Muhammed Buazizi
Muhammed Buazizi, 29 Mart 1984 tarihinde Sidi Bu Said’ de doğdu. Libya'da inşaat işçisi olan babası, Buazizi üç yaşındayken kalp krizinden öldü ve annesi bir süre sonra Buazizi'nin amcasıyla evlendi[1]. Buazizi, altı kardeşiyle birlikte, Sidi Bu Said’e 19 kilometre uzaklıktaki küçük bir köy olan Sidi Salah'ta tek odalı bir köy okulunda eğitim gördü. Birçok medya kuruluşu Buazizi'nin üniversite mezunu olduğunu bildirmesine rağmen, ablası Samia Buazizi, onun liseden hiç mezun olmadığını fakat üniversiteye gitmenin onun hep istediği bir şey olduğunu belirtti[2]. Amcasının sağlık sorunları sebebiyle Buazizi, on yaşından beri çeşitli işlerde yarı zamanlı çalışmıştı ve gençliğinin sonlarında tam zamanlı çalışmak için okulu bıraktı[3]. Buazizi’nin babası ailesine mahsulü ailenin geçimini zar zor sağlayan üç hektarlık bir arazi bıraktı. Amcası, çiftlik için sulama sistemini finanse etmek için bir bankadan kredi aldı. Buazizi çiftlikte çalışırken, amcası borca girdi ve ardından banka araziye el koydu[4]. Bu süre zarfında genç adam sokak satıcısı oldu. Annesinin söylediklerine göre orduya katılmak için yaptığı başvuru yaptı nitekim bundan başka çeşitli işler için de yaptığı birkaç başvuru da olumsuz bir şekilde sonuçlandı.
Çalışma Hayatı
Sidi Bu Said’de sokakta ürün satarak düşük bir gelir elde eden Muhammed Buazizi elde ettiği bu para ile ailesini geçimine yardım etti, kız kardeşlerinden birini üniversiteye gitmesi için masraflarını karşıladı[5]. Bunların haricinde iş için bir kamyonet almak istiyordu. Buazizi’nin arkadaşlarında biri fakir ailelere meyve ve sebze yardımı yaptığını söylemiştir. Annesi, seyyar satıcılık yaptığı için memurların Buazizi’yi sevmediğini ve ona kötü davrandığını söyledi. Fakat Buazizi’nin geçimini sağlayacak başka yolu yoktu bu yüzden seyyar satıcılık yapıyordu. 17 Aralık 2010'da Sidi Bu Said’de yetkili bir kadın memur olan Faida Hamdi tarafından yüzüne tokat atıldığını ve ürün arabasına el konuldu. Bunu üzerine Muhammed Buazizi şikâyet de bulunmak için valiliğe gitti. Ancak vali, Buazizi'nin "Beni görmezseniz, kendimi yakarım"[6] demesini bile görmezden geldi. Daha sonra Buazizi yakın bir benzin istasyonundan bir kutu benzin aldı ve valiliğe geri döndü. “Hayatımı nasıl kazanmamı bekliyorsunuz?[7] diyerek üzerine benzin döktü ve kendini yaktı. Sonra ambulansla hastaneye götürüldü yoğun bakım ünitesine alındı. Daha sonra şehirden uzaktaki Ben Arous Yanık ve Travma Merkezine nakledildi. Vücudunun %90’ı yanık halde olduğu için ölümüne kadar komada kaldı. Bu süreçte dönemin Cumhurbaşkanı Zeynel El Abidin Bin Ali tarafından hastanede ziyaret edildi. Ancak tedavilere rağmen Muhammed Buazizi 4 Ocak 2011 günü hayatını kaybetti.
Ölümü ve Yasemin Devrimine Etkisi
Muhammed Buazizi’nin cenazesi Sidi Bu Said’de başlayarak Buazizi'nin doğduğu köye kadar devam etti. Cenaze törenine 5.000'den fazla kişinin katıldığı söyleniyor.[8] Kalabalıktan birçok kişinin "Elveda Muhammed, intikamını alacağız. Bugün senin için ağlıyoruz. Ölümüne sebep olanları ağlatacağız" sloganları duyuluyordu[9].Muhammed Buazizi’nin ölümünün ardından kendi ülkesinde ve çevredeki bazı ülkelerde protestolar başladı. Tunus başta olmak üzere Suriye, Cezayir, Libya, Yemen vb. ülkelerde bu olay büyük ses getirdi. Buazizi’nin kendini yakması üzerine 24 yıldır Tunus’u yöneten Zeynel El Abidin Bin Ali istifa etti ve Suudi Arabistan’a kaçtı. Bu olay üzerine diğer Arap ülkelerinde de isyanlar ve ayaklanmalar baş gösterdi. Bu olay Arap Baharının bir simgesi oldu. Muhammed Buazizi’nin ölümünden sonra özgürlük ve eşitsizlik gibi kavramlar insanlar için daha önemli bir hale geldi. Bir halk kahramanı olarak anılmaya devam ediyor.
Ölümünden Sonra
2011'de Bouazizi, kendisi ve "Arap dünyasındaki tarihi değişimlere" katkılarından dolayı dört kişiyle birlikte ölümünden sonra Sakharov Ödülü'ne layık görüldü. Tunus hükümeti onu bir posta pulu ile onurlandırdı[10]. Birleşik Krallık Times, Bouazizi'yi "2011'in Kişisi", The Jerusalem Post'tan Amotz Asa-El, onu "5771 Yahudi Yılının Kişisi" ve "Protestocu", Time 2011 Yılın Kişisi seçti.
Hazırlayan: o-Staj Ortadoğu Çalışmaları Stajyeri Ezgi Sarı
Kaynakça
- ↑ Fahim, Kareem “Slap to a Man’s Pride Sett Off Tumult in Tunisia”, New York Times, 2011, 2
- ↑ “Tunisia: ‘I have lost my son, but I am proud of what he did.’” The İndependent, UK, 2011
- ↑ Ryan, Yasemine “The tragic life of a Street Vendor.” Al Jazeera English, 2011
- ↑ Abouzeid, Rania “Bouazizi: The Man Who Set Himself and Tunisia on Fire”, Time, 2011
- ↑ Beaumont, Peter “Mohammed Bouazizi: the dutiful son whose death changed Tunisi’s fate” The Guardian, UK, 2011
- ↑ Abouzeid, Rania “Bouazizi: The Man Who Set Himself and Tunisia on Fire”, Time, 2011
- ↑ Simon, Bob “How a slap sparked Tunisia’s Revolution”, CBS News, 2011, 1
- ↑ Bouazza, “Youth at heart of Tunisia unsert buried.” WTOP News, 2011
- ↑ Falk, Richard “Ben Ali Tunisia was model US client.”, Al Jazeera English, 2011
- ↑ Kent, David A. “New Issue of the Week Revolution in Tunisia.” Mekeel and Stamps Magazine, 2011, 19