Mao Zedong

TUİÇ Sözlük sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Mao Zedong, aka Chairman Mao, founded the People's Republic of China in 1949 and ruled the country with an iron fist until his death in 1976, https://history.howstuffworks.com/historical-figures/mao-zedong.htm

Mao Zedong, Çinli teorisyen devrimci, devlet başkanı ,Çin Halk Cumhuriyeti ve Çin Komünist Partisinin kurucusudur.Mao ,26 Aralık 1893 tarihinde Çin’i Hunan kentinde zengin bir köylü ailesinin çocuğu olarak dünyaya geldi.Küçük yaşlardan itibaren babasıyla geleceği üzerine çatışmalar yaşamaya başlayan Mao , babasının onun hakkındaki isteğinin aksine ailesinin sahip olduğu toprakları işletmek yerine bir entelektüel olmak istiyor ve eğitimini ilerletmek istiyordu.

‘Babasıyla olan tüm çatışmalarına rağmen babası Mao’yu 13 yaşında iken 17 yaşındaki bir kızla evlendirmiştir. Bu evliliğin sebebi babasının, evlendiği kızın ailesinin topraklarıyla kendi ailesinin sahip olduğu toprakları birleştirmek istemesidir.[1] Ancak Mao bu evliliği hiçbir zaman benimsemedi ve birkaç yıl sonra eşi vefat etti.

Uygulamış olduğu politikalar ve ülkeye yaydığı ideolojiler sonucunda bugünkü Çin Halk Cumhuriyeti’nin temellerini atan Mao Zedong, Çin’in siyasi, sosyal ve kültürel tarihi üzerinde önemli bir iz bırakmıştır.

‘Mao hayatının son yıllarında Parkinson hastalığına yakalandı. 9 Eylül 1976’daki öldü.[2]

Eğitimi ve Kariyer Hayatı

‘8 yaşında yakınlarındaki bir köy okulunda ilk eğitimini almaya başlayan Mao, burada Konfüçyanizmle tanışmıştır. Konfüçyanizm'in öngördüğü içerikli eğitim yerine bu dönemde kendisini dünya klasiklerini okumaya yöneltmiştir. İlkokulu bitirdikten sonra babasının tarlasında çalışmak zorunda olan Mao bu dönemde politik bilincini geliştirecek kitaplar okumuş, George Washington ve Napolyon Bonaparte'nin askeri önderliğinden etkilenmiş ve zamanla hırslı bir gence dönüşmüştür. 17 yaşına geldiğinde öğretmenlik okulu okumak üzere evi terketmiştir. Mao zamanının çoğunu kütüphanede liberalizm ile ilgili kitaplar okuyarak geçirmiştir. Adam Smith'in "Ulusların Zenginliği" gibi siyasi ve politik eserini de okuduğu kitaplar arasına katmıştır. 1918 yılında sertifikalı bir öğretmen olarak okuldan mezun oldu.[3] Mao aynı yıl annesini kaybetti ve eve dönmek istemedi. Bunun yerine Pekin'e gitti, ancak orada iş bulma konusunda başarısız oldu. Sonunda Pekin Üniversitesi'nde kütüphane asistanı oldu ve birkaç derse katıldı. Bu sıralarda, komünist Sovyetler Birliği'ni kuran Rus Devrimi'nin başarılı olmasından haberdar oldu. 1921'de Çin Komünist Partisi'ni kurdu. Çin lideri Sun Yat-sen, 1923'te güçlü ve sayıca artan Çin Komünistleriyle işbirliği yapmaya başladı. Mao, Tse-tung, Kuomintang ve Komünist Parti'yi desteklemişti, ancak sonraki birkaç yıl içinde Leninist fikirleri benimsedi ve çiftçi köylülere hitap etmenin ve Asya'da komünizmi kurmanın çok önemli olduğuna inandı. Parti içinde delege meclis üyesi ve ardından partinin Şanghay şubesinin yöneticisi oldu.

Mao Zedong, Çin'de iktidarda olan Guomindang'ın sağ merkezli sistemi yerine komünist bir sistem kurmak için Çin Komünist Partisi'ni kurdu. Partiye dahil olduktan sonra siyasi ve sosyal mücadelesini artırarak sürdüren Mao Zedong, Çan Kay Şek ve partisi Guomindang'a en güçlü muhalefet eden liderlerden biriydi. Mao Zedong, Guomindag aleyhine bildiriler düzenleyerek hem sosyal hem de siyasi olarak mücadele etti. Ayrıca Milliyetçi Ordu ile askeri olarak da mücadele etti. Mao Zedong, askeri ve siyasi mücadeleleri sırasında parti içinde en öne çıkan kişi olarak Çin halkının gözünde Kurtarıcı olarak görülmeye başladı. Mao Zedong halkın gözünde güç kazanmaya başladıkça "Çin Rüyası"nı gerçekleştirme yolunda önemli adımlar attı. Mao Zedong bu amacına ulaşmak için Yalta Konferansı'nda karşılaştığı "üç büyük güç"le yüzleşmekten çekinmemiş ve cesaretinin meyvelerini toplamıştır. Kuomintang lideri Çan Kay-şek'le yapılan savaş ve Çan Kay-şek'in Tayvan'a sığınmasının ardından Çin'in yeni lideri Mao Zedong, Marksist ideolojiyi Çin devletine uyarlamak istedi.

Düşünceleri

Büyük İleri Atılım

Ocak 1958'de Mao Zedong, endüstriyel ve tarımsal üretimi geliştirmek için "Büyük İleri Atılım"ı başlattı. 75.000 tarla çalışanı kapsayan program sayesinde büyük tarım komünleri kuruldu. Her aile kârdan ve küçük bir toprak parçasından pay aldı. Mao, ülkenin tarım ve endüstriyel üretim için idealist, bazılarına göre ulaşılması imkansız hedefler belirledi. Başlangıçta raporlar umut verici ilerleme hesaplarıyla doldu. Bununla birlikte, üç yıl boyunca süren sel ve yıkıcı hasatlar başka bir hikaye anlatıyordu. Tarımsal üretim beklentileri karşılayamadı ve büyük çaplı çelik üretimi raporları doğru değildi. Bir yıl içinde korkunç bir kıtlık başladı ve her köyde çok sayıda kişi açlıktan öldü. 1959 ile 1961 yılları arasında, insan yapımı kıtlığın en kötü döneminde yaklaşık 40 milyon insan açlıktan öldü. Mao'nun bir devrimi nasıl organize edeceğini bildiği, ancak bir ülkeyi yönetmede tamamen yetersiz olduğu fikri yayılmaya başladı. Ülkeden ve tüm dünyadan felaketin boyutunu gizlendi. Sadece üst düzey Komünist Parti liderleri felaketin boyutunu biliyordu ve Mao'nun koruyucu yakın çevresi kıtlığın ayrıntılarının çoğunu ondan sakladı.

Kültür Devrimi

1966'da Mao Zedong siyasi dönüşünü yaptı ve Kültür Devrimi'ni başlattı. Mayıs ayında Yangtze Nehri'ndeki bir toplantıda görünen 73 yaşındaki Mao, nehirde birkaç dakika yüzdü, formda ve enerjik görünüyordu. Rakiplerine verdiği mesaj, "Bakın, geri döndüm!" oldu.

Daha sonra, kendisi ve en yakın yardımcıları binlerce genç destekçinin katıldığı bir dizi halk mitingi koreografisi hazırladı. Gençlerin Büyük İleri Atılım'ın başarısızlığı ve ardından gelen kıtlık hakkında pek bir şey hatırlamayacağını doğru bir şekilde öngördü.

Mao Zedong, kontrolü ele geçirmek için klasik bir otokratik yöntem kullanarak, yalnızca kendisinin çözebileceği bir kriz üretti. Mao, takipçilerine Çin'deki burjuva unsurlarının kapitalizmi geri getirmeyi amaçladığını söyledi ve bu unsurların toplumdan uzaklaştırılması gerektiğini ilan etti. Genç takipçileri Kızıl Muhafızları kurdu ve "istenmeyenler"in toplu bir

tasfiyesine öncülük etti. Kısa süre sonra Mao tekrar komutaya geçti. Yüz Çiçek Kampanyası sırasında aldığı reddedilmenin tekrarlanmasını önlemek için Mao, Çin okullarının kapatılmasını emretti ve şehirlerde yaşayan genç aydınlar, zorlu el işçiliğiyle "yeniden eğitilmek" üzere kırsala gönderildi. Devrim, Çin'in geleneksel kültürel mirasının çoğunu yok etti ve ülkede genel ekonomik ve sosyal kaos yarattı. Mao'nun kişilik kültü bu dönemde muazzam boyutlara ulaştı.[4] Tüm yaşananların ardından Mao , günümüzde bir kült ve pop figürü haline gelmiştir.[5]

Başarıları

Günümüzde Çin Halk Cumhuriyeti’nin Mao Zedong’un ideolojisiyle tam bir tezat oluşturan bir yönde ilerliyor olmasına karşın Çin toplumunda , özellikle kırsal kesimlerde yaşayan kesimler tarafından Mao’ya karşı duyulan saygı halen varlığını koruyor. Hatta ülkedeki hediyelik eşya dükkanlarında Mao biblosu, Mao’nun resminin bulunduğu anahtarlık ve çakmaklar, kızıl kitaplar en çok satılan eşyalar arasındadır.[6]

İlgili Kitaplar

1- Başkan Mao’dan Seçme Sözler (Mao Zedong’un yayımlanmış konuşmalarından oluşan bir kitaptır.)

2-  Mao Tse-Tung'un Seçilmiş Eserleri 3-Şiirler

4-Çelişki Üzerine 5-Pratik Üzerine

6-Gerilla Savaşı Üzerine 7-Uzatmalı Savaş Üzerine 8-Mao Zedong:Quotes


Hazırlayan: Öznur Şifa Kılıçkaya, o-Staj Sivil Toplum Çalışmaları Programı

Kaynakça

  1. Tarihi Olaylar. “Mao Zedong CV.” Mao Zedong | Biyografi. Tarihiolaylar.com. Erişim 9 Eylül 2024. https://www.tarihiolaylar.com
  2. Yaşam Öyküsü. “Mao Zedong.” Mao Zedong | Yaşam Öyküsü. Yasamoykusu.com. Erişim 9 Eylül 2024. https://www.yasamoykusu.com
  3. Saygılı, Esra, ve Mert Göz. “Mao Zedong’un Yaşamı.” Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 5, no. 10 (2024): 123-140.
  4. YouTube. “Çin’in En Büyük Efsanesi: Mao Zedong.” 49W, 4/4 (2024). Erişim 9 Eylül 2024. https://www.youtube.com
  5. Biography.com. “Mao Tse-tung.” Son güncelleme 9 Ağustos 2023. https://www.biography.com/political-figures/mao-tse-tung
  6. Erdoğdu, Kamil. “Bilmediğimiz Çin.” Uluslararası Politika Akademisi 13, no. 8 (2021). Erişim 9 Eylül 2024. https://www.politikaakademisi.org