Kafala Sistemi
Kavramın Tanımı
Körfez İş birliği Konseyi (KİK) olarak bilinen Suudi Arabistan, Kuveyt, Bahreyn, Katar, Umman ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE)[1] ülkelerinin başta Filipinler, Nepal, Bangladeş, Hindistan ve Pakistan gibi birçok ülkeden ithal edilen farklı meslek gruplarından olan işgücünün güvenliğinin bir kefilin sorumluluğunda olduğu ve -alınan ücretlere bağlı olarak- tüm davranışlarının kontrol edildiği kısa süreli bir ikamet ve çalışma hayatının sağlandığı sponsorluk sistemidir.[2]
Kelimenin Anlamı
‘Kafala' kelimesi كفل – Kaf-fa-lam kökünden türemiştir. Sistemin iki tarafında bulanan kişi şu şekilde ifade edilir: İlk taraf كفيل - Kefil "sorumlu olan, sponsor veya kefil ” diğer taraf مكفول - Makful, işçi, iş için yeni bir ülkeye gelen.[3]
Sistemin Tarihçesi
Kökeni 1930’lu yıllara dayanan sistem akademik literatürde tartışmalı bir konu olsa da bazı yazarlar tarafından, yabancı misafirlerin güvenliğinin sağlanması yükümlülüğünün bedevi geleneklerine dayandığına atıf yapılmaktadır. Sistem 1950’lerde bazı devletlerin köleliği kaldırması sonucunda kurulmuştur. Bu süreç sonrasında örneğin 1952 yılı Suudi Arabistan ikamet yasasına göre ülkeye gelen her yabancı için bir kefile ihtiyaç duyulmaktaydı.[4] Devletlerin yaptığı reformlar sayesinde sistem kendi içinde değişerek günümüze kadar ulaşmıştır.
Ülkelerdeki Farklar
Sistem kısıtlamaları veya uygulamaları KİK ülkelerinin her birinde çeşitli değişiklikler çerçevesinde uygulanmaktadır. Örneğin Suudi Arabistan, Katar ve Kuveyt ülkeyi terk etmek isteyen işçilerin işverenlerinden ‘çıkış vizesi’ almalarını zorunlu tutarken sponsorun izni olmadan işlerinden ayrılanlara da cezai yaptırım uygulamaktadır. Ürdün’de ise Kafala, nitelikli sanayi bölgelerinde çalışanlar dışında kalan yalnızca yerli halk tarafından işe alınan göçmen işçileri kapsar. BAE kaçan ev işçilerinin sponsorlarına maddi tazminat ödemeyi planlamaktadır. Bu tutar, kaçan ev işçisi ve onun yeni yasadışı sponsoru tutuklandıktan sonra yeni sponsordan tazmin edilecektir.[5]
Kafala Sitemindeki Reformlar
2009 yılında başlayan Kafala sisteminin reform sürecinde kendi ülkelerinde en büyük girişimleri yapan iki ülke Bahreyn ve Kuveyt’tir. Bahreyn'in reform girişimleri şu şekildedir: 2006 yılında işgücü piyasasının kamu otoritesi tarafından düzenlenmesi amacıyla tüm görev ve uzmanlıkları üstlenecek İşgücü Piyasası Düzenleme Kurumu (LMRA) kurulmuştur.[6]
Bahreyn’de azaltılmış kısıtlamalar:
- Göçmen işçinin giriş ve çıkış sürecinde işverenlere bağımlılığı sona ermiştir.
- 2011 yılında yeni çıkan yasayla birlikte göçmen işçiler bir yıl bekledikten sonra yasal olarak işverenini değiştirebilecektir.
- Reform önlemleri, işçilerin iş sözleşmesi sona ermeden bir ay önce bildirimde bulunmaları koşuluyla yeni iş aramalarına izin verecektir.[7]
Kuveyt’in reform girişimleri şu şekildedir: 2011 yılı Şubat ayında Kafala sistemini kaldıracağını açıklayan Kuveyt sonraki süreçte göçmen işçilerin yaşadıkları sorunlar sonucunda sponsor değiştirmelerini kolaylaştıracak şekilde kısıtlamaları değiştirdi ancak bu işçilerin iş ve sponsor değiştirmeleri kolaylaştırılsa da ülkede ikametleri için sponsora bağlı kalacaklardır. Sistemin ayrımcı yönü ise üniversite diplomasına sahip bireylerin kendi kendilerinin sponsoru olabilecekleri şeklinde karşımıza çıkmaktadır.[8]
Belgesel Önerisi
Maid in Hell Why Slavery? Søren Klovborg[9]
Hazırlayan: İSRA ERÇAĞLAR
- ↑ Rooja Bajracharya ve Bandita Sijapati, “The Kafala System and Its Implications for Nepali Domestic Workers” Policy Brief, Mart (2012) s.1
- ↑ Sabine Damir-Geilsdorf vd., “Contract Labour and Debt Bondage in the Arab Gulf States. Policies and Practices within the Kafala System” Bonded Labour, (2016) s.162
- ↑ Hans Wehr, “A Dictionary Of Modern Written Arabic” New York: Spoken Language Services (1976) s.834
- ↑ Sabine Damir-Geilsdorf vd., “Contract Labour and Debt Bondage in the Arab Gulf States. Policies and Practices within the Kafala System” Bonded Labour, (2016) s.163
- ↑ C Masikap Extension, “Reform Of The Kafala (Sponsorship) System” Policy Brief, s.3
- ↑ “Labour Market Ragulatory Authority”, Kingdom Of Bahrain Labour Market Ragulatory Authority. https://lmra.bh/portal/en/page/show/56 (erişim:12.08.2022)
- ↑ C Masikap Extension, “Reform Of The Kafala (Sponsorship) System” Policy Brief, s.3
- ↑ C Masikap Extension, “Reform Of The Kafala (Sponsorship) System” Policy Brief, s.3-4
- ↑ Søren Klovborg “Maid in Hell Why Slavery?” Yöneten:Prodüktör The Why Foundation (2020) https://youtu.be/jX8-QFb4cEg (erişim:14.08.2022)