Ekslav - Anklav
Ekslav
Siyasi bir toprak parçası, siyasi açıdan bağlı bulunduğu ülkeye coğrafi açıdan bağlı değil de, başka bir ülkenin topraklarının içinde ise o toprak Eksklav Toprak adıyla tanımlanır.
Uluslararası ilişkiler literatürü; eksklav ve anklavı, "çevreleyen ülkenin etine saplanmış kıymık" ya da "ayakkabıdaki taş" diye tanımlar.[1]
Eksklav toprağa Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti örnek verilebilir. Azerbaycan'ın toprağı olan Nahçıvan Bölgesi, Ermenistan'ın sınırlarının oluşturduğu bölge ile Azerbaycan ile bağlantısı kesilmiş, eksklav toprağa dönüşmüştür.
Dünyadaki diğer ekslav bölgelerden bazıları.
- Angola: Cabinda
- Avusturya: Jungholz
- Azerbaycan: Nahçıvan, Kerki, Yukarı Eskipara, Berhudarlı, Yaradullu
- Ermenistan: Artsvashen
- Bangladeş: Cooch Behar
- Belçika: Baarle-Hertog
- Bruney: Temburong
- Doğu Timor: Oecussi-Ambeno
- Hindistan: Cooch Behar
- İtalya: Campione d'Italia
- Almanya: Büsingen am Hochrhein
- Kırgızistan: Barak
- Malavi: Likoma Adası
- Umman: Musandam ve Madha
- Rusya: Kaliningrad Oblast
Anklav
Bir ülkenin kendi coğrafi toprakları içinde başka bir ülkeye ait yabancı topraklar varsa bu da Anklav toprak diye tanımlanır. Yani ülke içerisinde ülke olan Anklav, farklı devlet toprağıyla kuşatılmış siyasi yapılara verilen isimdir.
Anklav topraklara en güzel örnek, Türkiye için Caber Kalesi'ydi. Önceden Süleyman Şah'ın türbesinin bulunduğu Caber Kalesi, Türkiye için Suriye topraklarında bulunan bir Anklav toprak parçasıydı. Her ne kadar Süleyman Şah'ın türbesi taşınsa da nakledilen yeni yer de Anklav toprak olarak bulunuyor.
Anklav'ın dünya üzerindeki en büyük örneklerinden biri de Vatikan'dır. İtalya sınırlarında bulunan Vatikan, başka bir ülkeyle sınırı bulunmadığı için Anklav toprak sayılmaktadır.
Siyasi anklavlar olduğu gibi etnik anklavlar da vardır. Etnik anklavlar, farklı bir kültürün yaşandığı bölgelerde yaşanan kültürlerdir. Etnik anklavlarda, bir kültür diğer bir kültür alanı ile sınırlandırılmıştır. Bu tip alanlarda birden fazla diller, dinler, kültürler görülür. Buna örnek genelde küçük İtalyan bölgeleridir.
Bazı anklav bölgeleri:
- San Marino, İtalya içerisinde
- Vatikan Şehri, İtalya'da Roma şehri içerisinde
- Lesotho Krallığı, Güney Afrika içerisinde
