Yayılmacı Milliyetçilik

From TUİÇ Sözlük
Jump to navigation Jump to search

Yayılmacı milliyetçilik, bir ulusun diğer milletlerden üstün olduğunu savunan aşırı milliyetçi bir ideolojidir. Bu milliyetçilik biçimi saldırgan, militarist ve yayılmacı bir karaktere sahiptir. Milliyetçiliğin saldırgan yüzü ilk olarak 19. yüzyılın sonlarında Avrupalı güçlerin Afrika için mücadele ettiği zaman ortaya çıktı. 20. yüzyılın iki dünya savaşı gibi büyük bir kısmına, yayılmacı milliyetçilik sebep olmuştur. Birinci Dünya Savaşı, uzun bir silahlanma yarışı ve bir dizi uluslararası krizin ardından Ağustos 1914'te patlak verdiğinde, fetih ve askeri zafer umudu tüm büyük Avrupa başkentlerinde halkın sevincini yarattı. II. Dünya Savaşı’nı tetikleyen olaylar, Japonya, İtalya ve Almanya’nın faşist, sömürgeci, baskıcı ve dünya hâkimiyeti kurma amacına yönelik şiddet yanlısı politikalarını ortaya koymalarıydı. Avrupa'da bu tür milliyetçiliğin en yıkıcı modern örneği, Bosnalı Sırpların "Büyük Sırbistan" ı yaratma hayalleri olmuştur. Yayılmacı milliyetçiliğin bir teması, ulusal yeniden doğuş veya yeniden yaratma fikridir. Bu tür bir milliyetçilik, büyük ölçüde geçmişteki büyüklük ve ulusal zafer efsanelerine dayanmaktadır. Mussolini ve İtalyan faşistler, İmparatorluk Roma günlerini özlüyorlardı. Rejimlerini 'Üçüncü Reich' olarak tanımlayan Alman Naziler, hem Bismarck'ın 'İkinci Reich'inden hem de Şarlman'ın Kutsal Roma İmparatorluğundan bahsediyorlardı. [1]

Bu milliyetçiliğin, en belirgin özelliği üstünlük ve baskı inancından kaynaklanan şovenist karakteridir. Şovenizm bir kimsenin kendi grup veya halkının hâkimiyeti veya üstünlüğüne duyulan irrasyonel bir inanıştır. Tüm ulusların özel niteliklere sahip olduğu ve dolayısıyla çok farklı kaderleri olduğu inancı lehine tüm ulusların eşit olduğu fikrini reddetme eğilimi vardır. Onlara göre bazı uluslar yönetmeye uygundur; bazılar ise yönetilmeye. Bununla birlikte, bu tür milliyetçilikte daha az önemli olan başka şey bir ulus veya ırkın bir tehdit veya düşman olarak imajıdır. Düşman karşısında bir tür 'negatif bütünleşme' elde ederek, ulus birbirine yaklaşır ve kendi kimliğinin ve öneminin yoğun bir şekilde algılanmasını sağlar.

Ulusal şovenizm, yoğun bir milliyetçi tutku ile beslenir. Bireyler, kendini saldırganlık, şiddet, yayılma ve savaş arzularıyla ifade eder. Mutlak güce sahip olan, bireyin ötesinde bir varoluş ve anlam alan "ulus" içinde bireyler ve bağımsız gruplar çözülerek kimliklerini yitirirler. Bu tarz, militan milliyetçiliğe genellikle militarizm eşlik edebilir. Askeri başarılar ve fetihler, ulusal büyüklüğün tek kanıtıdır ve milliyetçi bağlılığın yoğun duygular üretebileceğinin garantisidir. [2]


  1. Andrew Heywood, "Siyaset", çev: Bekir Berat Özipek, Bahattin Seçilmişoğlu, Atilla Yayla, Hasan Yücel Başdemir, (Ankara: Adres Yayınları, 2017)
  2. Andrew Heywood, "Siyasi İdeolojiler", çev: Ahmet K. Bayram, Özgür Tüfekçi, Hüsamettin İnaç, Şeyma Akın, Buğra Kalkan, (Ankara: Adres Yayınları, 2013)