Dunkirk Antlaşması

Dunkirk Antlaşması, Birleşik Krallık ve Fransa arasında 50 yıllık bir süre için 4 Mart 1947 tarihinde imzalanan bir antlaşmadır.

Tam adı Dunkirk İttifak ve Karşılıklı Yardımlaşma Anlaşması’dır ve II. Dünya Savaşı'nda yaşanan felaketten sonra Fransa'nın yeniden bir büyük güç olarak doğuşunu simgeler. Antlaşma askeri konularda olduğu kadar ekonomik konularda da karşılıklı danışmayı içeriyordu.

II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinin hemen ardından Batı Avrupa ülkeleri, savaş sürecinde 23 milyon nüfusun bulunduğu 180.000 metrekarelik bir alanı topraklarına katan Sovyetler Birliği'nin askeri gücünden endişe etmeye başladı. Sovyetler Birliği 1945 ve 1948 yılları arasında Doğu Avrupalı komşularıyla bir dizi iki taraflı antlaşmalar düzenleyerek onları kendisine bağlamıştır. Bu şekildeki birlik sisteminin örgütlenmesi “böl ve fethet” ilkesiyle yapılmış ve bu küçük devletler üzerindeki Sovyetler Birliği’nin etkisi en üst düzeyde olmuştur. Bünyesinde 3 milyon asker barındıran Sovyetler Birliği, Avrupa'nın en büyük askeri gücü haline gelmişti. Stalin daha sonra bütün dünyaya yayılması düşüncesiyle, Doğu Bloku arasında işbirliğini sağlamaya yönelik bir sosyalist topluluk oluşturmayı amaçlamaktaydı.

Batı Avrupa ülkeleri arasında Sovyet yayılmasını engellemek amacıyla yapılan ilk ortaklığın göstergesi olan bu antlaşma; Avrupa savunma örgütünün temelini oluşturacak bir örgüt fikrinin gelişmesine yol açarken, aynı zamanda Alman askeri gücünün yeniden canlanması ve Sovyetler ile çatışma tehlikesinin önlenmesini sağlamayı amaçlamıştır. Anlaşmanın imzalandığı tarihte, Fransa Dışişleri Bakanları ve Büyük Britanya, bu garantinin, Almanya'nın silahsızlanma ve askersizleştirilmesine ilişkin koşulları ve modalitelerini ortaya koyan ve kısa sürede ABD ve SSCB’nin de antlaşmaya katılmalarını böylelikle dörtlü bir paktın kurulması isteğini dile getirdiler.

Antlaşmanın Almanya’ya karşı yapıldığı ileri sürülmüşse de gerçekte SSCB’den gelebilecek girişimlere karşı koymak amacıyla yapıldığı açıktır. Çünkü o tarihlerde Almanya, Müttefiklerin işgali altında olması nedeniyle, İngiltere ve Fransa için bir tehlike oluşturmamaktaydı.

İmza merasiminde Fransa'yı temsilen Georges Bidault ve Birleşik Krallık'ı temsilen Ernest Bevin bulundu. Dunkirk Antlaşmasından tam bir yıl sonra Mart 1948’de İngiltere, Fransa, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg arasında bu anlaşmayı genişleten Brüksel Antlaşması imzalanmıştır.1948 Brüksel Anlaşması aynı zamanda 1954 Paris Anlaşmasında kurulacak olan Batı Avrupa Birliğinin (BAB) de temelini oluşturmuştur.