1991 Rusya Federasyonu Seçimi
İki kutuplu dünya düzeninin temsilcilerinden olan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin (SSCB) 1991 yılında dağılması ve Soğuk Savaş’ın bitişi ile birlikte değişen düzen, dünyayı etkilediği kadar Rus coğrafyası için de dönüm noktası olmuştur.
12 Haziran 1991 tarihli Rusya Federasyonu seçimi, Rusya tarihinin halk tarafından seçilmiş ilk lider olan Boris Yeltsin’in göreve gelmesiyle sonuçlanan seçimdir.
Rusya Federasyonu’nun ilk cumhurbaşkanı olarak görev yapan Boris Yeltsin, iki dönem üst üste başkanlık görevini üstlenmiştir. Başkanlık dönemi 1999 yılında istifa etmesi ve Vladimir Putin’in yerine gelmesiyle son bulmuştur.
Sovyetler Birliği’nin Dağılması, Rusya Federasyonu’nun Kuruluşu
Sovyetler Birliği’nin son liderliğini üstlenen Mihail Gorbaçov döneminde yaşanan gelişmelerin 70 yıllık sosyalist yönetime sahip SSCB’nin çöküşünü tetiklediği görülmektedir. Gorbaçov’un uygulamaya çalıştığı Perestroyka ve Glasnost (Açıklık ve Yeniden Yapılandırma) politikaları da çöküşün önüne geçememiştir.[1]
Sovyetler Birliği içerisinde yaşayan halklar için refah seviyesinin ve ücretlerin düşük olması, geçimin zorlaşması gibi sıkıntılar mevcuttu. Sağlık, sosyal güvenlik, uzay araştırmaları, ağır silah sanayi gibi alanlarda diğer devletlerden ileri düzeyde[2] olunsa da halkın refah seviyesinin iyi olmaması çöküşe giden yolda önemli etkenlerdir.
Sovyetler Birliği’ni oluşturan cumhuriyetlerin Alma-Ata’da 21 Aralık 1991’de düzenledikleri zirve toplantısında, Bağımsız Devletler Topluluğu resmen ilân edilmesiyle Sovyetler Birliği resmen dağılmıştır. 1917 yılında Bolşevik devrimiyle kurulan sosyalist sistem sona ermiştir.[3]
1991 Rusya Federasyonu Seçimi
Rusya Federasyonu’nda, 12 Haziran 1991 tarihinde ilk defa devlet başkanlığı seçimleri yapılmıştır. %57,3 oy oranı ile Rusya Federasyonu Cumhurbaşkanı olarak göreve seçilen Boris Yeltsin Rusya’nın 1000 yıllık tarihinde doğrudan seçilen ilk cumhurbaşkanıdır.[4]
Komünist Parti’den Nikolai Ryzhkov; Liberal Demokrat Parti’den Vladimir Zhirinovsky ve bağımsız adaylardan Vadim Bakatin, Albert Makashov ve Aman Tuleyev’e karşı yarışan Yeltsin, seçimin ilk turunda kararlı bir şekilde oyların çoğunluğunu alması ile ikinci tura gerek kalmadan seçilmiştir.
SSCB’nin dağılmasının ardından kurulan Rusya Federasyonu, 1993 tarihinde yazılan anayasası ile başkanlık sistemi ile yönetilmektedir. Bu model ‘güçlü başkanlık’ olarak adlandırılmaktadır.[5]
Boris Yeltsin Dönemi
1990 yılında Rusya Cumhuriyeti Parlamentosu Başkanlığına, ardından 1991 yılının haziran ayında ülkenin tarihinde ilk defa halk tarafından seçilen lider olarak Rusya Federasyonu Cumhurbaşkanlığı görevine getirilen Boris Nikolayeviç Yeltsin (Rusça: Бори́с Никола́евич Е́льцин), 2000 yılında istifa edene kadar Rusya’nın lideri olmuştur.
Ağustos 1991’de gelenekçi komünistler tarafından Gorbaçov’a yapılan kısa süreli darbe sırasında Yeltsin, darbe liderlerine meydan okumuştur. Darbe başarısızlıkla sonuçlandıktan sonra Yeltsin ülkenin en güçlü siyasi figürü olmuştur.[6]
25 Aralık’ta Gorbaçov’un Sovyet Cumhurbaşkanı olarak istifasının ve 31 Aralık 1991’de Birliğin tam olarak çöküşünün akabinde, Rusya hükümeti Yeltsin’in yönetimi altına girmiştir.[7]
Boris Yeltsin dönemi “ulusallık” ve “Rusluk” kavramlarının ön plana çıkarıldığı, ülke çevresindeki bölgelerin serbest bir şekilde yönetildiği, oligarkların zirveye çıktıkları bir dönem olarak bilinmektedir.[8]
İki dönem devlet başkanlığı görevini üstlenen Boris Yeltsin 31 Aralık 1999’da görevinden istifa etmiştir. Yerine ise halefi olarak gösterdiği Vladimir Putin geçmiştir.
Hazırlayan: Hatice Yağmur Kara
- ↑ Kaleli, S. & Denkel, Ç. "YELTSİN SONRASI DÖNEM PUTİN’İN SİYASAL PAZARLAMA ÇALIŞMALARI 2000-2008 DÖNEMİ." Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi 15 (2019).
- ↑ Kaleli, S. & Denkel, Ç. "YELTSİN SONRASI DÖNEM PUTİN’İN SİYASAL PAZARLAMA ÇALIŞMALARI 2000-2008 DÖNEMİ." Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi 15 (2019).
- ↑ Kaleli, S. & Denkel, Ç. "YELTSİN SONRASI DÖNEM PUTİN’İN SİYASAL PAZARLAMA ÇALIŞMALARI 2000-2008 DÖNEMİ." Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi 15 (2019).
- ↑ Remnick, David. “Yeltsin Elected President of Russia.” The Washington Post. WP Company, June 14, 1991. https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1991/06/14/yeltsin-elected-president-of-russia/8b0dc76b-752c-4e28-a525-45ba6120ff24/.
- ↑ Kaleli, S. & Denkel, Ç. "YELTSİN SONRASI DÖNEM PUTİN’İN SİYASAL PAZARLAMA ÇALIŞMALARI 2000-2008 DÖNEMİ." Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi 15 (2019).
- ↑ Kaleli, S. & Denkel, Ç. "YELTSİN SONRASI DÖNEM PUTİN’İN SİYASAL PAZARLAMA ÇALIŞMALARI 2000-2008 DÖNEMİ." Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi 15 (2019).
- ↑ Kaleli, S. & Denkel, Ç. "YELTSİN SONRASI DÖNEM PUTİN’İN SİYASAL PAZARLAMA ÇALIŞMALARI 2000-2008 DÖNEMİ." Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi 15 (2019).
- ↑ Kaleli, S. & Denkel, Ç. "YELTSİN SONRASI DÖNEM PUTİN’İN SİYASAL PAZARLAMA ÇALIŞMALARI 2000-2008 DÖNEMİ." Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi 15 (2019).