Afrika Birliği Örgütü

Afrika Birliği Örgütü, Afrika devletlerinin bağımsızlıklarını ve egemenliklerini kazanmaları ve Afrika’da sömürgeciliğe son verilmesi ilkeleri doğrultusunda kurumsal temelini 1963 yılında atmıştır.1957 yılında Gana ile başlayan ve giderek artan sayıda Sahra-altı Afrika ülkelerinin bağımsızlığını kazanmasına paralel olarak, Afrikalı lider ve düşünürler tüm Afrika ülkelerini aynı çatı altında toplayan bir uluslararası kuruluşun hayata geçirilmesini önemli bir hedef olarak belirlemişlerdi. Bu çalışmalar sonucunda “Afrika Birliği Örgütü” Kurucu Antlaşması, 25 Mayıs 1963 tarihinde Addis Ababa’da imzaya açılmıştır. Kurucu Antlaşma, o tarihte bağımsız olan 32 Afrika ülkesinden 30’u tarafından imzalanmıştır. Antlaşmayı hemen imzalamayan Fas ve Togo da çok geçmeden Kurucu Antlaşmayı imzalamaya ikna olmuşlardır. Örgüt, Soğuk Savaş döneminde Bağlantısızlar Grubu içinde yer almış ve Doğu ve Batı Blokları arasındaki mücadeleden uzak kalmıştır. Soğuk Savaşı müteakiben kıtada yaşanan çatışmalar, siyasi istikrarsızlık, ekonomik sorunlar ve salgın hastalıklar örgütü daha etkin bir kuruluş haline gelmeye yöneltmiştir.

Afrika Birliği Örgütü'nün birincil hedefleri, kıtayı kolonizasyon ve apartheid kalıntılarından kurtarmaktı; Afrika Devletleri arasında birlik ve dayanışmayı teşvik etmek; kalkınma iş birliğini koordine etmek ve yoğunlaştırmak; Üye Devletlerin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü korumak ve uluslararası iş birliğini teşvik etmekti. ABÖ Tüzüğü:

• Afrika Devletlerinin birlik ve dayanışmasını teşvik etmek;
• Afrika halkı için daha iyi bir yaşam sağlamak için iş birliği ve çabaların koordinasyonu ve yoğunlaştırılması;
• Ulusal egemenlik, bağımsızlık ve toprak bütünlüğünün savunulması;
• Afrika'daki her türlü sömürgeciliğin ortadan kaldırılması; ve
• Birleşmiş Milletler Şartı ve İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi dikkate alınarak uluslararası iş birliğinin teşviki.

Afrika'nın Kurtuluşu için ABÖ Koordinasyon Komitesi aracılığıyla Kıta, kurtuluş mücadelesini ve Apartheid'e karşı mücadeleyi desteklemek için uluslararası fikir birliği oluşturmak için kararlı ve sağlam bir şekilde çalıştı ve tepkisini gösterdi. ABÖ daha sonra, tüm üye devletlerin uluslararası forumlar çerçevesinde, tüm kıtanın ortak endişeleri konusunda koordineli pozisyonları benimsemesine ve Afrika'nın çıkarlarını etkin bir şekilde savunmasına olanak tanıyan gerçek bir çerçeve sundu.

Afrika Birliği Örgütü’nden Afrika Birliğine

Örgüt, Temmuz 2002 yılında Afrika Birliği (AfB) adını alarak, yeni hedeflerini politik, sosyal ve ekonomik bütünleşmenin sağlanması, kalkınmanın hızlandırılması, barış ve istikrarın korunması ve demokrasi ile iyi yönetim ilkelerinin benimsenmesi olarak belirlemiştir. Afrika Birliği (AfB), öncü kuruluş ABÖ tarafından Eylül 1999'da alınan ve başarılı kazanımların sonucunda yeni bir kıta örgütü kurma kararının ardından, Güney Afrika'nın Durban kentinde kuruldu. Yeni bir pan-Afrika örgütü oluşturma kararı, Afrikalı liderlerin Afrika'nın potansiyelini harekete geçirmek için vardıkları fikir birliğinin sonucuydu, böylece dikkatleri ABÖ'nün odaklandığı sömürgeciliğin ve apartheid'in ortadan kaldırılması hedeflerinden ziyade farklı alanlara yöneldi. Afrika devletlerinin iş birliğine ve artan entegrasyonuna geri getirmek ve onu Afrika'daki büyüme ve ekonomik kalkınmanın bir parçası yapmak istendi. Örgütün Cenevre, Viyana ve Nairobi ofisleri de bulunmaktadır. Komisyon Başkanı Moussa Faki Mahamat’tır.

Hazırlayan: Ayşegül Ünver