Hasan El-Benna

Hasan El-Benna, Mısırlı siyasi ve dini önderdir. Orta Doğu siyasetinde önemli bir yere sahip olan Müslüman Kardeşler Cemiyeti( Cemiyetü’l İhvan-ı Müslimin)’nün kurucusudur.1928 yılında kuruluşundan ölümüne kadar cemiyetin liderliğini sürdürerek, insanları eğitmeyi ve yaşam standartlarını arttırmayı öngören İslami bir düzenin İslam Dünyası’nı Batı’nın ekonomik, kültürel ve siyasi işgalinden kurtaracağı görüşünü savunmuştur. 1949’un Şubat ayında Mısırlı polis yetkilileri tarafından gerçekleştirilen bir suikast ile öldürülmüştür.

Gençlik Yılları ve Eğitimi

14 Ekim 1906 yılında Mısır’ın Buhayre Eyaleti’nde bulunan Mahmudiye Kasabası’nda, bir saatçinin oğlu olarak dünyaya gelen dindar bir çevrede yetişen El-Benna, 8 yaşındayken yaşadığı kasabada bulunan bir medresede ilköğretimine başladı. Görüşlerinde çok büyük etkisi olduğu belirtilen medresenin yöneticisinin okuldan ayrılması ile beraber modern eğitim veren bir okula geçti. Bu sırada çeşitli kuruluşlarda görev aldı ve hayatının sonraki evresine de etki edecek olan tasavvufla ilgilendi. Okulunun Mısır Yönetimi tarafından alınan bir kararla kapatılmasının ardından 14 yaşındayken Demenhur şehrinde bir öğretmen okuluna nakloldu. Bu okulu bitirdikten sonra ailesiyle birlikte Kahire’ye taşındı ve Darülulum’da eğitim görmeye başladı ve iki yıl sonra bu okuldan öğretmen olarak mezun oldu.

Siyasal Hareketliliği ve Müslüman Kardeşler

Kahire’de bulunduğu yıllarda İngiliz emperyalizminin Mısır üzerindeki etkisini daha yakından gözlemleme fırsatı buldu. Ülkesinin ve İslam dünyasının içinde bulunduğu durum hakkında kararlar aldı. Bu duruma çözüm amacıyla çeşitli âlimlerle iletişime geçti. Bunun haricinde kahvehaneler ve camiler gibi toplu yerlerde konuşmalar yaptı ve toplantılar düzenledi. Mezun olduktan sonra tayini Süveyş Kanalı yakınlarında bulunan İsmailiye kentine çıktı ve burada öğretmenlik yapmaya başladı. Burada bulunduğu sırada siyasal hareketliliğine devam etti. Mısır'da yaptığı gibi burada da toplu alanlarda konuşmalar yaparak kendisine dinleyiciler edindi. Buradaki hareketliliği soncunda Müslüman Kardeşler Cemiyeti’ni 1928 yılında kurmuş oldu. Cemiyetin farklı şehirlerde de taraftar bulmasıyla yeni şubeler açılmaya başladı. 1932 yılında cemiyetin merkezini Kahire’ye taşıdı.

Cemiyet, Kahire’de bulunduğu sırada bizzat kendisi tarafından oluşturulan ve yönetilen çeşitli programlar ile din, sosyal, kültür, ekonomi ve spor gibi çeşitli alanlarda etkinlikler düzenlemiştir. 1945 yılında genel kurul kararıyla cemiyetin ömür boyu başkan olarak kalması kararlaştırılmıştır. 2. Dünya Savaşı sırasında Mısır Yönetimi İngiltere Hükümeti’nin talimatları ile cemiyet baskı görmeye başladı. Bunun sebebi cemiyetin 2. Dünya Savaşı’nda İngilizlerin tarafında savaşa dahil olunmasına karşı çıkmasıydı. Bu süreçte El-Benna birçok kez tutuklandı. Bunun karşısında el-Benna sömürge yönetiminden kurtulmak adına İngiltere’ye karşı cihat çağrısında bulundu. Cemiyete karşı baskı arttırıldı ancak cemiyetin aktifliğini sekteye uğratmaktan ziyade cemiyetin Filistin’de kurulacak olası bir Yahudi devletine karşı neler yapılabileceğini gündemine getirdi.

1947 yılında el-Benna öncülüğünde cemiyet tarafından bir protesto yürüyüşü düzenlendi. Cemiyetin Yahudilere karşı cihat ilanı için Arap ülkelerini desteğe çağırması ve üyelerinden oluşan bir mücahit ordusu organize etmesi gibi faaliyetleri ile Batılı ülkelerin tepkisini çekti. Bunun sonucunda örgüt Mısır’da yasadışı ilan edildi. Bu karara karşılık dönemin Mısır Başbakanı İhvan mensubu bir genç tarafından öldürülmesi ile örgüt tamamen kapatıldı. 12 Şubat 1949 günü kendisine düzenlenen suikast ile Hasan el-Benna hayatını kaybetti.

Görüşleri

Hasan El-Benna’ya göre, özellikle ülkesi Mısır’da, İslam dünyasının maddi ve manevi çöküntü yaşamasının sebebinin İslami değerlerden uzaklaşılmasıdır. Özellikle Batı’nın sosyal ve kültürel değerlerini dayatması ile ülkede İslam’ın etkisinin azaltıldığı ve toplumsal yozlaşmaya sebep olduğu görüşüne sahiptir. Bu durumun düzeltilmesinin tek yolunun İslami değerlerin tekrardan tanıtılması olduğu görüşüyle hareket ederek bu görüşünü kitlelere duyurmuştur. Bununla birlikte İslam’ın modern olgulara yanıt olabileceği, çeşitli hurafelerin ve batıl inanışlara karşı Müslümanların bilinçlendirilmesi gerektiğini öne sürmüştür.

Eserleri

•  Müẕekkirâtü’d-daʿve ve’d-dâʿiye (Hatıralarım)
• Mecmûʿatü resâʾili’l-imâmi’ş-şehîd (Risaleler)Bunların haricinde çeşitli yayın organlarına yazmış olduğu yazıları bulunmaktadır.