Leyla Halid

Leyla Halid 1944 yılında tarihi bir liman şehri olan Hayfa’da doğdu. Ailesi yaşadıkları bölgede çıkan çatışmalar yüzünden 1948’ de Lübnan’a yerleşti. 15 yaşında silahlı örgütlere tanışmak zorunda kalan Leyla Halid, Beyrut Amerikan Üniversitesi’nde tıp eğitimi almaya başladı. 1967 yılında cereyan eden altı gün savaşlarında sonra George Habaş tarafından kurulan Filistin Halk Kurtuluş Örgütünde mücadele gösterdi. Daha sonra bu hareketin içinden doğan Filistin Halk Kurtuluş Cephesi’ndeki eğitim kamplarına katıldı. Filistin Halk Kurtuluş cephesinde “Şadya Ebu Gazale” takma ismini kullandı. Bütün dünya ise Leyla Halid’i uçak kaçırma eylemlerinde bulunan ilk kadın olarak biliyor.

Hayatının Dönüm Noktası

Leyla Halid 1967 yılında Kuveyt te yaşıyordu. Halid, Kuveyt’te öğretmenlik yaparak hayatını devam ettiriyordu. Tam bu zamanlarda Filistin’de silahlı çatışmalar yaşanıyordu. Leyla Halid Filistin sorunundan hiç vazgeçmedi bu yüzden Kuveyt ten Ürdün’ e Ürdün’ den 1969 yılında Filistin Halk Kurtuluş eğitim kamplarına katıldı. 29 Ağustos 1969’ da beyaz takım elbiseli ve şapkalı haliyle Audrey Hepburn’ü andıran Leyla Halid Roma havaalanında TWA 840 sefer sayılı uçağı bekliyordu. Havaalanının güvenliğinden silah ve el bombası geçirmeyi başarmıştı. Ona eşlik eden kişi is Selim İssawi, Che Guevara Komando Birliğinden savaşçı bir arkadaşıydı. Leyla ve Selim uçağın rotasını değiştirmek için zorladılar. Uçak Şam’a iniş yaptıktan sonra içindeki yolcular indirildi ve uçak havaya uçuruldu. Sonrasında Leyla Halid Suriye yönetimine teslim oldu. Serbest bırakıldıktan sonra Ürdün’ e ve sonrasında Lübnan’ a gitti. Leyla Halid katıldığı bir programda uçak kaçırma eyleminin yapılmasının sebebini Filistin sorununu dünyaya duyurmak ve Filistinli tutsakların serbest bırakılmasını sağlamak olarak açıkladı. Leyla Halid uçak kaçırma eylemiyle cesur, romantik bir devrimci kadın sembolü olarak 20. Yüzyıla damga vurdu. Bu sayede Leyla Halid bütün dünyanın ilgisini Filistin meselesine çekmeye başardı.

İkinci Uçak Kaçırma Olayı

Leyla Halid Filistinli tutsakların kurtulması için mücadeleye devam etti. 1970 Eylül ayından meydana gelen ve literatüre Kara Eylül olarak geçen savaştan sonra ikinci bir uçak kaçırma eyleminde bulundu. Fakat İsrail Güvenlik güçleri tarafından yüzü tanındığı için, estetik ameliyat olduktan sonra ikinci eylemi gerçekleştirdi. Bu sefer eşzamanlı üç uçağı kaçırma eyleminde bulundu. Estetik ameliyatları sayesinde tanınmadan uçağa binip Frankfurt’tan Amsterdam’a geçti. Fakat bu eylemde Nikaragualı arkadaşı hayatını kaybetti ve kendisi de yaralı bir şekilde kurtuldu. Bu eyleminden sonra Londra da tutuklandı. Fakat daha sonra Filistin Halk Kurtuluş Cephesinin üyelerinin başka bir uçak kaçırma eyleminden dolayı serbest kaldı. Yıllar sonra verdiği bir söyleşide; Biz kimseyi boşu boşuna öldürmeyiz. Velev ki İsrailli olsun. Amsterdam’da uçağı kaçırdığımızda yoldaşım Patrick Arguello öldürüldü. Yolcuların tamamı İsrail vatandaşıydı. Elimde iki bomba vardı. Bombaları onların üzerine attığımda aralarında kurtulan olmazdı. Ancak o an suçsuz insanları öldürürsem bunu Filistin özgürlük hareketine ve dünyaya nasıl anlatacağım aklıma geldi. Tutuklandım ancak bir şeyi ispat etmiştim; Biz Filistinliler, İsraillilerden güçlüydük. Onların silahları, orduları ve istihbaratı bizim karşımızda aciz kalmıştı. Biz uçak kaçırma eylemleriyle dünyaya kim olduğumuzu öğrettik. Hedefimiz de buydu zaten. Sonraki kaçırılan uçaklar sayesinde ben dâhil 13 arkadaşımız hapishanelerden kurtarıldı. Az kazanç mıdır bu?” diyerek gerçekleştirdiği eylemlerin nedenlerini kamuoyuna açıkladı.

Leyla Halid’e Suikast Girişimi

Bu olaylardan sonra Lübnan’a dönen Leyla Halid burada FHKC’ deki militanlara eğitimler verdi. 1971’de Lübnan da bir arkadaşının yanında yaşayan Leyla bir akşam evine gittikten sonra yatağının altında TNT patlayıcıyı gördü ve FHKC’ ye haber verdi. Bu şekilde Leyla Halid kendisine karşı yapılan suikast girişiminden kurtuldu. Bu suikast girişimden sonra Leyla Halid güvenliği için Filistinli mülteciler kampında kalmaya karar verdi.

Filistin Mücadelesinin Sembol İsmi

Leyla Halid küçük yaştan beri Filistin mücadelesinde aktif rol almış ve yaptığı eylemlerle Filistin mücadelesinin sembol ismi haline gelmiştir. Sadece Filistin mücadelesi için değil her türlü sömürünün karşısında kadın mücadelesinin de önemli bir ismidir. Leyla Halid Batı’da kadın özgürlük hareketlerinin yükseldiği zamana denk gelmiştir. Erkek egemen bir sistemin hakim olduğu bir coğrafyada elinde silahı, parmağında mermi ve el bombası piminden yaptığı meşhur yüzüğüyle bütün dünyadan kadınlara ilham olmuştur. Sömürülen halklar için sesini yükseltmeye ve destek vermeye devam eden Leyla Halid, 2017 yılında Filistinli tutsakların 17 Nisan Tutsaklar Günü’nde başlattığı açlık grevine katılacağını duyurarak uluslararası kamuoyuna çağrılar yaptı. Bunun yanında, Ortadoğu meselesi ve işgal altındaki ülkelerden kadın olmanın ne anlama geldiğiyle ilgili çeşitli konferanslar vermeye devam etmektedir. “Bir kadının savaşçı, özgürlük savaşçısı, siyasi aktivist olabileceğini ve aşık olup sevilebileceğini öğrendim. Evlenebilir, çocuk sahibi olabilir, anne olabilir. Devrim aynı zamanda yaşam anlamına da gelmelidir; yaşamın her yönü.” - Leyla Halid

Belgesel Önerileri:

• Lina Makboul, Leila Khaled Hijacker, 2006.
• Shane O'Sullivan , Children Of The Revolution, 2010.

Kitap Önerileri:

• Peter Snow David Phillips, Leila's Hijack War, 1970.
• Leyla Halid, My people shall live, 1973.
• Leyla Halid, Mon peuple vivra: l’autobiographie d’une revolutionnaire redigee par George Hajjar, 1973.
• Leyla Halid, Palestine: Existences-Resistances, 2008.
• Leyla Halid George Hajjar, Mein Volk soll leben: Autobiographie einer Revolutionarin, 1974.
• Eileen MacDonald, Shoot the Women First, 1991.
• Sarah İrving, Filistin Kurtuluşunun Simgesi: Leyla Halid, İntifada Yayınları, 2014.

Hazırlayan: Güvenlik ve Terörizm Araştırmaları - Rumeysa Zeynep Boz