Diasporik Bilinç
Diasporik bilinç, göç sonucu dağılmış olmanın farkındalığıdır. Sosyal faktörler diasporik bilincin şekillenmesinde önemli rol oynar. Göçmen, anavatan ya da ev sahibi ülkelerden birine bağlılık duygusu hissetse de zaman zaman kolektif hafızada veya günlük ilişkilerde kendisini görememe gibi sebeplerle bu yerlerle özdeşleşemeyebilir.[1] Dışlanma gibi sebeplerle diasporik bilinç olumsuz yönde sonuç verebilir. Clifford'a göre bu bilincin olumlu şekillenmesi 'dünyanın tarihsel, kültürel/siyasi güçleriyle özdeşleşme yoluyla' gerçekleşir.[2] Bir anavatan ile olumlu özdeşleşmeler, kişinin hala orada yaşayan insanlar tarafından varlığının reddedilmesi ile yabancılaşma duygularıyla yok olabilir. Benzer şekilde, ev sahibi ülke hem olumlu özdeşleşmenin hem de olumsuz ötekileştirme deneyimlerinin kaynağı olabilir.[3] Daha sonraki nesiller göç deneyimi yaşamamış olduğundan, anlatılan ve yeniden sahiplenilen diasporik anıların mirasçılarıdır.[3] Kuşaklar arası iletişimin kopmaması ve diaspora bilincinin devam etmesi açısından iki kuşak arasında “empati” kurulmasının önemi vurgulanmaktadır.[4]
Modern ismiyle diaspora, önceleri yurdundan zorla kopartılmış, birden fazla bölgeye dağılmış halkları temsil etmekteydi. En bilinen örnekleri antik çağda Yunanlılar ve sonrasında Yahudilerdi. Zaman içerisinde farklı bakış açılarıyla kavramın tanımı ve özellikleri derinleşti.
William Safran’ın yaklaşımına göre bir topluluğun diaspora olarak adlandırılması için altı özelliğe sahip olması gerekir:
- • Kendileri ya da ataları, anavatan olarak kabul edilen yerden 2 veya daha fazla bölgeye gönderilmiş olmalıdır.
- • Konumu, tarihi ve başarıları da dahil olmak üzere orijinal vatanlarına ilişkin kolektif bir hafızayı, vizyonu veya tarihi korurlar.
- • Ev sahibi ülkede tamamen kabul edilmediklerine veya hiçbir zaman tamamen kabul edilemeyeceklerine inanmaları sebebiyle kısmen ayrı kalırlar.
- • Atalarının memleketi idealize edilmiş ve koşullar uygun olduğunda ya kendilerinin ya da onların soyundan gelenlerin geri dönmesi gerektiği inanırlar.
- • Diasporanın tüm üyeleri, orijinal vatanın korunmasına, restorasyonuna, güvenliğine ve refahına kendilerini adamaları gerektiğine inanırlar.
- • Anavatanlarıyla çeşitli şekillerde ilişki kurmaya devam ediyorlar ve etno-toplumsal bilinçleri ve dayanışmaları önemli bir şekilde böyle bir ilişkinin varlığıyla tanımlanır.[5]
Bir diasporanın oluşabilmesinin ön şartlarından biri diasporik bilinçliliğe sahip olmaktır. Etnik gruplar siyasal olarak harekete geçtiklerinde diasporik bir bilinç oluşturabilirler, bu anlamda özellikle sürgün yoluyla veya gönüllü göç ile anavatanlarından uzak olan etnik gruplar bir diasporik hareketin ayağını oluşturabilirler.^8 Diasporik bilinç bütünüyle kültürlerin ve tarihlerin bir ürünüdür ve diasporik özneler bilinç durumunun dolayısıyla kimliğin devamının taşıyıcılarıdır.^9 Bu anlamda kimliğin devamlı hale gelebilmesinde bireylerin diasporik bilince sahip olmaları önemlidir.[6]
Diasporik bilincin diğer yönleri Appadurai ve Breckenridge’e göre biçimleri veya gidişatları ne olursa olsun, diasporalar her zaman başka yer ve zamana ilişkin kolektif hafızanın izini bırakır ve yeni arzu haritaları yaratır. Ancak bunlar genellikle ‘arkeolojisi parçalanmış’ kolektif anılardır. Diaspora bilincinin bu parçalanmış anıları çok sayıda tarih, topluluk ve benlik üretir.[7]
HAZIRLAYAN: Sultan Yağcı - Göç Çalışmaları o-Staj Programı
KAYNAKÇA
- ↑ Avtar Brah, Cartographies of diaspora: Contesting identities (Routledge, 2005), 193.
- ↑ Clifford, James. 1994. Diasporas. Cultural Anthropology, 9(3):302-338 https://dadadocot.wordpress.com/2012/08/02/annotations-clifford-james-1994-diasporas/
- ↑ 3,0 3,1 Knott, Kim ve McLoughlin, Seán. Diasporas Concepts, Intersections, Identities. London: Zed Books, 2010
- ↑ Rajagopalan Radhakrishnan, "Ethnicity in an Age of Diaspora," (1991): 123. https://www.upress.umn.edu/book-division/books/diasporic-mediations
- ↑ Safran, William. "Diasporas in Modern Societies: Myths of Homeland and Return." Diaspora: A Journal of Transnational Studies 1, no. 1 (1991): 83-99. https://doi.org/10.1353/dsp.1991.0004.
- ↑ Kübra Hıdıroğlu, "Sosyolojide diaspora incelemeleri: Görüşler, kavramlar ve teoriler," PhD diss., Bursa Uludag University (Turkey), 2011. https://acikerisim.uludag.edu.tr/items/ca750ce8-af7b-4dc8-a89e-ddfa87635cfe
- ↑ Steven Vertovec, Transnationalism (Routledge, 2009), 6-7.