Düyun-ı Umumiye

Osmanlı Devleti’nde dış borçları denetlemek amacıyla II Abdülhamit tarafından kurulan bir kurum olan Düyun-Umumiye, 1881-1939 yılları arasında işlevini sürdürmüştür. “Genel Borçlar” anlamına gelen bu sözcük Osmanlı Devleti’nin ekonomik yapısı ve mali dengesi üzerinde etkili bir rol oynamıştır. Osmanlı Devleti 1854-1874 yıllarında 15 ayrı dış borçlanma yapmış ancak bu dönemde 239 milyon lira borçlanmasına rağmen sadece 127 milyon lira elde edebilmiştir. Sultan Abdülhamid’in saltanatı döneminde Osmanlı Devleti ağır dış borçlar altında ezilmekteydi. Yapılacak akıllı hamlelerle bu borçlar belli bir süre zarfında ödenebilirdi. Ancak 1877-1878 yılları arasında meydana gelen 93 Harbi devletin mali durumunu içinden çıkılmaz bir hale getirdi. Osmanlı bu dönemde Rusya’ya ağır tazminat ödemek durumunda kalmıştı. Bununlar beraber ordunun durumu da içler acısı durumdaydı. Emperyalist Devletler, Osmanlı’nın borç içindeki çaresizliğinden yararlanarak imparatorluğu boğmak istiyorlardı. İşte böyle bir ortamda Tevhid’ i Düyun kararnamesiyle bütün borçlar birleştirildi. Bundan böyle devletin bazı mallar üzerinden kazandığı gelir ancak Düyun-ı Umumiye tarafından tahsil edilebilecekti. Düyun-ı Umumiye’ nin devletin içindeki bağımsız bir Maliye Bakanlığı olduğu söylenebilir. Düyun-ı Umumiye’ nin yönetim kurulu 7 üyeden oluşur ve görev süreleri 5 yıl idi.. Kurulda, iki Türk’le beraber, bir Alman, bir Avusturyalı, bir İngiliz, bir İtalyan ve bir Fransız görev yapmaktaydı. Bu konseyi teftiş etmek üzere Türklerden oluşmuş bir müfettiş heyeti bulunmaktaydı. Düyun- Umumiye’ nin işlemeye başlamasıyla beraber Türkiye rahatlamaya ve borçlarını ödemeye başlamıştı. 3 Ekim 1880 tarihinde büyük devletlerin elçiliklerine gönderilen Muharrem Kararnamesi’ n de, 280 milyon olan dış borç miktarının 117 milyona kadar düşürüldüğü bildiriliyordu. Bu muazzam başarının en önemli aktörü olarak Duyun-ı Umumiye’ nin kurucusu olan Sultan Abdülhamid’ i gösterebiliriz. Duyun- Umumiye devletin sonuna kadar varlığını sürdürdü. Avrupa devletlerinin yıllardan beri alışılagelmiş tatsız müdahalelerinden son derece rahatsız olan Osmanlı Devleti için, borçları ödemek adına Duyun-ı Umumiye’ nin kurulmasından başka bir seçenek kalmamıştır.

     1.<https://www.turkcebilgi.com/d%C3%BCyun-u_umumiye>