Adile Ayda
Adile Ayda, 22 Şubat 1912'de Rusya'nın Petersburg şehrinde doğmuş, Türk diplomatik hayatında önemli bir yere sahip olan ilk kadın diplomat olarak tanınmaktadır. Babası Maksudi Arsal, bir hukukçu ve yazardı; bu nedenle Adile Ayda'nın eğitim ve kariyer yolculuğunda entelektüel bir çevrenin etkisi büyük olmuştur.
Eğitim hayatına Paris'te başlayan Adile Ayda, ailesiyle birlikte Türkiye'ye döndükten sonra eğitimini İstanbul'da Notre Dame de Sion Fransız Lisesi'nde tamamlamıştır. Daha sonra Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden 1932 yılında mezun olmuş ve aynı yıl içinde Dışişleri Bakanlığı'nda göreve başlamıştır. Bu tarihte, Türkiye'de kadınların diplomatik görevlere atanmasını yasaklayan düzenlemeler bulunmasına rağmen, Adile Ayda başarılı bir şekilde bu alanda yer almış ve Türkiye'nin ilk kadın diplomatı unvanını almıştır.
1934 yılında kadınların yurtdışı görevlere atanmasının yasaklanmasıyla bir süre diplomatik kariyerine ara vermiş ve akademik çalışmalara yönelmiştir. Fransız dili ve edebiyatı alanında yüksek lisans yapmış ve Ankara Üniversitesi'nde öğretim üyeliği görevinde bulunmuştur. Ancak 1958 yılında kadınların yurtdışı görevlere atanması yasağının kaldırılmasıyla birlikte tekrar Dışişleri Bakanlığı'na dönmüş ve bu kez uluslararası platformlarda Türkiye'yi temsil etmiştir.[1]
Diplomatik kariyeri boyunca Lahey, Belgrad ve Roma gibi önemli merkezlerde görev yapmış, uluslararası ilişkilerde ve kadın hakları konularında önemli rol üstlenmiştir. Ayrıca edebiyat alanında da aktif olan Adile Ayda, yazdığı eserlerle Türk edebiyatına katkıda bulunmuş ve literatürde önemli bir yere sahip olmuştur.[2]
1976 yılında Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk tarafından Cumhuriyet Senatörü olarak atanmış ve Türkiye'de kamu hizmetini sürdürmüştür. Adile Ayda, Türkiye'nin modernleşme sürecinde kadınların kamusal alandaki rolünü güçlendiren ve diplomatik alanda öncü bir isim olarak anılmaktadır. 5 Ekim 1992'de Ankara'da hayatını kaybetmiştir, ancak mirası Türk kadın diplomatların uluslararası alandaki varlığının önünü açmıştır.[3]
Kaynakça
- ↑ Özcan, A. B. (2023). Türkiye’nin İlk Kadın Diplomatı Adile Ayda ve Türk Diplomasisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(51), 273-282. https://doi.org/10.52642/susbed.1287726
- ↑ İlk kadın diplomat: Adile Ayda, https://repository.bilkent.edu.tr/items/b136902f-5940-4787-b1b0-18504ef625b8/full
- ↑ AYDA, Adile, https://www.ktb.gov.tr/EN-118315/ayda-adile.html