Cynthia Enloe
Cynthia Holden Enloe, uluslararası alanda, toplumsal cinsiyet ve militarizm üzerine yaptığı çalışmalarla ve feminist uluslararası ilişkiler alanına yaptığı katkılarla tanınan Amerikalı bir siyaset teorisyeni, yazar ve profesördür. Kariyeri birçok farklı ülkede ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki üniversitelerde misafir profesörlük ve konferanslar içeren Cynthia Enloe, Clark Üniversitesi'nde Siyaset Bilimi ve Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları ile bağlantılı olarak Uluslararası Kalkınma, Toplum ve Çevre Bölümü'nde (IDCE) Araştırma Profesörüdür. Literatüre en önemli katkılarından biri “feminist merak” kavramıdır.
Biyografi
Cynthia Enloe, Temmuz 1938’de New York'ta (ABD) doğdu ve New York'un bir banliyösü olan Manhasset, Long Island'da büyüdü.
Lisans eğitimini Connecticut Koleji’nde 1960 yılında tamamladı. Buradaki son iki yılında yaptığı stajda tanıştığı Endonezyalı balıkçılık uzmanı Gelar Wiratmaja’dan öğrendikleri onun Güneydoğu Asya siyasetine ilgisini artırmıştı. Ancak mezun olduktan hemen sonra New York’ta büyük yayıncı McGraw Hill’de işe girdi. Görevi üniversite ders kitaplarının potansiyel satışlarını ölçmekti bu sebeple ABD üniversite kataloglarını tarayarak saatler geçiriyordu. Bu iş onun okula dönmek istemesine sebep olacaktı. Enloe, bu kataloglardan siyaset bilimi bölümlerini araştırmaya başladı ve Eylül 1961’de Berkeley’e başvurdu. Gelar’ın verdiği derslerden de etkilene Enloe, kariyerinin başında etnik ve ırksal politikalar üzerine yoğunlaştı. 1964’te yüksek lisans derecesini almışken siyaset teorisyeni bir eğitmeni tarafından doktoraya devam etmesi için ikna edilmişti. Tamda bu sıralarda Berkeley'in "İfade Özgürlüğü Hareketi" başlamıştı. Artık Berkeley'deki California Üniversitesi, ulusal düzeyde yalnızca kaliteli kamu eğitiminin değil, aynı zamanda yoğun öğrenci aktivizminin sembolü olan "Berkeley" olarak bilinmeye başlayacaktı. Yani bu yıllar Berkeley’in Berkeley olduğu yıllardı. 1965’te Fulbright Bursu ile Malezya’ya gitti ve tezini 1965-1966 yılları arasında Malezya’da “eğitim ve kalkınma” üzerine tamamladı. Aslında araştırma konusu “eğitimin etnik politikası” idi ancak Malezya’nın siyasi yaşamını düşündüğünde bu çok hassas bir konuydu. Bu sebeple araştıma konusunu “eğitim ve kalkınma” olarak yumuşatmıştı. 1967’ye gelindiğinde Kaliforniya Üniversitesi’nde Siyaset Bilimi alanında yüksek lisans ve doktora derecelerini almıştı.
1960’larda Berkeley siyaset bilimi bölümünün tamamı beyaz erkeklerden oluşuyordu, tek bir kadın bile kadrolu bir pozisyona sahip değildi. O zamanlar Amerika Siyaseti alanında önemli görülen Aaron Wildavsky’nin baş asistanı olarak atandığında bu bir dönüm noktası olarak kabul edildi. Siyaset bilimi fakültesi kadın yüksek lisan öğrencilerini daha önce hiç Baş Asistan olarak görevlendirmemişti. Enloe bir ilkti (Sarah Schumer ile birlikte). Kendisi bu olay karşısında feminist perspektiften hiç düşünmemiş, gerekli soruları sormamıştı. Bu yıllar boyunca araştırmalarında da “feminist merak” yoktu. Daha sonraları kendisi bunu sık sık bir utanç olarak nitelemiştir.
Meslek hayatının büyük bölümünü Clark Üniversitesi’nde ders vererek geçirdi. Burada Siyaset Bilimi Bölüm Başkanlığı ve Kadın Çalışmaları Direktörü olarak da görev yaptı. Ayrıca üniversitenin personel komitesinde ve planlama ve bütçe inceleme komitesinde görev alıyordu.
Clark Üniversitesi’nden bir meslektaşıyla Vietnam savaşı hakkında konuşurken meslektaşının verdiği bilgiler kafasında bir soru oluşturmuştu; bu savaş Vietnamlı kadınların gözünden anlatılsaydı tarih nasıl olurdu? Enloe’yu feminist düşünceye iten olaylar üst üste geliyordu. Üniversitede görev yaptığı sıralar başkanlık araştırma komitesine iki kadından biri olarak dahil edilmişti. Komitedeki iki kadından bir diğeri olan Gail Hornstein bir yüksek lisans öğrencisiydi ve bu sebeple söyleyeceklerinin önemsenmeyeceğini düşünerek Cynthia’dan konuşmasını ve komiteye müdahale etmesini aksi halde tümü erkeklerden oluşan bir listelerinin olacağını söylüyordu. Kendisi bu durumu şöyle ifade edecekti; “Ve aslında benden ilk kez feminist bir noktaya değinmem ve diğer insanları bunun önemi konusunda ikna etmem istendi.” [1]
Son olarak asıl büyük dönüm noktası olarak nitelendirdiği olayı yaşadı. “Cinsel taciz” teriminin neredeyse hiç duyulmadığı bir dönemde üniversitesinde çok büyük bir cinsel taciz vakası yaşanmıştı. Bu olay müthiş bir bölünmeye sebep olurken Cynthia hızlıca tarafını seçti. Bunu yapmalıydı, insanlara ‘cinsel taciz’ denen şeyin ne olduğunu, neden önemli olduğunu, neden işçi haklarının ihlali olduğunu anlatmalıydı.
Enloe, artık çalışmalarını öncelikli olarak feminist merkezden anlamlandırmaya başlamıştı. Küreselleşmiş fabrikalarda sömürülen kadınlardan; siyasetin, uluslararası ilişkililerin dışına itilmiş kadınlara ama en çok da savaşlarda ve “güvenlikte” kadının yerine odaklandı. O güvenliği feminist bakış açısıyla ele almaktan korkmadı özellikle ABD militarizasyonunu sert bir biçimde eleştirdi; erkekleri kadınların koyucusu olarak eğittiğini, erkekleri kadın üzerinde söz sahibi kıldığı için de kadına yönelik şiddeti arttırdığını savundu.[2] Araştırmalarının çoğu, kadınların politikadaki yeri üzerine yoğunlaştı. Kadınların ihtiyaç ve fikirlerinin siyasi açıdan yok sayıldığını ve uluslararası ilişkilerde feminist analiz sorununun ne denli büyük olduğunu, nelere yol açtığını dile getirdi. ‘Toplumsal cinsiyet’ kavramı uluslararası ilişkiler disiplininde daha geniş yer almalıydı. Kitaplarında ırksal, etnik ve ulusal kimlikleri de kapsayan geniş yelpazede cinsiyete dayalı ayrımcılığın biçimlerini ele aldı.
Bananas Beaches and Bases kitabında feminist hareketin milliyetçilik ve toplumsal olarak aşılanmış erkeklik nedeniyle nasıl sekteye uğradığını, kadınların milliyetçilik fikirlerinin geçersiz, değersiz bulunmasını ele aldı. Enloe, yazısında, ulusal militarizasyonun, milliyetçi hareketlerde yer edinmeye çalışan kadınlara ne kadar zararlı olduğunun bir örneği olarak Afganistan'ı kullandı. Kırsal topluluklarda yaşayan Afgan kadınlar savaşa yakalanmış, bombalanma veya sürgün tehlikesiyle karşı karşıya kalmışlardı. Afganistan'daki militarizasyon, birliğin ve “ulusal bekanın” önemini vurgulamış, bu vurgu ise milliyetçi hareketler içindeki kadınları susturmuştu.
Maneuvers’da da yine militarizasyon konusunu ve hükümetlerin savaşlara hazırlık ve savaş sırasında kadın emeğinden nasıl yararlandığını ayrıntılarıyla ele aldı.
Cynthia Enloe, bütün bu çalışmalarıyla birçok ödüle layık görüldü ve ödüllendirildi. Clark Üniversitesi’nin Üstün Öğretmen Ödülü’nü üç kez aldı. Union College, Londra Üniversitesi Doğu ve Afrika Çalışmaları Okulu, Connecticut Koleji, Lund Üniversitesi ve Clark Üniversitesinde Fahri Doktora derecesine sahip oldu. Uluslararası Çalışmalar Birliği'nin Susan Strange Ödülü'ne, yine aynı birliğin Kadın Kadrosu tarafından, Susan B. Northcutt Ödülü'ne layık görüldü. Howard Zinn Yaşam Boyu Başarı Ödülü'ne layık görüldü ve Lahey'deki Uluslararası Suç Mahkemesi'nde kurulan Cinsiyet Adaleti Duvarı'na dahil edilmek üzere seçildi.
Yayınları
Police, Military and Ethnicity: Foundations of State Power (1980)
Does khaki become you?: The militarisation of women's lives (1983)
Bananas, Beaches and Bases (1989)
The Morning After: Sexual Politics at the End of the Cold War (1993)
Maneuvers: The International Politics of Militarizing Women's Lives (2000)
The Curious Feminist (2004)
Globalization and Militarism (2007)
Nimo’s War, Emma’s War: Making Feminist Sense of the Iraq War (2010)
The Real State of America Atlas: Mapping the Myths and Truths of the United States (2011)
Seriously!: Investigating Crashes and Crises as If Women Mattered (2013)
The Big Push: Exposing and Challenging the Persistence of Patriarchy (2017)
Twelve Feminist Lessons of War (2023)
Hazırlayan: Tuğba Ergün - Göç Çalışmaları Stajyeri
[1] Schouten, P. & Dunham, H. (2012) ‘Theory Talk #48: Cynthia Enloe on Militarization, Feminism, and the International Politics of Banana Boats’.
[2] Van Hook, Stephanie. "Taking Women's Lives Seriously -an Interview with Cynthia Enloe- Waging Nonviolence." Waging Nonviolence Taking Women's Lives Seriously an Interview with Cynthia Enloe Comments.
Kaynakça
1. Bates, Laura. “Laura Bates meets Cynthia Enloe”, The Guardian. Erişim 21 Ekim 2023. https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2017/nov/06/feminist-laura-bates-cynthia-enloe
2. Alex Stark, E-INTERNATIONAL RELATIONS. Erişim 21 Ekim 2023. https://www.e-ir.info/2013/03/13/INTERVIEW-CYNTHIA-ENLOE
3. Van Hook, Stephanie. "Taking Women's Lives Seriously - an Interview with Cynthia Enloe - Waging Nonviolence." Waging Nonviolence Taking Women's Lives Seriously an Interview with Cynthia Enloe Comments. Erişim 21 Ekim 2023. https://doi.org/10.1177/0192512120948917
4. Clark University, “Biography of Cynthia Enloe”. Erişim 4 Ekim 2023. https://www.clarku.edu/departments/womens-and-gender-studies/people/professor-cynthia-enloe/
5. Enloe, Cynthia. Bananas, Beaches and Bases: Making Feminist Sense of International Politics. Berkeley: University of California Yayınları, 2000.
6. Inspiring Thursday: Cynthia Enloe, Cynthia Enloe. Erişim 10 Ekim 2023. https://wave-network.org/inspiring-thursday-cynthia-enloe/
7. Schouten, P. & Dunham, H. (2012) ‘Theory Talk #48: Cynthia Enloe on Militarization, Feminism, and the International Politics of Banana Boats’. Erişim 21 Ekim 2023. http://www.theorytalks.org/2012/05/theory-talk-48.html
8. Enloe, Cynthia. Essay Series on Learning the Scholar’s Craft: Reflections of Historians and International Relations Scholars When Berkeley was “Berkeley”: Learning That One’s Grad Studies Are Never Outside of History. 11/3 (2020). Erişim 4 Ekim 2023. https://hdiplo.org/to/E203