Güneydoğu Asya Antlaşması Örgütü
Güneydoğu Asya Antlaşması Teşkilatı kısaca SEATO ABD'nin öncülüğünde uluslararası kolektif savunma için oluşturulmuş SEATO Güneydoğu Asya ülkeleri ve burada çıkarları bulunan sekiz ülkenin katılımıyla oluşturulmuştur. Amacı Güneydoğu Asya'yı başta Çin olmak üzere komünizme karşı güçlü hale getirmektir. 8 Eylül 1977'de kurulmuştur.30 Haziran 1977'de çalışmalarına son vermiştir.
1954'te Manila'da kurulan örgüte üye devletler şunlardı: Avustralya, Fransa, Yeni Zelanda, Pakistan, Filipinler, Tayland, İngiltere, Amerika Birleşik Devletleri. Örgüt özellikle Güneydoğu Asya bölgesinde kolektif bir karşılıklı yardım ve savunma sistemi oluşturmayı öngörüyordu. 1974'te Fransa, 1975'te Tayland ve Filipinler örgütten ayrıldılar, 30 Haziran 1977'de örgüt tamamen feshedildi.
Güneydoğu Asya Antlaşması Teşkilatı anlamına gelen South East AsiaTreaty Organization'un kısaltması olan (SEATO) 8 Eylül 1954'te, Amerika, İngiltere ve Fransa ile Uzak Doğu ülkelerinden Yeni Zelenda, Avustralya, Filipinler, Tayland ile Pakistan'ın katılması ile kurulmuştur. İttifakın kuruluş amacı, üye ülkelerin, Asya toprakları ile 21. enlemin güneyinde kalan Güney Batı Pasifik Bölgesi'nde İngiltere'nin Singapur'daki deniz üssünün de aralarında bulunduğu bölgeyi savunmak idi. [1]
Kuruluş Nedenleri 1 ) ABD'nin, Kore Savaşı'ndan sonra almaya başladığı savunma tedbirlerini Vietnam'daki savaştan sonra da alma ihtiyacı duyması 2) Güney Doğu Asya'nın stratejik öneminin artması ve açık bir tehlike karşısında kalması 3) Güney Doğu Asya'da Sovyet Rusya'nın komünizmi yaymasının engellenmek istenmesi 4) Uzak Doğu'da bağımsızlığını kazanan devletlere ABD'nin ekonomik yardım yapmak istemesi
ABD, Uzak Doğu'yu korumak için ilk adımı bağımsızlıklarını kazanan Tayland, Laos, Kamboçya ve Güney Vietnam'a askeri ve ekonomik yardım yaparak; İkinci adımı SEATO'yu kurarak attı. Bu kollektif savunma sistemi, Eylül 1954 de, Amerika İngiltere ve Fransa ile Uzak Doğu ülkelerinden Yeni Zelanda, Avustralya, Filipinler, Tayland ile Pakistan'ın katılması ile kuruldu. İttifakın sorumluluk alanı, kollektif savunma sistemi imzalayan ülkelerin Asya toprakları ile 21 'inci enlemin güneyinde kalan Güney Batı Pasifik bölgesi idi.
SEATO imzalandıktan sonra ABD; 1. Türkiye, Yunanistan ve Yugoslavya arasında 9 Ağustos 1954'te imzalanan Balkan İttifakı'nın desteğini alarak 2. Batı Almanya'nın Nato'ya katılmasını sağlayarak 3. Milliyetçi Çin (Formosa) Hükümeti ile ittifak kurarak Sovyet Rusya ve Çin'in etrafında Avrupa'nın Atlantik kıyılarından Pasifik'e kadar uzanan bir ittifaklar çemberi meydana getirmiş oldu.
Batı Almanya'nın NATO'ya katılması üzerine "yeni bir savaş tehlikesinin ortaya çıktığı" gerekçesi ile Sovyet Rusya da kendi uydularını etrafına toplayarak Varşova Güvenlik Paktı'nı kurdu.[2]
- ↑ Hasgüler, M., & Uludağ, M. B. (2007). Devletlerarası ve hükümetler-dışı uluslararası örgütler: tarihçe, organlar, belgeler, politikalar. Alfa Yayınları.
- ↑ https://www.msxlabs.org/forum/sosyoloji/425286-seato-guneydogu-asya-antlasmasi-orgutu.html adresinden 15.03.2018 tarihinde erişilmiştir.