İşlevselcilik

---

İşlevselcilik, toplumsal kurumların ve pratiklerin, daha geniş toplumsal sistemi sürdürmede yerine getirdikleri işlevler bakımından anlaşılabileceğini ileri süren doktrindir. İşlevler, bir şeyin başka şeyler üzerindeki eylemleri ya da etkileri olduğundan, işlevselcilik toplumsal ya da siyasal olgunun, nedenler bakımından değil sonuçlar bakımından anlaşılması gerektiğini ileri sürmektedir. İşlevselci görüşte bütün, çeşitli parçaların, bütünün "gereksinimlerine" göre yapılandırılmış olması anlamında, kendisini oluşturan parçaların bir toplamından daha büyüktür. Çeşitli siyasal teoriler işlevselci bir yöntem benimsemişlerdir. Bu teoriler, devlet, hukuk ve ideolojiyi, sınıf sistemini sürdürmedeki işlevleri bakımından yorumlama eğiliminde olan tarihsel materyalizmi ve siyasal çözümlemeye ilişkin genel sistem teorisi yaklaşımlarını kapsamaktadır.

İşlevselciğiliğin akademik siyasal çözümlemeler üzerindeki etkisi, siyasal etkileşim sistemleri modelinin uygulanmasıyla ilişkilendirildiği ve kurumsal ilişkiler ile performansın çözümlenmesinde yaygın biçimde kullanıldığı zaman olan 1945 sonrası dönemin başlarında, en yüksek düzeydeydi.

Ancak işlevselciliğin yıldızı 1960'lardan beri sosyolojide olduğu gibi siyasal çözümlemede de sönmüş bulunmaktadır. İşlevselcilik iki temel yöntemle eleştirilmiştir. İlk olarak işlevselcilik devleti ve siyasal kurumları kendi anlamlarından yoksun bırakıyor ve bunları sadece siyasal sistemin bütünüyle olan ilişkilerindeki rolleri bakımından yorumluyor gibi göründüğünden indirgemecilikle suçlanmıştır. İkincisi işlevselcilik zımni olarak ve bazen de aleni olarak muhazafakardır. Eğer kurumlar bakımından önemli olan şey onların toplumu korumadaki işlevleri ise, bütün mevcut kurumlar bu bakımdan değerli bir rol oynuyor olmalıdırlar ve mevcut toplumsal düzeni sürdürmedeki değerleri sorgulanmaksızın kabul edilmektedir.