Çoklu Parti Sistemleri
Çok partili sistemde, ikiden fazla siyasi parti siyasi güç kazanmak için seçimlere katılmaktadır. Bu parti sisteminde bir parti hükümet kurabilmek adına genellikle gerekli çoğunluğu sağlayamaz. Bir partinin parlamentoda net bir çoğunluğu elde edememesiyle koalisyon hükümeti meydana gelir. Çok partili sistemler devlet yönetiminde alınan kararların oy çokluğuna göre değil oybirliğine göre alınan ‘oydaşmacı’ demokrasi modelidir. İkiden fazla parti meliste birbirlerine yakın oranlarda temsilci bulundururlar. Almanya, Türkiye, İtalya, Fransa, Belçika, İsveç, İsviçre, Hindistan gibi ülkelerde uygulanmaktadır.
Koalisyon Hükümeti: Mevcut partilerden herhangi birinin seçim sonucunda mecliste net çoğunluğu elde edememesi sonucu iki veya daha fazla partinin bir araya gelmesiye oluşan hükümettir.
Özellikleri
1. Diktatörlük ihtimalini engeller.
2. Çok partili sistemler, ulusal, dini, tarihsel, sosyal ve ideolojik nedenlerden dolayı ülkelere göre farklılık göstermektedir. [1]
3. Genellikle koalisyon hükümeti kurulur.
4. Karar verme sürecinde farklı görüş ve çıkarlar geniş bir temsile sahiptir.
Avantaj&Dezavantaj
Avantaj
1. Çok partili sistemler, insanlara kendi liderlerini seçme hakkı vererek demokrasiyi destekler.
2. Çok fazla siyasi partinin varlığı mecliste daha fazla kesimin temsiliyetini sağlar. Aynı zamanda seçmene daha geniş seçim imkanı sunar.
3. Çok partili sistem, bir siyasi partinin ülkeyi uzun yıllar yönetmesine benzemez aksine hükümetin değişmesi daha kolaydır.
Dezavantaj
1. Çok fazla partinin varlığı özellikle seçim zamanı maaliyeti de arttırmaktadır ve seçim süreci daha da pahalılaşır. [2]
2. Çok partili sistemlerde ülkedeki seçmenler arasında anlaşmazlık ve siyasi krizler meydana gelebilmektedir. Aynı zamanda çok sayıdaki siyasi partinin varlığı, rekabeti arttırarak seçimlerde hileye başvurmaya da yol açmaktadır.
3. Sürekli bir koalisyon hali ve sağlıksız rekabet ülke yönetimini zayıflatarak siyasi iktidarsızlığa sebebiyet vermektedir.
Türleri
Ilımlı Çok Parti Sistemi: Bu sistemde partiler arasında ideolojik ayrılıklar çok fazla değildir aksine anlaşmazlık durumunda uyuşabilecek ortak noktalara sahiptir. Hollanda, İsviçre ve Norveç’te görülen bu türde, partiler iki eğilimde gruplaşmakta ve iktidarın el değişimi bu iki eğilim arasında gerçekleşmektedir. [3]
Aşırı Çok Parti Sistemi: Bu sistemde ülkedeki sorunlara yönelik birbiriyle uyuşmayacak derecede çok farklı görüşler vardır ve bu görüşler geniş parti yelpazesine sahiptir. Aşırı uçtaki eğilimler çok yönlü bir kutuplaşmaya da yol açmaktadır çünkü partiler arasında temel sorunlar üzerinde uzlaşma olanağı azdır. [4] İtalya’da örnekleri görülmektedir.
Hazırlayan: Arzu Işık
- ↑ Yanık, M. (2003), ‘’Parti Sistemleri ve Türkiye Uygulamaları’’’, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 1-2
- ↑ Chukwuemeka, E. C. S. (2020, August 6). Advantages and Disadvantages of Multiparty System.
- ↑ Yanık, M. (2003), ‘’Parti Sistemleri ve Türkiye Uygulamaları’’’, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 1-2
- ↑ Yanık, M. (2003), ‘’Parti Sistemleri ve Türkiye Uygulamaları’’’, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 1-2