Alexander Wendt

Alexander Wendt Kimdir?

Alexander Wendt, Uluslararası İlişkiler bilimine inşacı kuram yaklaşımını kazandıran uluslararası ilişkiler araştırmalarına sosyal- yapılandırmacı yaklaşımın en önemli teorisyenleri arasında yer alan önemli bir siyaset bilimci ve eğitimcidir. Wendt,1958 yılında Batı Almanya'da doğmuştur.

Eğitimi

1982 yılında Macalester College mezunu olduktan sonra doktora derecesi almıştır. Felsefe ve siyaset bilimi üzerine eğitimler yaparak Dartmouth College, Yale, Ohio State, ve Chicago Üniversiteler'inde çalışan Wendt, 2004 yılında Mershon Uluslararası Güvenlik Profesörü olarak seçilmiştir. 2005 yılında Wendt , yapılandırmacı yaklaşımı sistematik olarak açıklayan Social Theory of International Politics (1999) adlı çalışmasıyla Uluslararası Çalışmalar Derneği tarafından "Uluslararası Çalışmalar En İyi On Yılın Kitabı" ödülünü meslektaşı Duncan Snidal ile birlikte almıştır. 2009 yılında ise "International Theory" dergisini kurmuştur. Sosyal konstrüktivist yaklaşımı temel alan düşünce akımlarına sahip olan Wendt, dünya devletinin kaçınılmazlığı ve kuantum mekaniğinin sosyal bilime etkileri konulu iki önemli proje üzerinde çalışmaktadır.

Alexander Wendt'in, "Anarşi Devletler Ne Anlıyorsa Odur: Güç Politikalarının Sosyal İnşası Makalesi"

1992 yılında "Anarşi Devletler Ne Anlıyorsa Odur: Güç Politikalarının Sosyal İnşası Makalesi" başlığı ile yayınlanan makale Wendt'in Uluslararası İlişkiler disiplininde yapılandırmacı yaklaşımın ilk akla gelen düşünürlerinden olmasını sağlamıştır. Alexander Wendt'in, "Anarşi Devletler Ne Anlıyorsa Odur: Güç Politikalarının Sosyal İnşası Makalesi” nde neo-realist ve neo-liberal kuramların uluslararası anarşide karmaşa olan kimlik ve çıkarların kalıcı olduğuna ait iddiaların tam tersi inşacı kuramın hipotezlerine bakarak süreç odaklı farklı bir sistem anlayışını öne sürmektedir.  Alexander Wendt’in savunduğu bu sav literatürdeki kanıyı süreç aşamalarına vurgu yaparak sorgulamaktadır. Bunun yanı sıra farklı olasılıklar da takdim etmektedir.

Wendt, aktör yapıyı belirlemektedir. Bununla birlikte bu yapının içinde hareket ettiğini savunur. Neo-realistler, anarşik sistemin öz yardıma yol açtığı düşüncesindedirler. Neo-realistler öz yardımın, anarşinin tabii bir sonucu olduğunu düşünmektedirler. Neo-realizme göre sistemdeki baskın aktörler devletlerdir. Ayrıca devletlerin güvenliği öz çıkarcı koşullarla açıklanmaktadır. Neo-realistler anarşilerin merkezi otorite ve ortaklaşa güvenliğin bulunmadığı öz yardım sistemleri olduğu savına inanırlar. Wendt, öz yardımın anarşinin başlıcalarından olmadığını bir kurum olduğunu söylemektedirler. Bunun özeti ise; anarşi devletlerin onu nasıl adlandırdığı ile ilgilidir. Wendt öz yardımın mantığa uygun ya da illiyet olarak anarşiden doğmadığını açıklamaktadır. Eğer bu gün kendimizi bir öz yardım dünyasında görebiliyorsak bunun yapıdan değil süreçten kaynaklandığını öne sürmektedir. Wendt’e göre ;anarşi öz yardıma bir neden değildir. Süreç oldukça önemlidir. Wendt süreç odaklıdır. Anarşik yapıda süreç apayrı yapıda geliştiği durumda o anarşik yapıdan öz yardım gerektirmeyen ayrı bir tavır gelişebilir. Ek olarak, güç politikalarının aksine iş birliği gelişebileceğini savunur. Waltz neo-liberalistler arasında bulunmaktadır. Anarşiyi savaşa izin verici bir neden olarak görmektedir. İnsan doğası ve saldırgan devletin iç politikaları olarak görmektedir. Wendt öz çıkarcı güvenlik açıklamalarının anarşiye başlıca neden olmadığını düşünür. Öz yardım politikaları devletlerarası etkileşim sonucu oluştuğunu savunur. Anarşi burada sadece izin verici rolde bulunmaktadır. Waltz, neo-realizme göre iki aktör karşılaştığında devletler öz yardım atılımını yapmaktadırlar. Wendt böyle olmak zorunda olmadığını düşünür. Bunun nedeni ise olasılıklar üzerinden gidilmemesidir. Wendt, devletin atılım yapılırken ne olduğuna bakılması gerektiğini ve bu hamlenin neden yapılmış olduğu düşünülmeli diye ekler. Neo-realizmde bu durumla karşılaşıldığında öz yardım yapılır ve net olarak cevap verilir bu yüzden sosyal tehditler inşa edilmiş olduğundan doğallığını kaybeder. Neo-realizm anarşik sistemin yapısından dolayı tüm devletlerin denk şekilde davranacağını ve öz yardım yapmak zorunda olabileceklerini belirtir. Wendt, anarşik sisteme süreç üzerinden bakmıştır. Sürecin devletlerin öz yardım hareketini etkilediğini düşünmektedir.

Alexander Wendt Kitapları

• Uluslararası Siyasetin Sosyal Teorisi
• Uluslararası Politikanın Yapısal Teorisi

Yazan: İrem Topuk