MIKTA
Gayriresmi bir kuruluş olan MIKTA, Meksika, Endonezya, Güney Kore, Türkiye ve Avustralya tarafından 25 Eylül 2013 yılında kurulmuştur. Kuruluşunun temelleri ise aynı tarihte gerçekleşen Birleşmiş Milletler Genel Kurulu genel görüşmeleri kapsamında bir araya gelen Dışişleri Bakanları’nın düzenlediği toplantı olmuştur. MIKTA’nın toplantıları, Dışişleri Bakanları düzeyinde gerçekleşmekte olup yılda üç defa bir araya gelmektedirler. MIKTA’da Dönem Başkanlığı sistemi bulunmaktadır ve her sene bu başkan değişmektedir. 2021 senesinde bu görevi Avustralya üstlenmektedir. MIKTA’da dikkat çeken nokta ise üye devletlerin her birinin farklı kıtalardan olmasıdır. MIKTA ülkelerinin hepsi aynı zamanda G-20 ülkesidir. Üye ülkeler yaklaşık 500 milyonluk bir nüfusu ve ekonomileri, küresel gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 5,8'ini temsil etmektedir. [1]
Orta Güç Kavramı ve MIKTA
Devletler sahip oldukları değerlere ve küresel sistemdeki etkilerine göre:
- Büyük Güçler - Great Powers
- Orta Güçler - Middle Powers
- Küçük Güçler - Small Powers olarak sınıflandırılmaktadırlar.
Büyük Güçler
Büyük Güçler olarak adlandırdığımız devletler, küresel sistemde oldukça etkili olmaktadırlar. Ekonomik, coğrafik, askeri, kültürel anlamda gelişmiş olan bu devletler, bazı durumlarda devletlerarasında ara buluculuk faaliyetleri yürütebilmektedirler. Bu devletlere en büyük Amerika Birleşik Devletleri'dir. ABD, İsrail hükümeti ve Filistin Kuruluş Örgütü arasında 1993 yılında imzalanan Oslo Antlaşması'na öncülük etmiştir. Bunun yanı sıra ABD, diğer ülkeleri etkilemekle kalmayıp uluslararası örgütleri de etkileyebilmektedir.
Orta Güçler
Orta Güçler kavramı ise bölgesel bağlamda etkili olan devletler için söylenmektedir. Orta ölçekli güce sahip olan devletler, küresel bağlamda büyük güçler kadar etkin bir rol oynayamamaktadırlar. Bu kategori için verilebilecek en iyi örnek MIKTA ülkeleridir. MIKTA'nın amacı, bölgeler arası dayanışmayı artırmak, küresel yönetişimi teşvik etmek ve bölgeselcilik çabalarını tamamlamak için gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasında köprü görevi görmektir. [2]
Orta güçteki ülkeler ve MIKTA ülkelerinin hepsi G-20'nin içerisinde bulunmaktadır. Büyük güçlerin kendileri kadar güçlü olmayan ülkeler ile birlikte işbirliği içerisinde olup G-20'yi kurmalarının sebebi ise global ekonomiye yönetmek için sadece güçlü ülkelerle aynı masada oturmanın yeterli olmamasıdır.
MIKTA ülkeleri aşağıda yer alan müşterek hususlar üzerinden dikkatleri çekmiştir;
- Bölgelerinde aktif rol üstlenmeleri,
- Gelişmekte olan ülke statüsünde bulunmaları,
- Açık ekonomik model yapısını benimsemiş olmaları,
- (Farklı yönetim biçimlerine rağmen) çoğulcu bir sistemle yönetilmiş olmaları.
- G20 içerisindeki (gelişmiş ve gelişmekte olan) ekonomiler arasında diplomatik, coğrafi ve siyasi açılardan köprü görevi görmeleri. [3]
MIKTA'nın yedi önceliği mevcuttur; uluslararası enerji yönetişimi reformu ve enerjiye erişim terörle mücadele ve güvenliğin teşviki, barışı koruma, ticaret ve ekonomi, cinsiyet eşitliği, iyi yönetişim, insan hakları ve demokrasi ve sürdürülebilir kalkınma. Bu öncelikler, üyelerin niş diplomasi uygulamalarının küresel yönetişimde odaklandığı alanlardır. MIKTA'yı BRICS ve diğer gayri resmi gruplardan farklı kılan en önemli unsurlardan biri, uluslararası düzene yönelik daha reform odaklı yaklaşımı ve BM ana direğini arkasına alarak mevcut küresel yönetişimi desteklemesi olmaktadır. [4]
Küçük Güçler
Bu devletler, orta güç kategorisindeki ülkeler kadar etkili değillerdir. Bunların güç parametreleri diğer bölgesel güçler ile kıyaslandığında daha zayıf kalmaktadır. Küresel sistemde önemli role sahip olan bu devletler, kendilerinden güçlü olan diğer devletler gibi Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun bir üyesidirler.
MIKTA Ülkeleri
MIKTA, G-7 ülkelerinin temsil edilmediği coğrafyalarda alternatif çözümler üretmek, orta veya üst orta düzeyde gelişmiş ülkelerin daha güçlü duyulmasını sağlamak ve ortak çıkarlar doğrultusunda kararlı politikalar üretmek amacıyla kurulmuş ve faaliyetlerine bu yönde devam etmektedir. MIKTA'nın bölgesel aktörler olarak daha güçlü söz sahibi olmak, birbirleriyle ilişkileri güçlendirmek ve G-20 üyesi ülkelerde küresel sorunların çözümü için ortak gündemler oluşturmak gibi başka hedefleri de mevcuttur. Aynı zamanda, farklı coğrafi konumlarda yer almaları nedeniyle ortak gündemlerini geniş bir coğrafyaya taşıma avantajına sahiptirler. [5]
Meksika
Meksika'nın yüzölçümü 2 milyon metrekare olup yaklaşık 125 milyon da nüfusa sahiptir. Petrol ihracatı sayesinde ekonomisi hızla gelişmektedir. Kuzey Amerika için endüstriyel üretim merkezi olan Meksika, aynı zamanda NAFTA üyesi olan ülkenin üretime dayalı ekonomisi daha çok ABD ve Kanada merkezli ilerlemektedir. Ancak petrol ihraç eden bir ülke olması nedeniyle dünyaya açık bir pazardır. Toplam nüfusunun %8.2'si üniversite mezunudur. Çalışanların genel nüfusa oranı %58,5'tir. Çalışanların %7,7'si tarım sektöründe, %13,7'si sanayi üretiminde ve %35,7'si hizmet sektöründe istihdam edilmektedir. İşsizlik oranı %4,9'dur. [6]
Endonezya
255 milyonluk nüfusa sahip olan Endonezya, Güneydoğu Asya için oldukça önemli bir ekonomik güçtür. Ülke, sahip olduğu petrol rezervleri ve doğal kaynakları ile sanayi yatırımları için de fırsatlar sunmaktadır. G-20 üyesi ülkeler arasında en hızlı büyüyen ilk üç ülkeden biridir. İş gücünün toplam nüfusa oranı %63,5 olup, nüfusunun sadece %4,5'i üniversite mezunudur. İş gücünün% 21,8'i tarımda,% 12,8'i sanayide ve% 28,1'i hizmet sektöründe. Ülkedeki işsizlik oranı %6,2 idi. [7] Endonezya, 50 milyon öğrenci, 250 bin okul ve 2,5 milyon öğretmenden oluşan dünyanın en büyük eğitim organizasyonunu yönetmek ve geliştirmek gibi ciddi sorunlarla karşı karşıyadır. Bir ülkede modern ve dini eğitim veren iki farklı eğitim sistemi vardır. Modern eğitim veren okullar, toplam okulların %85'ini oluşturmakta ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından denetlenmektedir. Din eğitimi veren medreseler Diyanet İşleri Başkanlığınca yönetilmektedir. PISA sonuçları incelendiğinde Endonezya'nın matematik, fen ve anlama becerilerindeki düzeyi Meksika'dan daha düşüktür. Gayri safi yurtiçi hasılanın sadece %2,6'sı eğitime ayrılmaktadır ve bu diğer MIKTA ülkelerine oranla oldukça düşük olduğu gözlenmektedir. Endonezya geniş bir coğrafyaya yayılmıştır ve toplum farklı azınlıklardan oluşmaktadır. Böylece oldukça büyük bir öğrenci kitlesinin ihtiyaçlarını karşılamanın zorluğunu yaşamaktadırlar. Etnik özelliklerle de uyumlu olması gereken eğitimin bölgeler arası eşitliğini sağlayacak politikaları uygulamaya çalışmaktadırlar. [8]
Güney Kore
Kore'nin dünyanın en büyük 11. ülkesi olmasının sebebi, eğitime oldukça önem verilmesidir. Kore'nin eğitim politikası hem disiplinli hem de teknik bilgiye sahip çalışanlar yetiştirme üzerine odaklanmıştır. Doğal kaynaklara sahip olmayan Kore, kalifiye işgücünü kalkınmanın en önemli girdisi olarak görmektedir. Bu nedenle Kore 1960'lı yıllarda sanayinin ihtiyaçlarını karşılamak için mesleki ve teknik eğitime büyük yatırımlar yapmıştır ve yapmaya da devam etmektedirler. Kore toplumu, daha yüksek bir yaşam düzeyine sahip olmak ve sosyal merdiveni tırmanmak için eğitimi tek çare olarak gördüğünden, aile bütçelerinden öğrenci başına harcama konusunda dünyadaki birkaç ülkeden biridir. [9]
Türkiye
Stratejik konumu ve tarihi mirası nedeniyle önemli bir ülke olan Türkiye, son yıllarda yakaladığı ekonomik istikrar sonucunda dünyanın en büyük on yedinci ekonomisidir. Kurulduğu 1923 yılından itibaren tarıma dayalı bir ekonomiden sanayi ağırlıklı bir yapıya geçmek için mücadele eden Türkiye, bugün tekstilden otomotiv yan sanayine, inşaat sektöründen elektronik ve beyaz eşya sektörlerine kadar geniş bir sektör yelpazesine sahiptir. Türkiye 1980'lere kadar devletçi bir sanayi politikası izlemiş, ancak Turgut Özal'ın iktidarından sonra liberal ekonomi politikalarına egemen olmuştur. Cumhuriyet döneminde modernleşme ve sanayileşme girişimlerini eğitim reformları ile desteklemeye yönelik politikalar izlenmiştir. Ancak hükümetler sıklıkla eğitim politikasını değiştirdi ve bu da beklenen sonuca ulaşılmasında gecikmeye neden olmuştur. [10]
Avustralya
Avustralya, dünyanın en büyük on ikinci ekonomisidir. Kişi başına düşen gayri safi milli hasıla 46.000 USD'dir. Ülke, Birleşmiş Milletler'in 2017 İnsani Gelişme Endeksi'nde ikinci sırada yer alıyor. Nüfusun %23'ü üniversite mezunu, çalışan nüfus ise toplam nüfusun %61'ini oluşturuyor. Nüfusun% 58'i üniversite veya teknik eğitim aldı. Ülkede işsizlik oranı yüzde 5,7. Avustralya'daki eğitim sistemi, birçok Avrupa ülkesinin sistemleri kadar iyidir. Bunun yanı sıra, Aborjinlerin ve diğer yerli grupların eğitim düzeylerinin yükseltilmesine yönelik çalışmalar gündemin öncelikli maddesi haline gelmiştir. Ağırlıklı olarak bu grupların mesleki ve teknik eğitimlerini geliştirmeye yönelik adımlar atılmaktadır. Dezavantajlı öğrencilerin topluma yeniden kazandırılması için 1700 okulda iyileştirme projeleri uygulanmaktadır.[11]
Hazırlayan: Dilek Keçeci
- ↑ R. F. Karadeniz, “The Middle Power Moment’ Revisited in Global Governance: A Chance for MIKTA’s Legitimacy Crisis in Post-Pandemic World?”, (Marmara University Journal of Political Science, 2020)
- ↑ http://www.mikta.org/about/vision.php
- ↑ Ö. Tüfekçi & F. Kırbaşoğlu, “Avrupa Birliği’nin Yükselen Güçler Politikası: BRICS ve MIKTA Ülkelerinin Meydan Okumaları”, (Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 2020)
- ↑ R. F. Karadeniz, “The Middle Power Moment’ Revisited in Global Governance: A Chance for MIKTA’s Legitimacy Crisis in Post-Pandemic World?”, (Marmara University Journal of Political Science, 2020)
- ↑ V. Kahya, “A New Opportunıty For Innovatıve Partnershıp?: A Case Of Mıkta Countrıes”, (Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 2018)
- ↑ https://www.worldbank.org/en/country/mexico
- ↑ https://www.worldbank.org/en/country/indonesia
- ↑ V. Kahya, “A New Opportunıty For Innovatıve Partnershıp?: A Case Of Mıkta Countrıes”, (Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 2018)
- ↑ V. Kahya, “A New Opportunıty For Innovatıve Partnershıp?: A Case Of Mıkta Countrıes”, (Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 2018)
- ↑ https://www.worldbank.org/en/country/turkey
- ↑ https://www.oecd.org/australia/