Evrensel Posta Birliği (UPU)

Unıon Postale Universelle,kısa adı UPU, olan Dünya Posta Birliği, ülkeler arasında haberleşmeyi geliştirmek, kültürel, sosyal ve ekonomik alanlardaki işbirliğinin en yüksek seviyeye ulaşmasını sağlamak amacıyla kurulmuş uluslararası bir birlik olup 01.07.1948 tarihinden itibaren Birleşmiş Milletler Teşkilatı’nın bir ihtisas organı olarak çalışmaktadır.

Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 22 devletin tam yetkili temsilcileri İsviçre’nin Bern kentinde toplanarak “Dünya Posta Birliği”nin esaslarını tespit etmiş ve bunlar 9 ekim 1874 tarihinde ilk genel kurul kararları olarak imzalanmıştır.

Bu kararların imza tarihi olan 9 Ekim günü ise tüm dünya ülkelerinde “Dünya Posta Günü” olarak kutlanmaktadır.

Dünya Posta Birliği’nin Genel Prensipleri;

• Posta alınıp verilmesi bakımından üye ülkeler topraklarının tek ülke sayılması,

• Birlik üyesi ülke toprakları üzerinden transit serbestliğinin garanti edilmesi,

• Posta servislerinin kurulmasının ve iyileştirilmesinin sağlanması ve bu alanda uluslararası işbirliğinin gelişmesine yardımcı olunması

• Üye ülkelerin istedikleri teknik posta yardımına imkanlar ölçüsünde katılınması.

• Dünya posta birliğinin kongrelerinde önceki kongrelerde alınan kararların, uluslararası posta ilişkilerini düzenleyen senetlerde yapılması teklif edilen değişikliklerin incelenerek karara bağlanması, (bu kararlar, bütün üye ülkelerce 5 yıl boyunca uygulanacak olan uluslararası posta mevzuatını oluşturmaktadır)

Birliğin Organizasyonu

Birliğin ana sözleşmesi kuruluş yasası’dır. Bu yasanın her üye ülkenin yetkililerince onaylanması gerekir. Birliğin kuruluş yasası’nda yapılacak değişiklikler sadece UPU kongresi tarafından kararlaştırılır ve onaylanır. Kuruluş yasası’nın uygulanmasına ve birliğin işleyişine ilişkin hükümler genel tüzük’te yer alır.

Kuruluş yasası ve genel tüzük bütün üye ülkeleri bağlayıcı nitelik taşır.

Uluslararası posta servislerinde uygulanacak mektup postası, posta kolileri ve posta paralı hizmetlerine (çek, havale, ödeme şartlı gönderi) ilişkin hükümler ilgili tüzüklerde yer almaktadır.

Birliğin Üyeleri

BM Teşkilatı’nın tüm üyeleri UPU’ya üye olabileceği gibi BM Teşkilatı’na üye olmayan ülkeler de Dünya Posta Birliği üyesi ülkelerin en az üçte ikisinin onayı olması koşuluyla UPU üyesi olabilirler. UPU’nun halen 192 üyesi bulunmaktadır.

Birliğin Organları

Kongre

Kongre, üye ülkelerin tam yetkili temsilcilerinin toplandığı birliğin en üst organıdır ve her 5 yılda bir toplanır. Kongrede genel müdür, genel müdür yardımcısı ile idari konsey ve posta işletme konseyi’nin üyeleri seçilir ve gelecek 5 yılın bütçesi belirlenir. Teşekkülümüz her kongrede temsil edilmektedir.1999 yılında Pekin’de yapılan 22. Dünya Posta Kongresinde Teşekkülümüz UPU’nun Daimi Organlarından İdari Konsey (CA) ile Posta İşletme Konseyi (CEP) üyeliklerine seçilmiştir.

İdari Konsey (CA)

Bir başkan ve seçilen 40 üye ülkeden oluşan konsey, her yıl UPU’nun merkezi olan Bern’de yılda iki kez toplanır. Kongreler arasında birliğin çalışmalarının devamını sağlar, mevzuatı, tüzüğü, idarî ve hukukî sorunları inceler. Birliğin yıllık bütçesini onaylar, üye ülkeler arasında teknik yardım koordinasyonunu sağlar.

Posta İşletme Konseyi (CEP)

Seçilen 40 üyeden oluşan CEP, teknik ve işletmeye yönelik sorunlarla uluslararası posta hizmetlerinin ticarî ve ekonomik durumlarını ele alır. CEP, her kongreden sonraki ilk toplantısında sözleşme ve anlaşmalara ilişkin icra tüzüklerini gözden geçirir, uluslararası teknoloji ve işletmeye yönelik normlar hakkında tavsiyeleri hazırlar ve üye ülkelere bildirir. CEP, posta idarelerinin uluslararası mektup postası hizmetlerinin yanı sıra uluslararası aps, posta kolileri ve posta paralı hizmetlerinin de modernizasyonu konusunda işbirliği ve yardımlaşmayı koordine eder.

Uluslararası Büro (BI)

Sekreterya hizmetleri ve UPU organlarını destekleme hizmetleri ile üye ülkeler arasında irtibat, bilgi aktarımı, danışmanlık ve teknik işbirliği görevlerini sürdürür. Ayrıca idareler arasında alınıp verilen postaların ve uluslararası cevap kuponlarının mübadelesine ilişkin hesapların tasfiyesini sağlar.

Birliğin Bütçesi

Kongre tarafından tespit edilen birlik bütçesi, katılma payı sistemine göre belirlenmiştir. Katılma payı ülkelerin gönderi sayısı esasına göre 1’den 50’ye kadar olan 10 sınıflık barem üzerinden hesap edilmektedir.

Birliğin Dili

Birliğin anadili Fransızca olarak kabul edilmekle birlikte 1994 Seul kongresinde uluslararası büro’nun çalışma dili olarak İngilizce de 2. Bir dil olarak kabul edilmiştir.

Uluslararası büro tarafından düzenlenen kongre ve toplantılarda Fransızca, İngilizce, Arapça, Çince, Portekizce, İspanyolca, Japonca ve Rusça dillerinde çeviri yapılmaktadır.

Kaynakça