Öğreti(Doktrin)

Öğreti(Doktrin):

Öğreti (doktrin-writing of publicists) bilimsel görüşleri ifade eder ve iç hukukta olduğu gibi uluslararası hukukta da yardımcı bir kaynak olarak kabul edilir. Bu tür bilimsel görüşler hukukçular ya da ilgili uzmanlar tarafından yazılan ve bir ayrıntılı inceleyen kitaplarda (monografi), birçok hukukçunun bir araya gelerek aralarından biri tarafından derlenen derleme (edited) kitaplarda, düzenli olarak çıkan süreli yayın niteliğindeki bilimsel dergilerde toplanır. Ayrıca sempozyum ve konferans gibi bilimsel toplantılarda sunulan tebliğler de kitap formatında (proceedings) basılabilmektedir. Son yıllarda internet sitelerinin doktrine katkıda bulunduğunu söylemek de mümkündür.

Öğreti, bireyler tarafından ortaya konulabileceği gibi uzman hukukçulardan oluşan kurumlar tarafından da oluşturulmaktadır. Bunlar arasında BM bünyesindeki Uluslararası Hukuk Komisyonu (International Law Commission-ILC) ile sivil toplum kuruluşu niteliğinde olan ve Türkiye dahil pek çok ülkede şubesi bulunan Uluslararası Hukuk Derneği (International Law Association-IL) ve daha çok Fransızca konuşan hukukçuların rağbet gösterdiği Uluslararası Hukuk Enstitüsü (Institut Droit International-ID) en önde gelenlerdendir. Ayrıca yüz yılın üzerinde bir geçmişe sahip olan ve tüm dünyadan üyeleri bulunan Amerikan Uluslararası Hukuk Derneği (American Society of International Law ASIL) bunlara eklenmelidir. Bu kuruluşların internet sitelerinde uluslararası 18 hukuka ilişkin pek çok materyal bulunmaktadır.

Öğreti, yardımcı kaynak olmakla birlikte, gerek uluslararası yargı organları kararlarında gerekse uyuşmazlığa taraf devletler kendi iddialarını öne sürerken bilim insanlarının görüşlerinden kendilerini destekleyenlere atıfta bulunarak onlardan alıntılar yapmaktadırlar. Örneğin Türkiye, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'nin AB'ye üyelik başvurusunun hukuka aykırılığını göstermek amacıyla İngiliz hukukçu görüş istemiş ve daha sonra bu görüşler yayınlanmıştır.

Öğretinin her alanda uzlaştığını söylemek mümkün değildir. Bilim adamları arasında birçok hukuksal konuda görüş ayrılıkları bulunmaktadır. Hukuk kuruluşları çeşitli konularda çalışan bilim adamlarını bir araya getirerek o konuya ilişkin geçerli olacak hukuk kurallarını saptayarak ilan etme yoluna gitmektedirler. Bunların hukuk değeri kazanabilmesi için devletler ve yargı organları tarafından benimsenmesi gerekmektedir.