Avrupa Birliği Anayasası (2003)

1973, 1981, 1986 ve 1995 genişleme süreçlerini tamamlayan AB, 2000'li yıllarda, bir anayasa gerekliliğini fark etmiş ve bu kapsamda çalışmalara başlamıştır. Avrupa Birliği için yapılan Anayasa çalışmaları Nice Antlaşması ile başlamıştır. Bu Zirvede, Devlet ve Hükümet Başkanları Aralık 2000’de Birliğin geleceği üzerine daha geniş ve daha derin bir tartışmanın başlatılması ve kurucu antlaşmaların daha ciddi biçimde revize edilmesi konusunda görüş birliğine varmıştır. 15 Aralık 2001’de yapılan Laeken Zirvesine kadar açık tartışma süreci tamamlanmış, bu zirvede Devlet ve Hükümet Başkanları tarafından AB’nin geleceğine ilişkin Deklarasyon kabul edilmiştir. Bu deklarasyonla, bir Anayasa hazırlanması kararı alınmıştır. Bu kapsamda, Anayasa taslağı 18 Temmuz 2003 tarihinde ortaya çıkmıştır. Devletler arasında mutabakat sonucunda Anayasa, 4 bölüm ve 465 madde çerçevesinde oluşturulmuştur. Hazırlanan Anayasa ile ilk bölümde, dokuz ayrı başlık çerçevesinde, Birliğin amaçları, yetkileri ve kurumları düzenlenmiştir. Ayrıca, Birliğin tanımı ve amaçları, birlik yurttaşlığı, birliğin demokratik hayatı ve bütçesiyle ilgili maddeler de bu bölümde düzenlenmiştir. İkinci bölüm, Temel Haklar Şartı başlığı ile, üçüncü bölüm, Birliğin ortak politikaları kapsamında ve dördüncü bölüm ise son hükümler ile ele alınmıştır. AB Anayasası’nın Mayıs 2006 tarihine dek üye devletlerce onaylanıp, 2009 yılına kadar yürürlüğe girmesi planlanmıştır. 16 üye devlet, ulusal parlamentolarında onaylanmasını uygun görürken, İngiltere ve Fransa gibi 9 üye ülke, Avrupa Anayasası`nı referanduma sunmayı tercih etmiştir.