Kenneth Neal Waltz

From TUİÇ Sözlük
Jump to navigation Jump to search

Amerikalı siyaset bilimci ve akademisyen olan Kenneth Neal Waltz “neo-realism (structural realism)” teorisinin kurucusudur ve aynı zamanda defansif realizmin (defensive realism) öncülerindendir. 1924’te Amerika Birleşik Devletleri, Michigan da doğan Waltz, 2013 yılında NewYork’da yaşamını yitirmiştir. İkinci Dünya Savaşı ve Kore Savaş’ı sırasında Birleşik Devletler Ordusu’nda görev alan Waltz 1953 ile 1957 yılları arasında Columbia Üniversitesi’nde siyaset bilimi alanında öğretim üyesi ve doçent olarak dersler vermiştir. Waltz daha sonra Swarthmore College’de eğitim vermek için Columbia Üniversitesi’nden ayrılmıştır, sonrasında ise 1966 ve 1971 yılları arasında Brandeis Üniversitesi’nde, 1971 ile 1994 yılları arasında ise University of California, Berkeley’de eğitim vermiştir. 1994 yılında Berkeley’deki görevinden emekli olan Waltz, 1997 yılında Columbia Üniversitesi'ne Savaş ve Barış Çalışmaları Enstitüsü'nde yardımcı öğretim üyesi ve kıdemli araştırma akademisyeni olarak geri dönmüştür. Ayrıca, Harvard Üniversitesi, Pekin Üniversitesi ve Amerika Birleşik Devletleri Hava Akademisi gibi çeşitli seçkin kurumlarda dersler veren Waltz, Amerikan Siyaset Bilimi Derneği'nin eski başkanıdır ve Kopenhag Üniversitesi, Oberlin Koleji, Nankai Üniversitesi ve son olarak Aberystwyth Üniversitesi'nden fahri doktora almıştır. Waltz, International Studies Association’ın 2010 International Security Studies Section Distinguished Scholar Award'ı almıştır.[1]


Waltz, Oberlin Koleji'nden (1948) ekonomi derecesi ile mezun olduktan sonra, Columbia Üniversitesi'nden (1957) siyaset bilimi alanında doktora derecesi aldı. Tezini, süper güç terimini ürettiği için hatırlanan önemli bir askeri politika teorisyeni olan William T.R. Fox'un yönetiminde yazdı. Waltz'ın Man, the State ve War: A Theoretical Analysis (1959) adıyla yayınlanan doktora tezi Batı siyaset düşüncesinin büyük düşünürlerinin savaş ve barışın nedenleri hakkındaki görüşlerini inceleyen bir siyaset teorisi çalışmasıdır. Bunların yanı sıra, Waltz, uluslararası ilişkiler teorilerinin geliştirilmesinde kilit bir rol oynamıştır. Uluslararası güç dengesinin sistematik bir açıklaması olan en etkili eseri “Uluslararası Politika Teorisi (Theory of International Politics) (1979)”, 21. yüzyılın sonuna kadar siyaset biliminde ikonik bir metin olarak kalmıştır. Waltz'a göre, uluslararası politika en iyi, uluslararası sistemin yapısının devletler arasındaki ittifaklar ve diğer iş birliği düzenlemelerinde yansıdığı şekilde incelenmesiyle anlaşılabilir. Waltz’ın neorealist yaklaşımı, siyaseti kendi çıkarına sahip aktörlerin rekabetçi etkileşimi olarak anlaması açısından siyaset teorisinin realist geleneğinin bir parçasıdır. Fakat bu iktidara dayalı ilişkilerin bilimsel ve yapısal bir açıklamasını sağlama çabası (Hans Morgenthau'nun çalışmasında örneklenen) klasik realizmden ayrılmaktadır. Waltz'ın teorisinin iki temel özelliği, uluslararası ilişkilerin anarşik durumu ve devletler arasındaki iktidar dağılımıdır. İki temel özellikten ilki olan anarşi, uluslararası arenada devletleri yargılamak için ya da yönetmek için daha yüksek bir otoritenin bulunmaması durumudur. Bir başka deyişle, dünya siyaseti anarşiktir çünkü dünya hükümeti yoktur. Waltz’ın teorisinin ikinci temel özelliğine göre ise dünya siyaseti, eşit olmayan bir güç dağılımı ve en güçlü devletlerin çıkarlarına uygun bir dünya düzeni empoze etme kapasitesi ile karakterize edilmektedir. Waltz'ın önermelerinden biri de savaşların sadece insan saldırganlığından veya kötü hükümetlerden değil, uluslararası ilişkilerin anarşik doğasından kaynaklandığıydı. Her ulus-devletin kendi çıkarlarını ilerletmek için politikalar ve stratejier yürüttüğünü savunmuştur.[2] Waltz'a göre, uluslararası ilişkilerdeki kilit faktör sistemin kutupluluğudur, yani bir, iki veya birçok süper gücün (sırasıyla tek kutupluluk, iki kutupluluk ve çok kutupluluk) uluslararası arenada güce ve otoriteye hâkim olup olmadığıdır. Ayrıca, Waltz, bir devletin çok fazla güce sahip olması durumunda, bunun diğer devletler için bir tehdit oluşturacağını savunur ve diğer devletler de bunun sonucunda oluşabilecek bir tehdite karşı kendisini savunabilmek için denge kurmaya çalışacaktır ve bunun uluslararası arenada güvenlik ikilemi (security dilemma) oluşturduğunu savunur.[3]


Waltz, Daha sonraki çalışmalarında, nükleer silahların uluslararası politika üzerindeki etkisini anlamaya çalışmıştır. Nükleer silaha sahip ülkelerin sürekli misilleme beklentisi nedeniyle barış içinde bir arada var olduklarını iddia etmiş ve bunların caydırıcı etkilerini vurgulamıştır. Bu bağlamda Waltz, nükleer stokların yetkili hükümetler tarafından kontrol edilmesi şartıyla, nükleer silahların yayılmasının tehdit oluşturmadığını, aksine dünya barışını desteklediğini düşünmüştür. Waltz, uluslararası ilişkilerin daha çok teorik boyutlarıyla ilgilenmesine rağmen, ABD dış politikası konusunda da tartışmalı pozisyonlarda bulundu. Dünya siyasetinde herhangi bir kontrol ve denge bulunmadığı için, büyük güçlerin güçlerini kötüye kullanacaklarının neredeyse kesin olduğunu, çoğunlukla kendi çıkarlarına karşı olduğunu savundu. Waltz, yurtdışında sık sık ABD askeri müdahalelerinin diğer ülkeleri istikrara kavuşturmak ve yeniden inşa etmek için ağır taahhütlerle sonuçlandığını belirtmiştir. Ayrıca, Vietnam Savaşı'na ve ABD liderliğindeki Irak Savaşı'na yanlış girişimler olduğunu savunmuştur.


Kenneth N. Waltz’ın Eserleri


  • Man, the State ve War: A Theoretical Analysis - 1959
  • Foreign Policy and Democratic Politics: The American and British Experience - 1967
  • The Use of Force: International Politics and Foreign Policy - 1971
  • Theory of International Politics - 1979
  • The Spread of Nuclear Weapons: A Debate - 1995
  • Realism and International Politics - 2008


Kenneth N. Waltz Hakkında Videolar



Hazırlayan: Muhammed Emin KESKİN