Elektronik Harp
TARİHÇE
Teknik gelişmeler ilk olarak askeri alana entegre edilirken telsiz keşfiyle de askeri operasyonlara dahil edilmiştir. Elektronik harp, ilk defa uygulandığı 1904 yılındaki RusJapon savaşından bu yana askeri liderlerin hızlı teknolojik gelişmelerin yaşandığı savaş alanında stratejik bir üstünlük sağlamasına yardımcı olmada önemli bir rol oynamıştır.[1] I. Dünya Savaşı’ndan önce de kullanılan fakat önemli gelişimini Soğuk Savaş döneminde yaşamasına rağmen yeterli ilgiyi bulamayan elektronik harp teknikleri, günümüzde farklı sebeplerle tekrardan önem kazanmaya başlamıştır.
20. yüzyılın sonlarına doğru geliştirilmeye başlanan ‘elektronik savaş düzeni,’, ‘elektronik harp’, ‘bilgi savaşı’, ‘ağ merkezli harekat’ gibi kavramlarla cephelerin sayısallaştırılması gündeme gelmiştir.[2] Bilgi harbi çerçevesinde karar vericilerin hedeflediği noktalara ulaşılmasına hizmet edecek bilgiler toplanır. Çeşitli vasıtalarla toplanacak bilgiler elde edilirken elektronik harpte (EH) bu vasıtalardan biridir.
Rusya ve Çin’in dünya sahnesinde yeniden ağırlığını artırması, Afganistan’dan Suriye’ye pek çok iç savaş, uluslararası terörizmin yükselişi ve istikrarsızlaşan küresel güvenlik ortamında (mevcut Rusya- Ukrayna Savaşı) elektronik harp önemini yeniden göstermiştir. Yaygınlaşarak düşük maliyetli hale gelen sensör ve mikroelektronikler, devlet ve devlet dışı aktörlerin elektronik harp sistemlerine ulaşmasına imkân tanımıştır.
ELEKTRONİK HARP
Elektromanyetik spektrumun (EMS) çeşitli dalga biçimlerinde çoğu radar ve elektronik harp sistemi operasyon yürütebilmektedir. Bütün elektronik harp sistemlerinin üç temel kabiliyeti bulunmaktadır: Çevreyi algılayabilme (Alıcı sensörler), Çevreyi analiz edebilme (Sinyal analizleri), Çevreye tepki verebilme (Yüksek güçte iletişim ve taarruz tekniği üretmek).[3] Mevcut elektronik harp sistemleri, elektromanyetik spektrumda öngörülen veya bilinen tehditlere göre tasarlanarak siber savaş gibi EMS üzerinde hakimiyet kurmayı hedefleyerek düşman kuvvetleri tespit etme ve elektronik harp kabiliyetlerini bertaraf etme ve aldatma olanağı sağlarken dost unsurları da korur. Elektronik harp ile siber savaş teknolojik kabiliyetlerin genişlemesiyle benzer vaziyete gelmektedir. EH; radarlar, iletişim sistemleri, komuta kontrol sistemleri, veri ağları veya EMS kullanan diğer dijital altyapılar gibi rakibin silah sistemlerini tespit etmek, yanlış yönlendirmek ve rahatsız etmek için EMS’yi kullanma eylemi veya yeteneği olarak tanımlanmalıdır.[4] Karadan, havadan, denizden ya da uzaydan insanlı ve insansız sistemler aracılığıyla elektronik harp, radar sistemlerinin, iletişimin, insanların ve diğer varlıkların hedef alınmasını kapsamaktadır. Hedef unsurların koordinat bilgilerini kapsayan mekânsal veriler elektronik harp ile elde edilir. Mekânsal verilerin işlendiği veri madenciliği yöntemine mekânsal veri madenciliği (Spatial Data Mining) denir.[5]
Elektronik harp sistemlerine yapay zekâ tekniklerini birleştirmek önemlidir. Yapay zekâ, elektronik harpte bilişsel (cognitive) elektronik harbe doğru yönelim başlatmıştır.[6] Yapay zekanın makine öğrenme (ML) yöntemlerinin yükselişi ile hesaplamalı donanım gelişmeleri entegre olduğunda elektronik harpte çağ atlatacak niteliktedir. Daima değişen tehdit ortamında yapay bilişsel teknolojilerden yararlanarak hızlı karar alabilmek ön plana çıkarken EH tehditleriyle mücadelede ölçeklenebilir ve esnek çözümlere gereksinim duyulduğundan sürekli yenilik yapılmalıdır. YZ destekli istihbarat sistemleri değişik bölge ve kaynaklardan toplanan çok miktarda veriyi analiz etmede (patern tanıma, önemli bilgileri bulup ikaz verme gb.) bir avantaj sağlarlar.[7] Mevcut düzende pek çok silah donanım ve yazılım destekli sistemlerle donatılmıştır.
ELEKTRONİK HARP BÖLÜMLERİ
Elektronik harp; elektronik destek, elektronik taarruz ve elektronik koruma olmak üzere üç ana bölümden oluşur.[8] Savunma ve saldırı hedefli taarruz sistemlerini içeren Elektronik Taarruz (ET); düşmanı etkisiz kılmak, muharebe kabiliyetlerini azaltmak ve yok etmek gayesiyle yönlendirilmiş enerji, anti- radyasyon veya elektromanyetik enerji silahları ile tesis, ekipman ve personele saldırmak olarak tanımlanmaktadır. Saniyeler, hatta milisaniyeler içinde büyük zarara yol açabilecek EH taarruzlarına, bilinmeyen veya daha önce tanımı yapılmamış hedeflere karşı diğer insan operatörlerin yanıt vermesi imkânsıza yakındır.[9] Elektronik Koruma (EK) ise müttefik ve dost unsurların elektronik harp kabiliyetlerinin tesis, ekipman ve personellerinin etkisiz hale getirilmesi ya da yok edilmesine mâni olmak olarak nitelendirilmiştir. Elektronik Destek (ED): Elektromanyetik enerji radyasyonunun taranması, yakalanması ve tanımlanması görevlerinin ifasıyla gecikmesiz olarak tehdit tanılama, hedefleme, planlama ve ileri operasyonların sevk ve idaresi faaliyetleri olarak tanım bulmaktadır.[10]
ÖRNEKLER
- ABD Savunma Departmanı ilgilileri gelecek on yıl içinde düşmanın sistemlerine yeniden-programlamaya ihtiyaç duymadan otonom olarak karşılık verecek bilişsel EH teknolojilerini test etmektedirler.[11]
- ASELSAN tarafından geliştirilen MİLKAR-3A3 Mobil V/UHF Elektronik Taarruz Sistemi, farklı platformlarda V/UHF frekans bandında haberleşme yapan hedef muhabere sistemlerine Elektronik Taarruz (ET) uygulanması amacıyla geliştirilmiştir.[12]
- Döş ve Elmas’ın (2022) yazmış olduğu Elektronik Harp Bibliyografyası konu dahilinde kitap ve makale deryasını sunmaktadır.[13]
Hazırlayan: o-Staj İstihbarat ve Güvenlik Çalışmaları Stajyeri Hayrünnisa Akpınar
- ↑ STM ThinkTech , “İnsansız Hava Araçlarında Elektronik Harp Uygulamaları”, Erişim 7 Ekim, 2021. https://thinktech.stm.com.tr/tr/insansiz-hava-araclarinda-elektronik-harp-uygulamalari
- ↑ Ünal, Ahmet Naci. Siber Güvenlik: Küresel Trendler ve Türkiye’nin Kabiliyetleri. İstanbul: SETA Gelişen Askeri Teknolojiler Serisi .2, 2022.
- ↑ STM ThinkTech , “İnsansız Hava Araçlarında Elektronik Harp Uygulamaları”, Erişim 7 Ekim, 2021. https://thinktech.stm.com.tr/tr/insansiz-hava-araclarinda-elektronik-harp-uygulamalari
- ↑ Taşdan, Feridun. Elektronik Harp: Türkiye’nin Kabiliyetleri ve Küresel Yönelimler. İstanbul: SETA Gelişen Askeri Teknolojiler Serisi .1, 2022.
- ↑ Aydın, Özgür ve Serkan Ayvaz, Mustafa Eren Yıldırım, Yücel Batu Salman. “Elektronik Harp ile Toplanan Verilerin Veri Madenciliği Yöntemleri ile Analiz Edilmesi”. ACTA INFOLOGIA, 1/1 (2017): 12-22.
- ↑ STM ThinkTech, (2022), “Bilişsel Elektronik Harp ve Radar Sistemleri”, Erişim 7 Ekim, 2022, https://thinktech.stm.com.tr/tr/bilissel-elektronik-harp-ve-radar-sistemleri
- ↑ Türe, Sinan ve Sedat Topuz. “Yapay Zekâ ve Askeri Uygulamalar”. MilSoft Yazılım Teknolojileri, 1- 23.
- ↑ Ünal, Ahmet Naci. Siber Güvenlik: Küresel Trendler ve Türkiye’nin Kabiliyetleri. İstanbul: SETA Gelişen Askeri Teknolojiler Serisi .2, 2022.
- ↑ STM ThinkTech, (2022), “Bilişsel Elektronik Harp ve Radar Sistemleri”, Erişim 7 Ekim, 2022, https://thinktech.stm.com.tr/tr/bilissel-elektronik-harp-ve-radar-sistemleri
- ↑ STM ThinkTech. “Elektronik Harbin Yeniden Yükselişi ve Geleceği”. Erişim 7 Ekim, 2022. https://thinktech.stm.com.tr/tr/elektronik-harbin-yeniden-yukselisi-ve-gelecegi
- ↑ Türe, Sinan ve Sedat Topuz. “Yapay Zekâ ve Askeri Uygulamalar”. MilSoft Yazılım Teknolojileri, 1- 23.
- ↑ ASELSAN. “ASELSAN’dan TSK’ya ILGAR Elektronik- Harp Sistemi teslimatı”. Erişim 7 Ekim, 2022. https://www.savunmasanayist.com/aselsandan-tskya-ilgar-elektronik-harp-sistemi-teslimati/.
- ↑ Döş, Orhun ve Elif Ece Elmas. Elektronik Harp Bibliyografyası. İstanbul: Milli Savunma Üniversitesi Yayınları, 2022.