Bernard Lewis

TUİÇ Sözlük sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Indir222.jpg

Yaşamı

20. yüzyılın ilk yarısından itibaren İslam tarihi, Ortadoğu ve Türkiye üzerine yaptığı önemli çalışmalarıyla bilinmekte olan Bernand Lewis, hem şarkiyatçı hem de tarihçi idi. Yaşamına sığdırdığı birçok makale ve akademik yayın ve kitaba sahip olan Lewis Yahudi bir ailenin çocuğu olarak 1916 yılında Londra’da dünyaya gözlerini açtı. [1] Geçmişinden yaşamının son demlerine kadar yabancı dile ve tarihe olan ilgisi büyüdü. 1947 yılında Ruth Hélène Oppenhejm ile hayatlarını birleştirdi. 1974 yılında ise evlilik hayatına son verdi. [2]

0x0-ortadoguyu-kana-bulayan-surecin-mimari-bernard-lewis-1526902768600.jpg

Eğitim Hayatı ve Akademik Başarıları

1933 yılında Üniversiteye başlayan Lewis, Londra Üniversitesi’nde öğrenimini tamamladı. 1936 yılında Yüksek Lisansını “Ortadoğu Tarihi” üzerine yaptı. 1937 yılında da Paris Üniversitesi Semitik İncelemeler Kürsüsü’nden mezun oldu. Yaşamı boyunca yabancı dillere olan öğrenme hevesi ile lisans yıllarında Latince, Yunanca, Eski Ahit İbranicesi ve Klasik Arapçaya ayrı bir önem verdi. Yüksek lisansa başladığında ise Arapça çalışmalarını büyüterek Farsça ve Türkçeyi de öğrenmek istediği diller kategorisine eklemişti. [3] Paris Üniversitesi'ndeki araştırmaları sayesinde Türkçeyi öğrenmiş, yüksek lisansının hemen ardından doktorasını ise İslam tarihi alanında yapmayı tercih etmiştir. 1939 yılında Londra Üniversitesi İslam Tarihi Kürsüsü’nden H. A. R. Gibb’in yardımları eşliğinde hazırlamış olan "The Origins of Ismailism" adlı teziyle doktor unvanını kazanmıştır. Lewis, 1937–38 akademik yılında, Royal Asiatic Society (Kraliyet Asya Derneği)’nden aldığı burs ile, Ortadoğu’ya ilk seyahatini gerçekleştirdi. İlk gittiği yer ise Mısır’dı. [4] Burada yanı sıra halk Arapça 'sına da hakim oldu. Kahire Üniversite’sinde kısa süreli okutmanlık yaptı. Mısır’dan sonra Filistin, Suriye, Lübnan ve Türkiye’de dolaştı ve 1938 yılında Londra’ya geri döndü. 1938 yılında Londra Üniversitesi’nde Doğu ve Afrika Araştırmaları Bölümünde İslam tarihi dersleri vermeye başladı, bu göreve getirilmesinden bir süre sonra II. Dünya Savaşı patlak verdi ve “2. Dünya Savaşı’nda bir askerdim ve ölmedim; hatta yaralanmadım bile. 20. yy. Avrupa’sında bir Yahudi’ydim; öldürülmedim ya da zulüm görmedim. Bunlardan ilkini yalnızca savaştaki talihime bağlayabilirim. Fakat ikincisi için, İngiltere’de yaşamayı seçmiş olan atalarıma teşekkür borçluyum.” sözleri ile de düşüncelerini dile getirdi.

[5] Diller konusundaki becerisi ile istihbarat bölümüne tayin edildi. Ortadoğu dilleri ve kültürüne yakından tanıklık etmesi nedeni ile göreve çağrıldı ve beş sene boyunca ona verilen görevi yerine getirdi. Bu dönemde İngiliz ordusu ve istihbaratına yardımlarını sunmuştur. Lewis, farklı çalışmalarda bulunarak 1941–1945 yıllarında bu bölüme bağlı olarak çalışmıştır. 1945 yılında savaş bittiğinde Kahire Üniversitesi’ne geri dönmüştür.1948’deki Arap-İsrail savaşlarından sonra Yahudilerin Arap ülkelerine giriş çıkışları engellenmiş ve çalışma yapmak istediği yer çok aza indirgenmiştir. [6]

Akademik Çalışmaları

Türkiye, İran ve İsrail o dönem içerisinde araştırma yapmak için çok uygundu. O da 1949–50 akademik yılını bu üç ülkede geçirebilecek duruma gelmiştir. Başlangıç noktası olarak İstanbul’u seçen Lewis, Türk kütüphane ve arşivlerinde uzun çalışmalar yapmaya başlamıştır. 1940 yılında "The Origins of Ismailism ve Turkey to-Day10" çalışmalarını, II. Dünya Savaşı’nın sonrasında ise akademik çalışmalarına geri dönmüştür. Savaştan iki yıl sonra çalışmaları sırayla yayınlanmaya başladı.1950 yılında "The Arabs in History" adlı bir kitap çıkartmıştır. 1952 yılında bu çalışmaları neticesinde "Notes and Documents from the Turkish Archives" adlı kitabın yayınlamıştır. Böylece 1961 yılında yayınlayacağı "The Emergence of Modern Turkey" adlı çalışmasına katkı sağlayacak kuvvetli teçhizat tam olarak ilerletmişlerdir. Bu kitabı yayınladıktan sonra da Türkiye’nin güncel meseleleri ve çalışmaları alanında devam etmiştir.1962 yılında içinde “Arap, Fars ve Türk Tarih Yazımı” ve “Avrupa Tarih Yazımında İslam ve Ortadoğu’nun Yeri” gibi başlılıklarının bulunduğu "Historians of the Middle East" adlı çalışması yayınlandı. Aynı dönem içerisinde Batılıların hazırlamış olduğu İslam Ansiklopedisi’nin ikinci basımındaki birçok makale Lewis’in imzası yer almaktadır. "The Emergence of Modern Turkey" kitabından sonra "Istanbul and the Civilization of the Ottoman Empire" adlı çalışmasını yayınladı. Bu çalışmaların sonrasında "The Middle East and the West20", ardından da "The Assassins" adlı çalışmalarını okurlarının beğenisine sundu. Arap ve Müslüman dünyasında çok ses getiren ve tartışmalara neden olan eseri "Race and Color in Islam" adlı çalışmasını yayındı. Bu kitapta İslam’ın renk körü olmadığını, İslam’da ırk ayrımının olduğunu iddia ettiğinden birçok eleştir aldı. Yine bu dönemlerde P. M. Holt ve Ann K. S. Lambton ile birlikte editörlüğünü üstlendiği "The Cambridge History of Islam" büyük ses getirdi. [7] 90’lı yıllarda yazdığı eserler ile toplamda sayısız makale, kitap yazmış olan "Lewis,What Went Wrong?" ve "The Crisis of Islam" adlı son iki kitabında İslam dünyası ve Müslümanlar hakkında yaptığı olumsuz değerlendirmeler göz önüne çıkartılmıştır.[8]

1986 yılında emekliliğinin son gününe kadar Princeton Üniversitesi'nde üniversite hocalığı yapmış. 1990 yılına kadar da Cornell Üniversitesi bünyesinde çalışmıştır. Lewis, 1966 yılında Amerika Ortadoğu Çalışmaları Cemiyeti (MESA) 'de görev almıştır. Fakat 2007 yılında Mesa'ya alternatif olarak oluşturulduğu düşünülen "Association for the Study of the Middle East and Africa" (ASMEA)' yı kurmuştur. 1974 yılında Kudüs’teki İbrani Üniversitesi’nden doktora unvana sahip olarak, 1978 yılında ise İsrail Teknoloji Enstitüsü’nün Harvey ödülü için aday gösterilerek seçilmiştir.[9] Ayrıca 1990 yılında Amerika’da en yüksek bilimsel paye olan "Jefferson Lecturer in the Humanities" ödülüne de Lewis düşünülmüştür. Dünyanın ilk 100 entelektüeli listelerinde, 2005 yılında 34. sırada , 2008 yılında ise 13. sırada yer alarak büyük bir başarıya imza atmıştır. Lewis, sözde Ermeni soykırımı fikirleri nedeniyle ülkemizde Türk dostu olarak bilinmektedir. Tüm bunların sonucunda 1998 yılı Atatürk Uluslararası Barış Ödülü bizzat dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafından kendisine iletilmiştir. Bunun gibi bir çok ödüle layık gösterilen Lewis "New Yorker Atlantic Monthly" ve "New York Review of Books"'ta yazarlık faaliyetlerini de devam ettirmekteydi. 2018 yılında ise New Jersey'de hayata gözlerini yumdu. [10]


Hazırlayan: İrem Topuk


  1. ↑ Sümer Çağdaş, Bernand Lewis, Tarih Notları, s, 2-19
  2. ↑ Akoğul Cem, Tarih Dergi, Bernad Lewis, son güncelleme: 2018
  3. ↑ Fikriyat, Ortadoğuyu Kana Bulayan Sürecin Mimarı: Bernand Lewis, son güncelleme: 21.05.2018
  4. ↑ Lewis Bernand, Babil’den Dragomanlara, çev. Ebru Kılıç, Kapı Yay., İstanbul, 2008, s. 4-5.
  5. ↑ AKTÜRK Meliha -BERNARD LEWİS’İN İSLAM TARİHİNE YAKLAŞIMI, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İslam Tarihi ve Sanaları Ana Bilim Dalı, ANKARA-2014, s,4-9
  6. ↑ Gezgin Ferhat, Agos, Bir başka açıdan Bernard Lewis, son güncelleme: 30.05.2018
  7. ↑ Lewis Bernand, Istanbul and the Civilization of the Ottoman Empire, University of Oklahoma <ref> Press, 1963. Türkçesi için bkz. İstanbul ve Osmanlı Uygarlığı, çev. Nihal Önol, Varlık Yay., İstanbul, 1975. . Bu eser halen ilgisini İslam tarihi üzerine yönlendirmiş araştırmacılar için çok önemlidir. Savaş sonrasında akademik çalışmalarına ağırlık veren Lewis, İngiltere’de Londra Üniversitesi’nde 1974 yılına kadar hocalıkyaptı. 1974 yılında ise Amerika’ya temelli yerleşti. Bu tarihten itibaren Princeton Üniversitesi Yakın Doğu Araştırmaları Bölümü’nde hizmet verdi. Aynı zamanda Princeton İleri Araştırmalar Enstitüsü’nde de görevde bulundu. Lewis’in Amerika’ya yerleşip yeni üniversitesinde göreve geldi. Amerika’ya gittikten sonra yoğun bir şekilde akademik çalışmalara yoğunlaştı. Bu dönemde, sırasıyla Islam in History , From the Prophet Muhammad to the Capture of Constantinople , History: Remembered, Recovered, Invented , Studies in Classical and Ottoman Islam , The World of Islam , Population and Reveue in the Towns of Palestine in Sixteenth Century isimli çalışmaları yazmıştır. Christians and Jews in the Ottoman Empire ve The Jews of Islam , Semites and Anti-Semites kitaplarını yazmış ve yayınlamıştır. Dönem içerisinde The Muslim Discovery of Europeve The Political Language of Islam isimli eserlerini de kitaplarının arasına eklemiştir. <ref> AKTÜRK Meliha-BERNARD LEWİS’İN İSLAM TARİHİNE YAKLAŞIMI, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İslam Tarihi ve Sanaları Ana Bilim Dalı, ANKARA-2014, s,4-9
  8. ↑ Akoğul Cem, Tarih Dergi, Bernad Lewis, son güncelleme: 2018
  9. ↑ Beyaz Tarih, 5 Soruda Bernad Lewis Hayatı, son güncelleme 11.06.2018
  10. ↑ AKTÜRK Meliha -BERNARD LEWİS’İN İSLAM TARİHİNE YAKLAŞIMI, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İslam Tarihi ve Sanaları Ana Bilim Dalı, ANKARA-2014, s,4-9
"https://uliwiki.org/index.php?title=Bernard_Lewis&oldid=6308" adresinden alınmıştır.