Kızılhaç

Savaştan ve doğal afetlerden zarar görenlere yardım etmek amacıyla kurulmuş uluslararası dernektir. Hristiyan uluslarda Kızılay’ın karşılığıdır. 1863’te Cenevre’de kurulmuş, yansız, gönüllü bir yardım kuruluşudur. Örgütün görevi, savaşta yara alanlara, tutsak düşenlere hem savaş, hem de barış zamanlarında sivillere renk, ulus ve dinlerine bakılmaksızın yardım etmektir. Kızılhaç pek çok ulusal insancıl yardım kurumunu çatısı altında toplayan bir örgüttür. 1980’de Kızılhaç ile ilişkiye geçen ülkelerin sayısı 145’e ulaşmıştır. Kızılhaç 1859 Solferino Savaşı’nda kendi başına bırakılmış on binlerce yaralının durumundan etkilenen İsviçreli banker Jean Henri Dunant’ın (1828 -1910) girişimleriyle kurulmuştur. Nobel Ödülü’nü de kazanan Dunant, halk ile yerel doktorların yardımıyla, ivedilikle yapılması gereken yardımları örgütlemiş, hasta ve yaralı askerlere yardımda bulunulması için ulusal yardım örgütlerinin kurulmasını önermiştir. Dunant ve dört İsviçre yurttaşı, ileride Kızılhaç’a dönüşecek bir komite oluşturmuşlardır. Bu komite 1863’te İsviçre Hükümeti’nin desteğiyle uluslararası bir konferans düzenlenmiş, Konferanstan sonra ilk Cenevre Sözleşmesi hazırlanmıştır. Sözleşme, savaş sırasında karada yaralananların bakımıyla işbirliği yapan yardım kuruluşlarına yasallık kazandırılmasına ilişkin düzenlemeler getirmiştir. Bu dönemde örgütün amblemi olarak beyaz fon üzerinde kızıl bir haç (İsviçre bayrağındaki görüntünün tersi) seçilmiş ve bu amblemin ticari amaçlarla kullanımı yasaklanmıştır. Yıllar boyunca yapılan çeşitli uluslararası sözleşmeler örgütün kapsamını genişleterek ikinci Cenevre Sözleşmesi’ne (1899), deniz savaşlarında zarar görenlerin bakımı, hastanelerin ve sağlık görevlerinin güvence altma alınması, üçüncüsüne (1929) savaş tutsaklarının geleceği ve dördüncüsüne (1949), savaş sırasında sivillerin korunmasıyla ilgili kuralları getirilmiştir. Bu anlaşmalar, ilgililer olayı “savaş durumu” saysalar da, saymasalar da herhangi bir silahlı çatışmada işlerlik kazanmıştır. Uluslararası alanda etkinlik gösteren örgüte hükümetler ve ulusal kuruluşlar para yardımı sağlamıştır. Örgütün bayrağı üzerindeki haç, Hristiyanlığın simgesiyle ilişkili olmamakla birlikte Müslüman ülkeler genellikle amblem olarak kızıl bir ayı seçmişlerdir. İran ise İslâm Devrimi’ne kadar kızıl bir arslan ve güneşi kullanmıştır. Bugün İran’ın amblemi de kızılaydır (Hilal-ı Ahmer)