Liberal Rejim
Liberalizm, bireysel özgürlük üzerine kurulan bir siyasi felsefe veya dünya görüşüdür[1] Siyasi rejim ise; devletin toplum üzerindeki gücünü kullanmak üzere bir dizi siyasi kurumu örgütlemesi ve yönetmesi biçimidir. Buradan yola çıkarak Liberal Rejim, devletin örgütlediği siyasi kurumların bireysel özgürlükler üzerine kurulu olması halidir. Bu hal, toplumun birey haklarındaki devlet müdahalesini asgari seviyeye indirme, etki alanını sınırlama ve bu temel alanda politik bir model oluşturma sistemidir. Bu sistem vatandaşın eşitliğini teminat altına alır.
Liberalizm Işığında Liberal Rejimin Tarihi
Siyasal rejimlerin varlığı hakkında ilk kez Platon düşünmeye başlamıştır. Liberalizm ışığındaki liberal rejimler Aydınlanma Çağı filozoflarının ve iktisatçılarının liberal düşünceyi benimsemesi ve söylemlerde bulunmasıyla, siyasi bir harekete ilk kez dönüşmüştür. John Locke sıklıkla ayrı bir felsefe geleneği olarak liberalizmin kurucusu şeklinde yansıtılır. Locke, her insanın hayat, özgürlük ve mülkiyet haklarına sahip olduğunu savundu ve sosyal sözleşmeye göre de hükûmetlerin bu hakları ihlal etmemesi gerektiğini belirtti[2]. 19. yüzyılda Avrupa, İspanyol Amerika ve Kuzey Amerika'da liberal devletlerin kurulduğu görüldü[3].
Liberal Rejimin Özellikleri
Demokrasinin en basit ve en gerçekçi tarifi şudur: idare edenlerin, dürüst ve serbest seçimler yoluyla, idare edilenler tarafından seçildiği bir rejim[4]. Bu rejimin liberal bir rejim olması da seçimi yapan vatandaşın bireysel özgürlüklerine odaklanmasıdır. Liberal rejimin temelini bireysel özgürlükler oluşturur. Devlet yönetiminde egemenin kim olacağına ve egemenliğin ne şekilde kullanılacağına rejim çeşidine göre karar verilir[5]
Liberal rejim için sadece bir durumun mümkün olma olasılığı değil, aynı zamanda olacak durumlar karşısında önlem alınması hatta bazen de geliştirilmesi gerekmektedir. Örneğin, liberal rejimlerde parlamentodaki gölge bürolar desteklenmektedir[6]
Liberal bir rejimde olmazsa olmazlar şunlardır:
· İnsan eşitliği ve bireye değer
· Hümanizm, bireycilik, kozmopolitizm
· Özgürlük, hak ve sorumluluk savunuculuğu (her türlü özgürlük ve yaşam hakkı, mülkiyet hakkı vb.)
· Sınırlı devlet mekanizmaları
· Serbest piyasa ekonomisi
· Anayasacılık, güçler ayrılığı, hukukun üstünlüğü
Liberal Rejimle Yönetilen Ülkeler
Dünya tarihi boyunca birçok ülke liberal rejime yaklaşmış, liberal politikaları benimsemiştir. Günümüzde yüzde yüz liberal rejimle yönetilmeseler de, liberal politikaları uygulayan, çoğu konuda özgürlükçü yönetimler ve hükümetler ortaya çıkmıştır. Bunlardan bazılarına günümüzdeki örnekler; Kanada, Almanya, Avustralya, Belçika gibi ülkelerdir.
Liberalizm ve liberalizm ışığında liberal rejimler, her ne kadar sorunsuzmuş gibi gözükse de, içerisinde birçok handikap bulundurur. Sınırsız ifade özgürlüğünü, özel mülkiyeti ve serbest piyasayı savunması ve devleti sınırlandırması, liberalizmin ve liberal rejimlerin refah düzeyi yüksek kişilerce veya ülkelerce kabul göreceği önyargısını taşımaktadır.
[1] https://tr.sodiummedia.com/3950514-liberal-regime-what-is-it-examples-characteristics (online)
[1] Partiler ve Siyasi Rejimler, Maurice Duverger, Çevirmen: Asistan Dr. Ergun Özbudun
[2] https://www.tuicakademi.org/rejim-ve-rejim-turleri/, Yasemin Tosun (online)
[3] https://tr.sodiummedia.com/3950514-liberal-regime-what-is-it-examples-characteristics (online)
[1] Second Treatise of Government, John Locke
[2] New Liberalism, Matthew Kalkman
[1] Concise Oxford Dictionary of Politics, Iain McLean and Alistair McMillan, Third edition 2009
- ↑ McLean, Iain, and Alistair McMillan. The concise Oxford dictionary of politics. OUP Oxford, 2009.
- ↑ Locke, John. The second treatise of civil government. Broadview Press, 2015.
- ↑ Kalkman, Matthew. New Liberalism. BookBaby, 2011.
- ↑ Duverger, Maurice, and Ergun ÖZBUDUN. "Partiler ve Siyasi Rejimler." Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 19.1 (1962).
- ↑ Tosun, Yasemin. "Rejim ve Rejim Türleri" TUİÇ AKADEMİ. (2014)
- ↑ tr.sodiummedia.com. "Liberal Rejim- Nedir- Örnekler Özellikler". Son Erişim Tarihi: 10.02.2022 https://tr.sodiummedia.com/3950514-liberal-regime-what-is-it-examples-characteristics"