Halford J. Mackinder

Jeopolitiğin kurucusu sayılan İngiliz coğrafyacı Halford J. Mackinder (1861-1947)’ dir. Halford John Mackinder, Asya, Afrika ve Avrupa kıtalarını "Dünya Adası" olarak tanımlamakta ve Dünyanın temel stratejik merkezinin bu bölge olduğunu savunmaktaydı. 1904 yılında Britanya Kraliyet Coğrafya Derneğinin bir toplantısında sunduğu “Tarihin Coğrafi Mihveri” isimli bildirisi ile görüşlerinin ilk çerçevesini ortaya koydu. Mackinder ‘ e göre Dünya Adası’nın en önemli merkezi Doğu Sibirya Volga Havzası arasında uzanan ve Ural Dağları ile kesilen ovaydı. Buraya Merkez Bölge (Heartland) adını vermiştir. Mackinder ‘in “Tarihin Coğrafi Mihveri” başlıklı bildirisinde ortaya attığı görüşler şöyleydi;

"Doğu Avrupa’ya kim hükmederse Kalpgâh’a hâkim olur; Kalpgâh’a kim hâkim olursa Dünya Adası’na hükmeder; Dünya Adası’na kim hükmederse Dünya’ya hâkim olur."

Mackinder' in kuramında; merkez bölgenin hemen çevresindeki Almanya, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Türkiye, Hindistan, Çin “İç Hilal” ya da "Kenar Kuşak" olarak tanımlanmaktadır. Dış Hilal’de ise Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve Japonya bulunur. Bu kuram öne sürüldüğünde merkez bölge Rusya ve Almanya'nın denetimi altındaydı. Mackinder bu iki ülkenin bir ittifak için bir araya gelmeleri halinde dünya egemenliğini ele geçireceklerini ileri sürmekte ve ancak Rusya ile Almanya'nın bağımsız devletlerden oluşan tampon bir bölge ile birbirlerinden ayrılmasıyla bu tehlikenin önleneceğini ileri sürmekteydi. Mackinder ‘in kuramı ülkesi yerine, tehdit olarak gördüğü Almanya’da büyük yankı buldu. Alman generali olan Karl Haushofer bu kuramı geliştirerek, ileride Hitler tarafından uygulanacak Lebensraum (Yaşam Alanı) fikrini ortaya attı. Köklerini Mackinder'den alan fakat sonuçları nedeniyle çok daha etkili olan bir başka kuram ise Amerikalı Spykman tarafından ortaya atıldı. Spykman dünyanın egemenliği için ele geçirilmesi gereken bölgenin İç Hilal olduğunu ileri sürdü. "İç Hilal Avrasya'yı denetler. Avrasya Dünya'yı denetler" şeklinde özetlemiştir kuramını. Mackinder ‘in Kalpgâh’a hâkim olanın Dünya Adası’na hâkim olacağı tezi gerçekleşmese de Kalpgah Teorisi bütün bir Soğuk Savaş boyunca önemini muhafaza etti.