Zapatista Hareketi

Zapatista Hareketi, Meksika'da gerçekleşmiştir. Meksika halkı, tarih boyunca sürekli olarak kısıtlı özgürlük yaşamıştır. Meksika hükumetininin, yabancı pazarlar lehine yönelik tutumu, bölgenin sömürülmesine halkın yoksullaşmasına neden olmuştur. Meksika’nın zengin eyaleti Chiapas; zengin ile fakir farkının en belirgin olduğu yerdir. Nitekim 1 Ocak 1994 tarihinde, ABD, Kanada ve Meksika arasında imzalanan NAFTA, yerli halk üzerinde sömürgeciliği arttırmıştır. Özellikle anlaşmanın 27. maddesinin, halka ait toprakların satılması ya da diğer yatırım stratejilerine uygun hale getirilmesi kuralı, halkı zor durumda bırakmaktaydı. Zapatista hareketi, NAFTA'nın kabul edilmesinden 2 ay sonra 1 Mart 1994’te gerçekleşmiştir. Eylemciler, 12 gün boyunca silahlı çatışmalar ile tepkilerini göstermiştir.

Zapatistanın Oluşumu

Zapatistalar olarak bilinen Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu (EZLN), faaliyetlerine 1980’lerde başladı. Meksika ve dünyada bilinir hale gelmeleri, NAFTA'ya karşı olarak, 1 Ocak 1994 tarihinde 3000 Maya yerlisinin ayaklanma başlatmasıyla oldu. Zapatistalar, belirli bir ırk, din veya kültürü temsil etmemektedir. Sömürülen halkın lehine faaliyetlerine sürdüren Zapatistalar, ekonomik özgürlüğe ve toplumsal değerlere büyük önem vermektedirler. Kadınların toplumdaki yeri, fikir özgürlüğünde eşitlik, yaşlıların hiyerarşik anlamda üst düzeyde bulunması ve on iki yaş üzeri kişilerin oy verme sürecine dahil edilmesi savundukları konular arasındadır. Hiçbir zaman siyasi parti kurma yolunu denememiştir.

Zapatistalar ve Hükümet Arasındaki Uzlaşmazlık

İki taraf, 1996 yılında San Andreas olarak adlandırılan görüşmeler sonucu anlaşma imzalamıştır. Ancak hükümet hiçbir zaman bu antlaşmaya uymamış, mecbur kaldığı dönemlerde de değişikliğe gitmiş ve yerli halka yönelik saldırılarına devam etmiştir. Bunu takiben taraflar arasındaki görüşmeler tıkanmıştır ve EZLN, ‘Zapatur 2001’ adı verilen ve medyada geniş yer tutan yürüyüşünü gerçekleştirmiştir.