Dayton Barış Antlaşması

O dönemdeki Bosna-Hersek Devlet Başkanı Alija İzzetbegovic, Sırbistan Devlet Başkanı Slobodan Miloseviç ve Hırvatistan Devlet Başkanı Franjo Tudjman tarafından ABD’nin Ohio eyaletindeki Dayton kenti yakınında müzakere edilmiş ve 14 Aralık 1995’te Fransa’nın başkenti Paris’te imzalanmış olan antlaşmadır. Bosna Savaşı’nı sona erdiren antlaşmadır. Bosna Savaşı sırasında Bosnalı Müslümanlara yapılan saldırılar ve soykırım sonrasında ABD’nin aracılık yapmasıyla imzalanmıştır. Bu antlaşmayla kurulan Bosna-Hersek Devleti, 10 kantondan oluşan Bosna-Hersek Federasyonu ve Sırp Cumhuriyeti olarak iki entiteye ve Brcko adında küçük bir özerk bölgeye ayrılmıştır. Bu antlaşmanın amacı bölgede kalıcı bir şekilde barışı sağlamaktır. Dayton Barış Antlaşması’nın Bosna açısından diğer bir önemi de bu antlaşma sayesinde Bosna-Hersek, uluslararası alanda tanınmış, sınırları ve toprak bütünlüğü ile bağımsız bir devlet olarak ayakta kalmayı başarmıştır. Her ne kadar Bosna Savaşı’nı bitiren bir antlaşma olsa da, aynı zamanda geç kalınmış ve bir barış tesis etmek adına Bosna-Hersek’in zorlandığı bir antlaşmadır. Bosna-Hersek’in bağımsızlığına aykırı durumlar yaratabilme potansiyeli taşır. Her ne kadar Bosna-Hersek Devleti’nin üniterliğini görünüşte desteklemesine rağmen, ülkenin bölünmüş halini etkinleştirmekte ve entegrasyonu zorlaşmaktadır. İki entite farklı vatandaşlık, farklı yönetim yapısıyla her biri devlet olmanın birçok imtiyazından faydalanmaktadır. Antlaşmanın uygulanmasında eksik yönler de vardır. Siyasi ve sosyal hayatla ilgili bölümlerde istenilen sonuç alınamamıştır. Bölgeye barış getirmesi açısından başarılı olan antlaşma, karmaşık devlet yapıları oluşturduğu için ve milletler arasındaki köklü anlaşmazlıkları engelleme konusunda yetersizdir.