Siyonizm
Siyonizm, dünyanın farklı bölgelerinde yaşayan Yahudileri onlar için kutsal sayılan topraklarda bir araya getirerek Yahudi Devleti kurulmasını amaçlayan, milliyetçilik temelli bir siyasi harekettir. Yahudiler’in kendi devletlerini kurmayı istemelerinin sebebi ise 19. yüzyılın sonlarına [1] doğru Avrupa’da Anti-Semitist hareketlerin artmasıdır.
Siyonizm kavramının ise günümüz jargonuna kazandırılması 1893 yılına dayanmaktadır. Avusturyalı bir gazeteci-yazar olan Nathan Birnbaum, 1893 yılında yayınladığı “Die Nationale Wiedergeburt der Juedischen Volkes in seinem Lande als Mittel zur Loesung der Judenfrage” isimli eserinde Siyonizm kavramını ilk kez kullanmıştır. Siyonizm’i siyasi bir hareket haline getirecek olan kişi ise Theodor Herzl’dir.
Yahudiler’in yerleşim yeri olarak bilhassa Filistin bölgesini seçmelerinin nedeni ise bu toprakların üç semavi dinin doğuşunun ana merkezi olmasıdır. Bu topraklar içerisinde bulunan Kudüs, bu üç semavi din için de kutsal bir bölgedir. Kudüs’ün kutsal bir şehir olması sebebiyle de tarih boyunca birçok dinsel çatışmalar olmuştur.[2] Bunun yanı sıra, Yahudiler’in inancına göre Filistin bölgesi kendileri için vaadedilmiş topraktır.
Siyonizm'in Tarihçesi
Yahudiler, Avrupa tarihi boyunca istenmeyen bir topluluk olmuşlardır. Bulundukları yerden bir şekilde sürekli göç etmek durumunda kalmışlardır. Bu durum modern çağa kadar böyle devam etmiştir. Bunun altında yatan sebep ise Hristiyan inanışa sahip olan Avrupalılara göre Yahudiler “Hz. İsa’nın Katilleri” idiler. Bu sebeple de Yahudilere mesafeli davranmışlardır. [3] Ancak, 1789 Fransız İhtilali sonrası Avrupa’ya yayılan özgürlükçü ve milliyetçi bakış açısı orada yaşayan Yahudileri de etkilemiştir. İhtilal sonucunda Avrupa’da etkili olan katı Hristiyan düşüncelerde de azalma görülmüştür. Bunun etkisi ile birlikte kilisenin de gücü azalmaya başlamıştır. İhtilal sonrasında Yahudiler özgürleşmeye başlamışlardır ve bunun etkisiyle devletin birçok kademesinde yer almaya başlamışlardır. Zaman içerisinde güçlerini daha da artırmışlardır.
İhtilal’in Yahudilere bir diğer faydası ise dini değerlerden azalan boşluğu milliyetçilik kavramının doldurmasıydı. Milliyetçiliğin etkisi ile birlikte bağımsızlığını kazanmak ve kendi topraklarında özgürce yaşamak isteyen milletlerin sayısı artmıştır. Homojen bir millet kurma amacı güden bu devletler Yahudiler için ciddi bir soruyu gündeme getirdi: Yahudiler de Fransızlar, İngilizler gibi müstakil birer ulus muydular?[4] Theodor Herzl tarafında siyasi bir kavram haline getirilen “Siyonizm” tam da bu yurt bulma tartışmalarının ortaya çıktığı dönemde gündeme gelmiştir.
Yahudilerin maruz kaldığı anti-semitizm ve asimilasyon çalışmalarından kurtulmak için kendilerine bir yurt edinmeleri gerekmekteydi. Nereyi kendilerine yurt edinmeleri gerektiğinin cevabı ise Theodor Herzl’de idi.
- ↑ M. K. Öke, “Osmanlı İmparatorluğu, Siyonizm ve Filistin Sorunu 1880-1914”, (Marife, 2006)
- ↑ S. Kızıloğlu, “İsrail Devleti’nin Kuruluşuna Kadar Geçen Süreçte Yahudiler ve Siyonizm’in Gelişimi”, (Kırıkkale Üniveristesi S.B.E. Tarih A.B.D. Yüksek Lisans Tezi, 2012)
- ↑ K. Marx, “On The Jewish Question”, (Deutsch-Französische Jahrbücher, 1843)
- ↑ H. Tokgöz, “İsrail Devleti’nin Kuruluşunda Theodor Herzl ve Siyonizm”, (ANASAY, 2017)