Üçüncü Yol

Üçüncü yol, muğlak bir kavramdır ve farklı yorumları mevcuttur.Çünkü üçüncü yol, modern liberalizmi, tek ulus muhafazakarlığını ve modernize edilmiş sosyal demokrasiyi de içine alan farklı ideolojik geleneklere dayanır.Farklı ülkelerde, ABD'de Yeni Demokratları ve Bill Clinton'u, İngiltere'de Yeni İşçi Partisini ve Tony Blair'i olduğu kadar, Almanya, Hollanda, İtalya ve Yeni Zelanda gibi ülkelerde ortaya çıkanları da içine alan farklı üçüncü yol projeleri de geliştirilmiştir.Bununla birlikte, üçüncü yol temalarının belirli ortak özellikleri teşhis edilebilir.Bunlardan ilki, sosyalizmin veya en azından onun yukarıdan aşağıya devlet müdahaleciliği biçiminin öldüğüdür; yani İngiltere'de İşçi Partisi tüzüğünün 1995'te yeniden yazılan ve dinamik piyasa ekonomisine atıfta bulunan 4.maddesinde ifade edilene alternatif yoktur.Buna, küreselleşmenin genel bir kabulü ile kapitalizmin enformasyon teknolojisine, bireysel hünere ve işgücü ve girişim esnekliğine öncelikli bir yer veren bilgi ekonomisine dönüştüğü inancı eşlik etmiştir.Üçüncü yol politikasının ikinci boyutu ise, neo-liberalizme karşıt biçimde, hükümetin hayati bir iktisadi ve sosyal role sahip olduğunun tanınmasıdır.Bununla birlikte bu rol, eğitim ve maharetin geliştirilmesi yoluyla uluslararası rekabet gücünün teşvik edilmesi ile piyasa kapitalizminin yarattığı baskıyı kontrol altına almak için cemaatlerin ve sivil toplumun güçlendirilmesi amacına odaklanmıştır.Bu anlamda üçüncü yol duruşu, liberal komünteryenizmin bir formudur; onun yeni bireyciliği bir yandan haklar ile girişimcilik, diğer yandan sosyal ödev ile ahlaki sorumluluk arasında bir denge kurmak ister. Üçüncü yol politikasının son boyutu, onun eleştirmenin bir biçimi olarak görülebilecek olan sosyalist eşitlikçilikle bağlarını koparması ve onun yerine liberal fırsat eşitliği ve meritokrasi (liyakat sistemi) ilkelerini benimsemesidir.Üçüncü yol siyasetçileri genellikle refah reformu desteklerler.Hem neo-liberallerin kendi ayaklarının üstünde dur ısrarını, hem de sosyal demokratların beşikten mezara refah devleti bağlılıklarını redderek, temelde modern liberal bir inanç olan insanlara yardım et ki onlar kendilerine yardım etsinler veya Clinton'un insanlara dağıtma, ellerinden tut yaklaşımını benimserler.Bu onları workfare state dedikleri şeyi, yani çalışmak isteyen ve kendisine güvenen bireylere fayda veya eğitim anlamında şartlı olarak verilen hükümet desteğini desteklemeye yöneltir.Öte yandan üçüncü yolun eleştirisi, onun aynı anda hem piyasanın dinamizmini destekleyip hemde piyasanın doğurduğu sosyal bölünmeye karşı uyarması bakımından çelişkili olduğu ve merkezsol projeden uzaklaşıp sağa doğru bir değişim anlamına geldiği yönünde eleştirilmiştir.Üçüncü yol, örneğin neo-liberal çerçeveyi benimsediği, özellikle global kapitalizmi desteklediği ve komünteryenlerin aileyi güçlendirme ve kaba kanun ve düzen politikasından yana olma talebinde somutlaşan otoriteryanizme kaymayı savunduğu gerekçesiyle mahkum edilmiştir.