Dijital Göçebe
Zaman ve mekân sınırlaması olmadan dijital altyapının olduğu, her zaman ve her yerde çalışabilen kişiler dijital göçebe olarak tanımlanmaktadır. Dijital göçebeler (Digital Nomads), taşınabilir bilgi ve iletişim teknolojileri ve yaygın internet ağından yararlanan, herhangi istedikleri bir yerden çalışabilen, kendilerine daha fazla zaman ayırmak ve dünyayı keşfetmek amacıyla hareket eden kişilerdir. Topluluğu sabit bir mekândan bağımsız, bilgi ve iletişim teknolojileri tabanlı mesleklere sahip genç profesyoneller olarak tanımlayan Reichenberger, seyahate dayalı bu yaşam tarzını benimsemenin arkasındaki temel faktörün, belli bir mekâna bağlı kalmaksızın kısıtlayıcı çalışma şartlarından kaçma isteği olduğunu belirtmektedir. Görüldüğü üzere dijital göçebe yaşam tarzının en önemli motivasyonlarından biri özgür bir yaşama ve çalışma arzusudur.[1]
Dijital göçebelerin işlerini halledebilecekleri bir cihaz ve internet bağlantısı onların zaman ve mekâna bağlı kalmadan çalışmalarını/yaşamalarını sağlar. Dolayısıyla dijital göçebeler genellikle; grafik tasarımcılar, yazılımcılar, dijital pazarlamacılar, çevirmenler ve benzeri faaliyet gösteren kişilerdir.
Türk akademik literatüründe dijital göçebe terimi henüz yer almış değildir. Daha çok dijitalleşme, dijitalleşme tarihi, dijitalleşme çağı, dijitalleşme çağının özellikleri gibi konular literatürde daha fazla yer kaplamaktadır.
TARİHÇESİ VE GELECEĞİ
“Küreselleşme ve rekabetçilik” ve “bilgisayar teknolojileri”ndeki bu gelişmeler ile var olan bu grup ilk olarak 1990’larda ortaya çıkmıştır. İnternete ulaşımının kolaylaşması ve internetin kullanım kolaylığı arttıkça insanlar işlerini çevrimiçi platformlarda geliştirme ve yönetme imkanına sahip olmuşlardır.
Dijital göçebelerin yükselişi modern yaşamın sonu olmayan iş hayatı yarışmasından kaçma arzusu ile başlamıştır. Bireylerin istedikleri yerde ve şekilde yaşamayı hayal etme imkanlarının olduğunu kabul ederler. Sınırları olmayan küresel seyahat gerçekleştirme, çalışma saatlerinde esneklik, geleneksel ofisten ayrılma ve dünyanın her yerinden çalışmayı hedefleyen bir yapıyı kurgularlar.[2]
Özellikle son yıllarda pandemi ile birlikte şirketlerin, şirketlerinin elemanlarının, yukarıda sayılan bağımsız çalışanların uzaktan çalışmayı daha önce hiç olmadığı kadar deneyimlemesi ve bunun sonucunda elde edilen bulgular uzaktan çalışmanın daha da önem kazanmasını ve yaygınlaşmasını sağlamıştır. Bu tür çalışma modellerin gün geçtikçe daha da yaygınlaşacağı ve iş dünyasında kalıcı değişiklikleri sağlayacağı savunulmaktadır.
DİJİTAL GÖÇEBELERİN ÖZELLİKLERİ
Dijital göçmenler özgürlük ve bağımsızlık duygusunu hissetmek adına hareket ederler. Dolayısıyla iş hayatını hayatlarında merkezileştirmekten uzak bir hayat tarzı benimserler. Ofis ortamındansa uzaktan çalışma modellerini tercih ederler. Uzaktan çalışanlardan farkı ise seyahat etmeyi ve hareketliliği hayatlarında merkezileştirmeleridir. Esnek çalışma saatleri onların hayatı ve dünyayı keşfetme amaçları için önemli bir kavramdır. Coğrafi bağımsızlık ve hareketlilik onları tanımlayan en iyi özelliklerdendir. Teknolojiye oldukça hakimdirler ve genellikle kendi işleri kurma eğilimindedirler. Seyahat etme arzularından dolayı farklı kültürlere ve değişikliklere oldukça açıktırlar. Bu bağlamda turistlerden en büyük farkları genellikle tek yön bilet almaları ve kısıtlı zamanları olmayışıdır.
DİJİTAL GÖÇEBİLERİN KARŞILAŞTIĞI ZORLUKLAR
Her ne kadar dijital göçebe olmanın birçok avantajı olsa da dijital göçebelerin karşılaştıkları zorlukları da ele almak gerekir. Organizasyondan bağımsız olarak çalışan, dijital göçebeler "güvencesiz çalışma" durumundalardır. İş bulma belirsizliği, yalnızlık hissi ve iş verenle sözleşmenin nasıl işletileceği konusunda endişe taşımaktalardır. Birçok dijital göçebe, bu ortak zorluklara yanıt bulmak için platformlara yönelmektedirler. Platformlar müşterilerle çalışanları eşleştirmekte, sosyal ve profesyonel bağlantılar kurulmasına yardımcı olmaktalardır.[3]
Çevrim içi iş ekonomisinde uzaktan çalışma, parça başı, tek seferlik çalışma şartları vardır. Ama iş tam ve güvenlik paketiyle gelmediğinden kazandıklarını emekliliklerine, sağlık hizmetlerine ve yaşam harcamalarına ayırmalılardır.
DİĞER KAVRAMLAR: DİJİTAL YERLİ, DİJİTAL GÖÇMEN, DİJİTAL MELEZ
Prensky’nin yeni teknolojilerle büyüyen bu kuşak için kullandığı “dijital yerli” kavramı günümüzde bu kuşağı nitelemek üzere yaygın olarak kabul görmüş bir kavramdır. Dijital yerliler doğar doğmaz sanal ortam ile uyum içerisindedirler ve bu bağları doğal karşılanır. Dijital yerliler kolayca yeni teknolojilere uyum sağlayan, onu kullanırken bozmaktan ya da yanlış yapmaktan korkmayan ve teknoloji aracının yeniden başlatılması ile her şeyin önceki haline dönebileceğini bilerek teknolojiyi daha rahat bir şekilde kullanan bireylerdir.[4]
Dijital göçmenler ise, milenyum (internet ve web çağı) öncesinde doğan, teknoloji ve ürünleriyle ergenlik sonrası dönemde tanışmış olan bireylerdir. Başka bir deyişle dijital göçmenlik, yirmili yaş ve sonrasında teknoloji, internet ve web ile tanışan, teknolojik araçların kullanımı ve teknoloji tabanlı öğrenmede güçlükler veya çeşitli uyum sorunlarıyla karşılaşabilen, teknoloji okuryazarlığı dijital yerlilere oranla daha düşük düzeydeki bireyleri tanımlamaktadır.[5]
Dijital melezler hakkında her ne kadar literatürde yeterli bir tanım ileri sürülmese de dijital yerliler ve dijital göçmenlerin arasında her iki grubun da özelliklerini taşıyan ikisinin sentezinden oluşan bir kavramdır. Dijital melezler; dijital yerliler kadar teknolojiye hâkim, teknoloji hakkında bilgili ve teknoloji ortamında doğmuş kişiler değildir ancak dijital göçmenler gibi değişimi reddeder, anlamaz/anlayamaz veya değişime ayak uyduramaz da değillerdir. Dijital melezler, değişikliklere kendilerini hazırlayıp adapte olmaya çalışırlar ancak yine de bazı eski alışkanlıklarını bırakamazlar. Örneğin, iletişim için elektronik posta kullanırken basılı gazete de okurlar.
Hazırlayan: Ecem Hayırcı - Göç Çalışmaları o-Staj Programı
KAYNAKÇA
[1] Akın Mustafa Şeref. “DİJİTAL GÖÇEBELİK: DENEYİM VE ÖZGÜRLÜK.” Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi 21, no. 1 (2021) : 41-52.
[2] Akın Mustafa Şeref. “DİJİTAL GÖÇEBELİK: DENEYİM VE ÖZGÜRLÜK.” Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi 21, no. 1 (2021) : sf. 43
[3] Akın Mustafa Şeref. “DİJİTAL GÖÇEBELİK: DENEYİM VE ÖZGÜRLÜK.” Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi 21, no. 1 (2021) : Sayfa 43
[4] KARABULUT Burak. “BİLGİ TOPLUMU ÇAĞINDA DİJİTAL YERLİLER, GÖÇMENLER ve MELEZLER.” Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı 21, 2015, Sayfa 16
[5] KARABULUT Burak. “BİLGİ TOPLUMU ÇAĞINDA DİJİTAL YERLİLER, GÖÇMENLER ve MELEZLER.” Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı 21, 2015, Sayfa 18