Uluslararası İlişkiler

TUİÇ Sözlük sitesinden
Muhammed Emin Keskin (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 23.39, 26 Eylül 2020 tarihli sürüm (→‎Uluslararası Güvenlik)
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla

Uluslararası İlişkiler Nedir

Uluslararası İlişkiler Tarihi

Westphalia Süreci ve Modern Devletlerin Doğuşu

Uluslararası İlişkilerin Kavramsal ve Kuramsal Çerçevesi

Devrim Kuramları

Aktör Merkezli Teoriler

Doğal Tarih Devrim Teorisi

Engelleme-Saldırganlık Teorisi

Göreceli (Nısbî) Yoksunluk Teorisi

Kaynak Seferberliği

Kolektif Davranış Teorisi

Marksist Teori

Modernleşme Teorisi

Uzlaşım Kuramları

Sistem Teorisi

Yapısal Teoriler

Uluslararası İlişkilerin Temel Kavramları

Devlet ve Egemenlik

Ülke Toprağı
İnsan Topluluğu
Hükümet
Egemenlik
İktidar

Emperyalizm

Kriz

Pragmatizm

Hesap Verebilirlik

Karşılıklı Bağımlılık

Güvenlik İkilemi

Silahlanma Yarışı

Yönetişim

Güç

Yumuşak Güç
Sert Güç
Akıllı Güç (Smart Power)

Ulusal Çıkar

Küreselleşme

Self-Determinasyon Hakkı

Machiavelli ve Devlet Egemenliği

Hegemonya

Meşruiyet

Otorite

Otoriteryanizm

Bürokrasi

İdeoloji

Seçimler

Çoğulcu Sistem
Nispi Seçim Sistemi

Uluslararası İlişkiler Teorileri

Realizm

İdealizm

İdealizmin Yükselişi, Düşüşü ve Sürekliliği
İdealizmin Varsayımları,İlkeleri ve İdealleri

Liberalizm

Demokratik Barış Teorisi

Neo-Liberalizm

Davranışsalcı Teori

İnşacılık(Konstrüktivizm)

Eleştirel Kuram

Yapısal Kuramlar

Marksizm

Neo-Gramscian Teori

İngiliz Okulu

İngiliz Okulu'nun Temel Varsayımları

Monroe Doktrini

Güvenlikleştirme Teorileri

Kopenhag Okulu

Aberystwyth Ekolü

Yeşil Siyaset

Demokratik Barış Teorisi

Entegrasyon Teorileri

Federalizm

İşlevselcilik

Yeni İşlevselcilik

Uluslarüstücülük

Liberal Hükümetlerarasıcılık

Kurumsalcılık

Konstrüktivizm

Eleştirel Teori

Rasyonalizm

Globalizm

Siyasi İdeolojiler

Liberalizm

Radikalizm

Muhafazakârlık

Sosyalizm

Feminizm

Feminist Öncüler

Mary Wollstonecraft

Simone de Beauvoir

Betty Friedan

Virgina Woolf

Doris Lessing

Ingeborg Bachmann

Maya Angelou

Charlotte Perkins Gilman

Jane Austen

Kate Millett

Margaret Atwood

Türkiye’de Feminizm

Feminist Teoriler

Marxist Feminizm

Sosyalist Feminizm

Black Feminizm

Radikal Feminizm

Liberal Feminizm

Kültürel Feminizm

Varoluşçu Feminizm

Psikonalitik Feminizm

Küresel ve Postkolonyal Feminizm

Eko Feminizm

Postmodern Feminizm

Queer Teori ve Lezbiyen Feminizm

İslami Feminizm

Uluslararası Güvenlik

Uluslararası Güvenlik Çalışmaları

Uluslararası Güvenlik Çalışmaları (İng.: International Security Studies), uluslararası ilişkilerin ana alt konularından bir tanesidir. Uluslararası güvenlik çalışmaları, 2. Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıkan “devlet dış ve iç tehditlere karşı nasıl korunur?” tartışmaları üzerine büyümeye başlamıştır. Daha önceleri Ulusal Güvenlik Çalışmaları veya Stratejik Çalışmalar olarak adlandırılan güvenlik çalışmaları zamanla daha kuramsal ve sistematik bir zemine oturtulmuş ve inceleme alanları genişletilerek 1980’lerden itibaren Uluslararası Güvenlik Çalışmaları olarak adlandırılmaya başlanmıştır. Geçmişten bugüne yapılan güvenlik çalışmalarına baktığımızda güvenliğin feminizm, postkolonyalizm (İng.: post-colonialism), yapısalcılık (İng.: constructivsm), post yapısalcılık (İng.: poststructuralism) vb. gibi birçok akımda çalışıldığını görülmektedir.


Uluslararası Güvenlik Çalışmalarının Temel Tartışmaları

  • Güvenliğin referans nesnesi sadece devlet midir?
  • Devlet dışı aktörler güvenlik çalışmalarına dahil edilmeli mi?
  • Tehdit içeriden mi gelir dışarıdan mı?
  • Güvenlik kavramı askeri sektörün ve güç kullanımının ötesine genişletilebilir mi?

Uluslararası Güvenlik Çalışmaları temel olarak “Güvenlik nedir? Kimin/neyin güvenliği? Tehdit nedir? Bir tehdit varsa neye/kime karşı bir tehdit var? Tehditten korunması gereken kimdir/nedir? gibi sorulara cevap aramaya çalışır. Savaşı temel almak yerine güvenliği temel alan Uluslararası Güvenlik Çalışmaları, toplumsal uyumun önemi, askeri ve askeri olmayan tehditler ve kırılganlıklar arasındaki ilişki de dahil olmak üzere daha geniş bir dizi politik meselenin incelenmesini sağlayan kavramsal bir değişimdir.[1]


Uluslararası ilişkilerde geleneksel güvenlik algısı devlet merkezlidir ve güvenliği devletin çıkarları ile ilişkilendirir.[2] Geleneksel güvenlik anlayışına göre tehdit dış kaynaklıdır ve bu tehdit yalnızca askeri tehdit olabilir. Devlet dışı aktörler gelenekselciler tarafından tehdit oluşturma potansiyeline sahip görünmezler, onlara göre tehdit yalnızca devlet kaynaklıdır. Gelenekselci anlayışa göre devletler anarşik uluslararası toplumda hayatta kalabilmeyi başarmak için her devlet kendi çıkarları doğrultusunda hareket eder. Bu sebeple devletler birbirleri için bir tehdit unsurudur. Soğuk Savaş’ın da ortaya çıkışıyla yaşanan olaylar Geleneksel Güvenlik çalışmalarını doğrular niteliktedir. Soğuk Savaş boyunca Uluslararası Güvenlik Çalışmaları çoğunlukla nükleer silahları kapsayan askeri temelli ve Sovyet Rusya’nın Batı ülkeleri için hem ideolojik hem askeri tehdit oluşturduğuna dair varsayımla tanımlandı. [3]


1991 yılında Sovyet Rusya’nın hiçbir devlet dışı müdahale ve savaş olmaksızın dağılması ve Soğuk Savaş’ın sona ermesi Uluslararası Güvenlik Çalışmaları’nda yeni bir dönemin başlangıcı olmuştur. Soğuk Savaş’ın sona ermesiyle 1980’lerden itibaren ortaya çıkan güvenlik çalışmalarını derinleştirme ve genişletme çabaları hız kazanmaya başlamış ve bu bağlamda güvenliğin referans objesinin devletin dışına çıkması gerektiği ve güvenliğin askeri olmayan boyutlarının incelenmesi gerektiği öne sürülmüştür. Buna ek olarak, devlet dışı aktörlerin Uluslararası Güvenlik Çalışmaları’na dahil olması hızlanmış ve birçok güvenlik çeşidi ortaya çıkmıştır. Artık sadece devletlerin güvenliği değil, toplum güvenliği, bireylerin güvenliği, ekonominin güvenliği gibi kavramlar tartışılmaya başlanmıştır. Güvenlik çalışmalarının genişletme ve derinleştirme çabaları Uluslararası Güvenlik Çalışmalarında eleştirel güvenlik çalışmalarının yaygınlaşmasına ve yeni güvenlik ekollerinin ortaya çıkmasına neden oldu. Bu sayede artık güvenliğe daha eleştirel yaklaşılmaya ve güvenliğin her boyutu dikkate alınmaya başlanmıştır.

Soğuk Savaş Sonrası Ortaya Çıkan Güvenlik Ekolleri

  • Kopenhag Okulu
  • Aberystwyth Okulu
  • Paris Okulu


Uluslararası Güvenlik Çalışmalarının Bazı Önemli İsimleri

  • Barry Buzan,
  • Lene Hansen
  • Ole Wæver
  • Michael Williams
  • Keith Krause
  • Stephen Walt
  • Karl Deutsch
  • Pınar Bilgin

Konu Hakkında Daha Fazlası için:

  • Barry Buzan and Lene Hansen - The Evolution of International Security Studies
  • Barry Buzan, People, States and Fear
  • Lene Hansen, Security as Practice: Discourse Analysis And the Bosnian War

[4]


Libya İç Savaşı

Kosova Sorunu

Keşmir Sorunu

ABD-İran Nükleer Krizi

Arap-İsrail Savaşları

Rusya'nın Kırım'ı İlhakı

Nükleer Silah

Ruanda Soykırımı

Somali İç Savaşı

Arap Baharı

Yasemin Devrimi

Enerji Güvenliği

Enerji Bağımlılığı ve Dış Politika

Enerji Kaynakları ve Çatışma

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Kullanımı

Su Güvenliği

Siber Güvenlik

Siber Savaş

Siber Terörizm

Devletlerin Siber Güvenlik Stratejileri

İnsansız Hava Araçları ve Güvenlik

Uluslararası İlişkilerde Savaş Teorisi

Jean Jacques Rousseau ve Savaş

Thomas Hobbes ve Savaş

Uluslararası İlişkilerde Barış Kuramı

Orta Doğu

Baas Rejimi

Filistin Sorunu:Siyonizm ve Arap-İsrail Savaşları

Filistin ve Siyonizmin Gelişimi

Filistin Kurtuluş Örgütü

İsrail Devletinin Kuruluş Süreci

Birinci Arap-İsrail Savaşı (1948)

1967 Savaşı:Altı Gün Savaşı

1973 Ekim Savaşı

Camp David ve Mısır-İsrail Barışı

Oslo Öncesi ve Sonrası Süreç

ABD'nin Kudüs'ü İsrail Başkenti Olarak Tanıma Süreci ve Sonrası

Basra Körfezi:Petrol Cennetleri

Bölgenin Genel Görünümü ve Etkili Faktörler

Bölge Ülkelerine Bakış

İran
Humeyni Rejimi
Tunus
Mısır
Libya
Kaddafi Rejimi
Irak
Suudi Arabistan
Kuveyt
Birleşik Arap Emirlikleri
Katar
Umman
Bahreyn

Modern Ortadoğu

Liderler

Abdülaziz El Suud
Lowell Thomas
Alexander Parvus
Lord Horaito Herbert Kitchener

Diplomasi

Açık Diplomasi

Kamu Diplomasisi

Zirve Diplomasisi

Ataşe

Anlaşma

Ateşkes

Avrosantrizm Diplomasisi

Ping-Pong Diplomasisi

İki Yönlü/Taraflı Diplomasi

Halı diplomasisi

Nota Verme

Ambargo

Protokol

Bağımlılık

Bağımlılık Teorileri

Bağımsızlık

Bağımsızlık Verme İlanı

Bağımsız Devletler Topluluğu

Bağlantısızlık

Balfour Bildirisi(Balfour Deklarasyonu)

Balkan Antantı

Balkan Paktı

Balkan Savaşları

Pan-slavizim

Barış Gücü

Barışçı Çözüm

Boykot

Propaganda

Türk Dış Politikası

Türk Dış Politikasının Teori ve Pratiği

Kurtuluş Savaşı Yılları (1919 - 1923)

Küresel ve Bölgesel Aktörlerle İlişkiler

Mondros Barış Antlaşması

Sevr Barış Antlaşması

Ankara Antlaşması

Mudanya Ateşkes Antlaşması

Lozan Barış Antlaşması

Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası (1923-1939)

Küresel ve Bölgesel Aktörlerle İlişkiler

Montreux Boğazlar Sözleşmesi

Musul Sorunu

Yabancı Okullar Sorunu

Balkan Antantı

Sadabat Paktı

Hatay’ın Türkiye’ye Katılması

İkinci Dünya Savaşı Dönemi Türk Dış Politikası (1939-1945)

Soğuk Savaş Dönemi Türk Dış Politikası (1945-1990)

Küresel ve Bölgesel Aktörlerle İlişkiler

Türkiye-Yunanistan İlişkileri

6-7 Eylül Olayları

Küba Füze Krizi

Johnson Mektubu

Kıbrıs Sorunu

SSCB'yle İlişkiler

ABD ve NATO'yla İlişkiler

Orta Doğu'yla İlişkiler

Avrupa'yla İlişkiler (AET)

Küreselleşme Çerçevesinde Türk Dış Politikası (1990-2001)

Küresel ve Bölgesel Aktörlerle İlişkiler

Rusya'yla İlişkiler
ABD ve NATO'yla İlişkiler
Orta Doğu'yla İlişkiler
Avrupa Birliğiyle İlişkiler
Afrika'yla İlişkiler
1998 Afrika Açılım Eylem Planı

AKP Dönemi Türk Dış Politikası (2001- )

Küresel ve Bölgesel Aktörlerle İlişkiler

Rusya'yla İlişkiler
ABD ve NATO'yla İlişkiler
Orta Doğu'yla İlişkiler
Avrupa Birliğiyle İlişkiler

Afrika'yla İlişkiler

Toplumsal Hareketler

Bergama Köylü Hareketi

Kaz Dağları Hareketi

Indignados (İspanya Protestosu)

Baltimore Hareketi- ABD Sivil Haklar Hareketi

Anti-Apartheid Hareketi

Zapatista Hareketi

Ogoni Hareketi

Brezilya Topraksız Köylüler Hareketi

Seattle 99

I.İntifada

II.İntifada

Uluslararası Göç

Mübadeleler

Türk-Yunan Mübadelesi

Savaşın Getirdiği Büyük Göçler

Kırım-kafkas Göçleri

Suriye Göçü

Avrupa Birliği

Avrupa Birliği'nin Entegrasyonu

Schuman Planı

Paris Antlaşması(1951)

Avrupa Savunma Topluluğu Antlaşması-Pleven Planı

Roma Antlaşması (1957)

Lüksemburg Uzlaşması (1966)

Avrupa Tek Senedi

Maastricht Antlaşması

Amsterdam Antlaşması

Nice Antlaşması

Avrupa Birliği Anayasası (2003)

Lizbon Antlaşması

Avrupa Birliği Genişleme Süreci

Avrupa Birliği Kurumları

Avrupa Parlamentosu

Avrupa Komisyonu

Avrupa Birliği Zirvesi

Konsey ("Bakanlar Konseyi" ya da "AB Konseyi")

Avrupa Birliği Adalet Divanı

Avrupa Sayıştayı

Avrupa Merkez Bankası

Diğer Kurum, Organ ve Ajanslar

Ekonomik ve Sosyal Komite
Bölgeler Komitesi
Avrupa Yatırım Bankası
Avrupa Ombudsmanı

Avrupa Birliği Hukuku

Avrupa Birliği Ortak Tarım Politikası

Avrupa Birliği Ortak Güvenlik ve Savunma Politikası

Dunkirk Antlaşması(1947)

PESCO

Avrupa Komşuluk Politikası

Avrupa Birliği Çevre Politikası

Avrupa Birliği Enerji Politikası

Avrupa Birliği Genişleme Politikası

Avrupa Birliği Rekabet Politikası

Avrupa Birliği Ortak Göç Politikası

AB iletişim ağı-Coreu

Eurojust

Avrupa Silahsızlanma Konferansı

Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı (AGİK)

Uluslararası Örgütler

Bölgesel Ölçekte Uluslararası Örgütler

Avrupa Kıtasındaki Bölgesel Örgütlenmeler

Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO)

Batı Avrupa Birliği

Varşova Paktı

Avrupa Konseyi

Avrupa Konseyi İnsan Hakları Mahkemesi (AIHM)

Avrupa Güvenliği ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT)

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD)

Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA)

Şanghay İşbirliği Örgütü

Karşılıklı Ekonomik Yardım Konseyi (COMECON)

Nordik Konseyi

Bağımsız Devletler Topluluğu

Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİ)

Avrupa Nükleer Araştırma Teşkilatı (CERN)

Türk Keneşi(Türk Konseyi)

Amerika Kıtalarındaki Örgütlenmeler

Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması (NAFTA)

Amerikan Devletleri Örgütü

Güney Ortak Pazarı (MERCOSUR)

Karayip Devletleri Birliği

Ortadoğu Bölgesindeki Örgütlenmeler

Arap Birliği

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC)

Körfez İşbirliği Konseyi

Asya-Pasifik Bölgesindeki Örgütlenmeler

Asya-Pasifik Uzay İşbirliği Örgütü (APSCO)

Güneydoğu Asya Antlaşması Örgütü (SEATO)

Güney Pasifik Güvenliği (ANZUS )

Güneydoğu Asya Uluslar Topluluğu (ASEAN)

Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC)

Afrika Kıtasındaki Örgütlenmeler

Afrika Birliği Örgütü (OAU)

Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS)

Afrika Kalkınma Bankası

Küresel Ölçekte Uluslararası Örgütler

Milletler Cemiyeti

Milletler Cemiyeti'nin Kuruluşu

Milletler Cemiyeti'nin Temel Nitelikleri

Milletler Cemiyeti'nin Örgütlenmesi

Birleşmiş Milletler(UN)

Birleşmiş Milletler ile İlişkilendirilmiş Uluslararası Örgütler ve Bağlı Uzmanlık Kuruluşları

BM Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu (UNESCO)
BM Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF)
BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR)
BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR)
BM Dünya Gıda Programı (WFP)
BM Dünya Turizm Örgütü (UNWTO)
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)
Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (IBRD)
BM Ticaret ve Kalkınma Konferansı(UNCTAD)
Uluslararası Para Fonu (IMF)
BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)
BM Sınai Kalkınma Örgütü (UNIDO)
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA)
Dünya Sağlık Örgütü (WHO)
Evrensel Posta Birliği (UPU)
Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO)
Dünya Entellektüel Haklar Örgütü
Dünya Meteoroloji Örgütü

Hükümetler-Dışı Uluslararası Örgütler (NGO)

Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International)

Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü

Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü

Dünya Yazarlar Birliği

Yeşil Barış (Greenpeace )

İnsan Hakları İzleme Örgütü ( Human Right Watch)

Dünya Ticaret Örgütü (WTO)

İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT)

Uluslararası İnsan Hakları Federasyonu (FIDH)

Uluslararası Göç Örgütü (IOM)

Dünya Barış Konseyi (WPC)

Uluslararası Göç Politikaları Geliştirme Merkezi (ICMPD)

Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF)

Dünya Su Konseyi (WWC)

Uluslararası Vakıflar

Fulbright Programı

Soros Vakıfları

Ortadoğu Barış Vakfı

Friedrich Ebert Vakfı

Ödül Komiteleri

Nobel Ödülü

Oscar Ödülü

Uluslararası Pen Kulübü

Grammys Ödülü

Soğuk Savaş Sonrası Uluslararası İlişkilerin Temel Sorunları

"Tarihin Sonu" Tezi

John J. MEARSHEİMER- Geleceğe Dönüş: Soğuk Savaş Sonrasında Avrupa'da İstikrarsızlık

Medeniyetler Çatışması

Uluslararası İnsancıl Hukuk

Bağımsız Türk Cumhuriyetleri

Yükselen Güçler

Orta Doğu: Kalkınma ve Demokrasi Arayışı

İllegal Küresel Ekonomi

Göç ve Turizm

Ulus-Ötesi Şirketler

Gıda ve Açlık

Petrol ve Enerji

Çevre

Terörizm

Yeşilköy

Giga-Tosk Arnavutçası

Özyönetim

Rumeli

Mahmut Muhtar Paşa (Katırcıoğlu)

Abdullah Paşa (Kölemen)

Ahde Vefa İlkesi

Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (KGAÖ)

Avrasya Ekonomik Topluluğu

Avrasyacılık

Jeopolitik

Nikolai Trubetzkoy

Yakın Çevre Doktrini

Heartland

Rimland

Gül Devrimi

Atlantikçilik

Halford J. Mackinder

Nomenklatura

Petr Savitsky

Üçüncü Roma Teorisi

Pomak

Millet Sistemi

Ortodoksluk

Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti

Kopenhag Kriterleri

Sosyalizm

İkinci Dünya Savaşı

Katoliklik

1919 Paris Barış Konferansı

NATO

Le Corbusier

Manaki Kardeşler

Lady Montagu

İbrahim Müteferrika

İrredentizm

Dört Özgürlük Konuşması

Erasmus Programı

Güneydoğu Avrupa İşbirliği Süreci

İlerleme Raporları

Avrupa Komisyonu 2018 İlerleme Raporu

Richard Holbrooke

Banja Luka

Carl Bildt

Franjo Tudjman

Pax Americana

Immanuel Wallerstein

Zbigniew Brzezinski

Üç Vilayet

Divide et İmpera

En Çok Gözetilen Ulus

Sokullu Mehmed Paşa

Kızılhaç

Fukuyama

Kosova Sorunu

Roma Yürüyüşü

Drina Köprüsü

Siyasi Güç

Gazprom

Warren Zimmermann

  1. Bary Buzan and Lena Hansen, The Evolutıon Of Internatıonal Securıty Studıes, Cambridge University Press, 2009
  2. http://politikaakademisi.org/2012/08/07/uluslararasi-iliskilerde-guvenlik-algisi/
  3. Bary Buzan and Lena Hansen, The Evolutıon Of Internatıonal Securıty Studıes, Cambridge University Press, 2009
  4. Wolfers, Arnold. Discord and Collaboration: Essays on International Politics. Baltimore: Johns Hopkins University Press, 1962.