Sosyal Darwinizm
Evrim teorisi ilk olarak Charles Darwin tarafından 19. yüzyılın ikinci yarısında yazılan Türlerin Kökeni Üzerine adlı eserde dile getirilmiştir. Bu teori canlılar dünyasının biyolojik süreçlerine ışık tutarken, birçok ilkeye dayanmaktaydı.
Darwin'in fikirlerinden biri, evrimin doğal seçilim mekanizmaları aracılığıyla işlediğiydi. Kendi temelleri olan bu mekanizmanın teorinin yol gösterici fikri olduğu düşüncesine dayanan yaklaşım Darwinizm olarak adlandırılmaktadır.[1] Zaman içinde doğal seçilim ilkeleri ve genel olarak evrim teorisi, sadece biyolojik süreçleri açıklamak için kullanılmaktan, insanların sosyal çevresindeki oluşumları açıklamak için kullanılmaya kadar genişletilmiştir. Bu mekanizmalara sosyolojik bir boyut kazandırmak ve bu alanda var olanı anlamlandırmak için kullanılan ideoloji ise Sosyal Darwinizm olarak adlandırılmaktadır.
Darwin ve Sosyal Darwinizm
Türlerin Kökeni Üzerine, yayımlandığından bu yana sosyal alanlarda çalışan pek çok bilim insanını etkilemiş, evrim ve doğal seçilime dayalı pek çok yeni fikrin ortaya çıkmasına yol açmıştır. O zamandan beri evrim, kimi siyasi ve sosyolojik görüşleri doğrular nitelikte kullanılmıştır. Bu açıdan bakıldığında sosyal Darwinizm, Darwin'in ideolojilerinin insan ortamlarına aktarılması olarak görülebilir.[2] Bu yönüyle evrimin doğal seleksiyonu ya da en uygun olanın hayatta kalması, öjeni ile yakından ilişkili olan iyi ve kötü özelliklerin soy yoluyla aktarılması fikrine bilimsel destek sağlıyor olarak görülmüştür.[3] Hayatı boyunca sosyal konular hakkında nadiren konuşan Darwin'in görüşleri hakkında çok fazla bilgiye sahip olmasak da sosyal adaletsizliğe ve ayrımcılığa şiddetle karşı çıktığı bilinmektedir. Bu noktada Sosyal Darwinizm'in bu ve benzeri görüşlere sahip olması Darwin ve Darwin'in Darwinizm'i ile çelişmektedir.
Sosyal Darwinizm'e Yönelik Yaklaşımlar
Sosyal Darwinizmin tek bir bakış açısını temsil etmediği doğru olmakla birlikte, belirli bakış açılarına da işaret ediyor olabilir. 'En uygun olanın hayatta kalması ve zayıf olanın elenmesi' referansı genellikle bu ideoloji bağlamında açıklansa da, bu sadece bir fikir değil, yaygın şiddet eylemlerini meşrulaştıran öjeni teorisiyle yakından ilişkili hale gelmiştir. Toplumun niteliksel gelişimine yönelik bir planla tetiklenen, sözde mükemmel ve güçlü bir insan tipinin ortaya çıkmasına odaklanan öjenik teoriler, bu nedenle aynı zamanda cinsiyetçilik, homofobi, sömürgecilik ve anti-Semitizm gibi modelleri de beslemiştir. Bu ünüyle Sosyal Darwinizm, bilim çevrelerinde ırkçılığın destekçilerinden biri haline gelmiştir.
Karşıt Görüşlerde Sosyal Darwinizm
Evrim bir doğa yasasıdır. Bu nedenle, diğer doğa yasaları gibi, siyasi ve sosyolojik görüşlerle tam olarak ilişkili değildir ve bunlara dahil değildir. Pek çok düşünürün savunduğu gibi, sosyal meseleleri açıklamak için evrimi kullanmak bireyci bir yaklaşımdır.[4] Örneğin sağcı ideolojide 'değişime uyum sağlama' kavramı, 'güçlü olma' kavramıyla yer değiştirmiş ve kanıksanmıştır. Bu şekilde ırkçılıktan faşizme, emperyalizmden sömürgeciliğe giden yolda bu niteleme etkili olmuştur. Bu yaklaşımın aksine, evrimin sadece hayatta kalma çabası olduğu görüşü, evrimin hayatta kalma stratejilerine daha fazla odaklanan, özgecilik ve beraberlik gibi mekanizmaları benimseyen ve bunları komünizm ve sosyal demokrasi gibi ideolojilere yansıtan sol çevrelerde kabul görmemiştir.[5] Sadece bu iki sütunun bile Darwin'in fikirlerini kendilerine göre yorumlaması, Sosyal Darwinizm'in ideolojik karmaşıklığını ortaya koymaktadır.[6]
Hazırlayan: Asiye Su Behcet
Siyaset Bilimi O-staj Programı
Kaynakça:
- ↑ Alain Drouard. “Darwinism: Social.” International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences (Second Edition), March 12, 2015.https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/B9780080970868320360?via%3Dihub
- ↑ History.com. “Social Darwinism.” History, A&E Television Networks, 21 Aug. 2018, www.history.com/topics/early-20th-century-us/social-darwinism
- ↑ Britannica, T. Editors of Encyclopaedia. "good genes hypothesis." Encyclopedia Britannica, February 7, 2019. https://www.britannica.com/science/good-genes-hypothesis
- ↑ Ginsberg, Morris. “The Concept of Evolution in Sociology.” Proceedings of the Aristotelian Society, vol. 31, 1930, pp. 201–224, www.jstor.org/stable/4544189. Accessed 17 Dec. 2023.
- ↑ Bakırcı, Çağrı Mert. “Evrim ve İdeoloji: Sosyal Darwinizm Nedir? Öjeni Nedir?” Evrim Ağacı, 24 Apr. 2013, evrimagaci.org/s/5520. Accessed 17 Dec. 2023.
- ↑ Bilgili, Alper. “SOSYAL DARWİNİZM Ansiklopediler - TÜBİTAK.” Ansiklopedi.tubitak.gov.tr,ansiklopedi.tubitak.gov.tr/ansiklopedi/sosyal_darwinizm. Accessed 17 Dec. 2023.