Augsburg Barışı
Augsburg Barış Antlaşması Nedir?
Augsburg Antlaşması, Avrupa coğrafyasını kapsayan Orta Çağ Dönemi içerisinde yaşanan ve 1555 yılında Katolik Kutsal Roma- Cermen İmparatorluğu ile Lutherci Protestan Alman Prenslikleri arasında imzalanan bir barış antlaşmasıdır. [2] Barış Antlaşması niteliği taşıması, önemli nedenleri bulundurması ve maddeleri oldukça önemlidir.[3] Antlaşma Protestanlık mezhebinin Katolik mezhebinden ayrılması ile sonuçlanmıştır. Bu nedenle Lüterciliğin varlığını kabul eden ilk kalıcı yasal düzenleme olarak da nitelendirilmiştir. Augsburg Barışı'nın temel ilkesi: "Cujus Regio, Ejus Religio" dur. Bu ise; "Kimin Bölgesi, Onun Dini olarak" da nitelendirilmektedir.[4] Augsburg Barışı, eksikliklerine rağmen yarım yüzyıla yakın süre zarfında Kutsal Roma-German İmparatorluğu'nu ciddi bir iç çatışma ortamına neden olmasını engellemiştir.1555 yılında oluşturulan sistem, Otuz Yıl Savaşı'nın başlangıcına kadar 60 yıl sürdü. [5]
Augsburg Savaşına ve Barışına Giden Yol
Avrupa’daki Din Savaşları 3 döneme ayrılmıştır.
- 1.Savaş: İsviçre’de 1529- 1555 yılları arasını kapsayan Luther yanlıları ile Katolikler arasında gerçekleşen savaştır.
- 2.Savaş: 1560-1606 yılları arasını kapsayan Fransa ve Hollanda'da bulunan Katoliklerle Kalvenistler arasında gerçekleşen savaştır.
- 3.Savaş: 1618-1648 yılları arasını kapsayan dönemde tüm Avrupa’yı savaşa iten Otuz Yıl Savaşlarıdır.
[6] [7] Barışa giden yolda ise 1520 yılında Martin Luther Katolik Kilisesi tarafından aforoz edilerek kanun kaçağı ilan edildi. Buna istinaden Saksonya Kralı Frederick’in yardımı ile hayatına devam edebildi. Devamında dönemin önemli Persliklerinden olanİ Brandenburg, Württemberg , Bruswick ve Pomeranya’da resmi din Luthercilik olarak kabul edildi. [8]
Sürecin İşleyişi
Antlaşma, 1555 yılında Katolikler ile Lutherci prensler arasında uzlaşmayı sağla amacı ile Augsburg’ta yapılmış bir toplantıdır. Toplantıda; Saksonya Dükü Johanns, Brandenburg Hudut Kontu Georg, Lueneberg Dükü Ernst, Hesse Eyalet Kontu Philipp, Saksonya Dükü Hanns Friedrich, Lueneburg Dükü Franz, Anhalt Prensi Wolf, Nürnberg Senatosu ve Şehir Başkanı ile Reutlingen Senatosu bulunmaktadır. Antlaşma ile bazı prensler ve şehirlerin temsilcileri tarafından Augsburg Meclisi’nde Emperyal Majesteleri V. Karl’a bir bildirge iletilmiştir. O dönemde Almanya ve Avrupa’nın farklı önemli bölgeleri küçük prensliklere ve de bağımsız şehirlere bölünmüştü. Bu nedenle prensler ve şehirler toplantıda temsil edilmiştir. Toplantıda “kralın dini neyse, ülkesinin dini de odur” düşüncesi kabul edilmiş olup her krala kendi topraklarının dinini belirleyebilme hakkı verilmiştir. Toplantıya Calvinciler çağrılmamıştır. Bu durum ileriki zaman içerisinde sorunların çıkmasına neden olmuştur.
Augsburg Antlaşması'nın Diplomaside Uyandırdığı Yankı
Savaş sonunda Kutsal Roma- Cermen İmparatoru olan 5. Charles imparatorluğunu oğluna bırakmıştır. Bu gelişme nedeni ile Kutsal Roma-Cermen İmparatorluğu'nun bölünmüşlüğü kabul edilmiş oldu. 1555-1618 döneminde Alman coğrafyasında göreli oluşturulan kısa süreli barış, var olan dengeleri, sosyal ve siyasi dönüm noktalarından olmuştur. Batı Avrupa'da barış kısa süreli olsa da istikrar hızlı bir biçimde bozularak mezheplerin çevresinde kutuplaşmalara neden olmuştur. Bununla birlikte Kalbinizm, Anabaptizm ve Mennonites gibi çeşitli mezheplerin Augsburg Barışı dışında bırakılması da etkinliğini arttırmıştır. 1609 yılında Katolik Alman Perslikleri, Kutsal Roma-Cermen İmparatorluğu'nun desteği sonucu Bavyera öncülüğünde İspanya'dan destek istemişlerdir. Son olarak, 1555- 1618 döneminde yaşanan göreli barış ortamı bitmiş, Alman coğrafyası iki kampa bölünmüş ve 1618'de önemli bir değere sahip olan Otuz Yıl Savaşları başlamıştır. [9] Kutsal Roma- Cermen İmparatorluğu ve Katolik Kilisesi'ne Protestan prenslerinin oluşturulduğu bir Schmalkaldem Birliği oluşturulmuştur. 5.Charles 1547 yılında Mühlberg Savaşı'nı kaybederek 1555 yılında Augsburg Barış Antlaşmasını imzalamak zorunda kalıştır. Augsburg Barışı Reform Hareketinden beslenen bir sürecin sonucu değildir. Bunun nedeni ise Rönesans ile birlikte sanat ve bilimde yaşanan durumlar düşünce ve siyaset alanını da etkilemesi Augsburg'a giden süreçte etkili olmuştur.[10]
Augsburg Antlaşması'nın Sonuçları
"Kimin bölgesi, onun dini" ilkesinin kabulüyle mutlakiyetçi ve ulus devlet oluşum süreci başlamıştır. Bir hükümdar hangi dini tercih etmiş ise, onun halkı da o dinden olacaktır. Halk, yaşadığı prensliğin dinini benimseme zorunluluğuna tabii tutulmuştur. Fakat insanların dinini istediği gibi yaşayabilecekleri bölgelere gitmeleri konusunda bir yasak konulmamıştır. "Kimin bölgesi, onun dini" ilkesi yeteri kadar uygulanamadığı için Alman coğrafyası iki kampa bölünmüştür. Bunun getirdiği sonuçlar neticesinde dini nitelikli iç savaş kaçınılmaz bir biçimde 1618'de başlamıştır. [11]
Yazan: İrem Topuk
- ↑ Hukuk Ansiklopedisi,Augsburg Din Barışı ve Hoşgörü Bildirgesi, Bkz: Janko Musulin, Hürriyet Bildirgeleri,2018 – Magna Charta’dan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne, İstanbul: Belge Yayınları, 1983:30-33
- ↑ ÖzdalB. ve Karaca Kutay,Diplomasi Tarihi I, Dora Basım Yayın,2018, cilt 3.
- ↑ Milliyet Gazetesi,Son Güncellenme: 16.06.2021, https://www.milliyet.com.tr/egitim/augsburg-antlasmasi-nedir-onemi-maddeleri-ve-sonuclari-6532620
- ↑ ÖzdalB. ve Karaca Kutay,Diplomasi Tarihi I, Dora Basım Yayın,2018, cilt 3.
- ↑ Türkçe Bilgi, Augsburg Barışı Antlaşması Son güncelleme 07.2021, https://www.turkcebilgi.com/augsburg_bar%C4%B1%C5%9F%C4%B1_antla%C5%9Fmas%C4%B1
- ↑ ÖzdalB. ve Karaca Kutay,Diplomasi Tarihi I, Dora Basım Yayın,2018, cilt 3.
- ↑ ÖzdalB. ve Karaca Kutay,Diplomasi Tarihi II, Dora Basım Yayın,2019, cilt 3.
- ↑ ÖzdalB. ve Karaca Kutay,Diplomasi Tarihi I, Dora Basım Yayın,2018, cilt 3.
- ↑ ÖzdalB. ve Karaca Kutay,Diplomasi Tarihi I, Dora Basım Yayın,2018, cilt 3.
- ↑ ÖzdalB. ve Karaca Kutay,Diplomasi Tarihi I, Dora Basım Yayın,2018, cilt 3.
- ↑ Özdal B. ve Karaca Kutay,Diplomasi Tarihi I, Dora Basım Yayın,2018, cilt 3.