Dunkirk Antlaşması

Dunkirk Antlaşması, Birleşik Krallık ve Fransa arasında 50 yıllık bir süre için 4 Mart 1947 tarihinde imzalanmıştır. Tam adı Dunkirk İttifak ve Karşılıklı Yardımlaşma Anlaşması’dır ve II. Dünya Savaşı'nda yaşanan felaketten sonra Fransa'nın yeniden bir büyük güç olarak doğuşunu simgeler. Antlaşma askeri konularda olduğu kadar ekonomik konularda da karşılıklı danışmayı içermektedir.

II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinin hemen ardından Batı Avrupa ülkeleri, savaş sürecinde 23 milyon nüfusun bulunduğu 180.000 metrekarelik bir alanı topraklarına katan Sovyetler Birliği'nin askeri gücünden endişe etmeye başladı. Sovyetler Birliği, 1945 ve 1948 yılları arasında, Doğu Avrupalı komşularıyla bir dizi iki taraflı antlaşmalar düzenleyerek onları kendisine bağladı. Bu şekildeki birlik sisteminin örgütlenmesi “böl ve fethet” ilkesiyle yapıldı ve bu küçük devletler üzerindeki Sovyetler Birliği’nin etkisi en üst düzeyde oldu. Bünyesinde 3 milyon asker barındıran Sovyetler Birliği, Avrupa'nın en büyük askeri gücü haline geldi. Stalin daha sonra bütün dünyaya yayılması düşüncesiyle, Doğu Bloku arasında işbirliğini sağlamaya yönelik bir sosyalist topluluk oluşturmayı amaçlamaktaydı.

Batı Avrupa ülkeleri arasında Sovyet yayılmasını engellemek amacıyla yapılan ilk ortaklığın göstergesi olan bu antlaşma; Avrupa savunma örgütünün temelini oluşturacak bir örgüt fikrinin gelişmesine yol açarken, aynı zamanda Alman askeri gücünün yeniden canlanması ve Sovyetler ile çatışma tehlikesinin önlenmesini sağlamayı amaçlamaktaydı. Anlaşmanın imzalandığı tarihte, Fransa Dışişleri Bakanları ve Büyük Britanya, bu garantide, Almanya'nın silahsızlanma ve askersizleştirilmesine ilişkin koşulların ve modalitelerinin ortaya koyulması gerektiğini ve kısa sürede ABD ile SSCB’nin de antlaşmaya katılmalarıyla dörtlü bir paktın kurulması isteğini dile getirdi. Antlaşmanın Almanya’ya karşı yapıldığı ileri sürülmüşse de gerçekte SSCB’den gelebilecek girişimlere karşı koymak amacıyla yapıldığı açıktır. Çünkü o tarihlerde Almanya, Müttefiklerin işgali altında olması nedeniyle, İngiltere ve Fransa için bir tehlike oluşturmamaktaydı.

İmza merasiminde, Fransa'yı temsilen Georges Bidault ve Birleşik Krallık'ı temsilen Ernest Bevin bulundu. Dunkirk Antlaşmasından tam bir yıl sonra Mart 1948’de İngiltere, Fransa, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg arasında bu anlaşmayı genişleten Brüksel Antlaşması imzalandı. 1948 Brüksel Anlaşması aynı zamanda, 1954 Paris Anlaşması'nda kurulacak olan Batı Avrupa Birliği'nin (BAB) de temelini oluşturmaktadır.