Rabih B. Fazlullah

Son Biladü’s Sudan Devleti’nin kurucusu Rabih b. Fazlullah 1880-1900 yılları arasında Çad Gölü havzasını bu antlaşmalara göre işgal etmek isteyen Avrupalıları yıllarca durduran önemli bir devlet adamı ve komutandır. Avrupalılar kadar olmazsa bile Rabih, Afrikalı kimliğine rağmen Çad Gölü civarındaki topluluklar için dışarıdan gelen bir kimse idi. Bugünkü Sudan’ın başkenti Hartum’da doğan ve kendisini yetiştiren Zübeyr Paşa ve oğlu Süleyman gibi Mısır ordusuyla mücadele etmek yerine Biladü’s Sudan bölgesinde faaliyette bulunmayı tercih etti. Bu bölgedeki küçük emirlikleri itaat altına alınca Fransızlarla mücadele etmek zorunda kaldı. Hakkında bilgi veren kaynaklarda karşımıza birbirine tamamen zıt iki farklı yapıda insan çıkmaktadır. Bir taraftan acımasız, önüne gelen yerleşim yerlerini yakıp yıkan ve insanları katleden bir zalimin tarifi yapılırken diğer taraftan dirayetli, savaşçı ve dindar bir kişiliğe sahip bir mücadele adamı olarak takdim edilmektedir.