Heybeliada Ruhban Okulu

1844 yılında eğitim- öğretim hayatına başlayan ve 127 yıl Ortodoks ilkelerine göre eğitim veren teoloji okulu. Fener Rum Patrikhanesi’nin 19. Yüzyılda Ortodoks milletler arasında dini birliği korumak amacıyla ruhban sınıfını yetiştirecek bir teoloji okulunun açılmasını gündeme getirdi. Yapılan teklifin ardından 9. yüzyılda yaptırılan Heybeliada’daki Ayia Triada Manastırı, patrikhanenin başında bulunan Patrik 4. Germanos tarafından 1 Ekim 1844’de “Heybeliada Ruhban Okulu” adı ile açıldı. Ruhban Okulu, Ortodoks dünyasında Atina Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nden sonra kurulan akademi düzeyindeki ilk okul olma özelliği taşıması nedeniyle Ortodoks alemi için büyük öneme sahiptir. Heybeliada Ruhban Okulu açılışından itibaren 1923 yılına kadar “Yüksek Ortodoks Teoloji Okulu” olarak eğitimine devam etti. Bu süreç boyunca sadece 1915 -1918 yılları arasında Birinci Dünya Savaşı nedeniyle Türkiye’nin kalanında olduğu gibi burada da eğitime ara verildi. 127 yıllık öğretim hayatı boyunca 1000’e yakın mezun verdi. Okulun mezunlarından 12’si sonradan İstanbul Ortodoks Patriği olurken, ikisi İskenderiye Patriği, üçü Antakya Patriği, dördü Otosefal Atina Başpiskoposu, biri ise Otosefal Arnavutluk Başpiskoposu seçildi. 1971’de Anayasa Mahkemesi tarafından alınan bütün özel yükseköğretim kurumlarının bir devlet üniversitesine bağlanması kararı Heybeliada Ruhban Okulu’nu da etkiledi ve okul, ‘özel yüksekokul’ statüsünde değerlendirildi. Okulun açık kalmasının ancak Türk üniversitelerinden birisine veya bir ilahiyat fakültesine bağlanarak mümkün olabileceği belirtildi ve Patrikhane’nin, okulun Türk üniversitelerine bağlanmasını istememesi üzerine Heybeliada Ruhban Okulu kapatıldı.