Sürdürülebilir Kalkınma

Sürdürülebilir Kalkınma

Sürdürülebilir kalkınma kavramı 1987 yılında hazırlanmış olan Brundtland Raporu’nda "Toplumların ihtiyaçlarını, gelecek nesillerin ihtiyaçlarını karşılayabilme olanağından ödün vermeden karşılaması." olarak tanımlanmaktadır. Özellikle çevre odaklı sivil toplum kuruluşlarının çıkış noktasını belirleyen kavramdır. Kavram zamanla olgunlaşmış ve sosyal problemleri de kapsar hale gelmiştir. Günümüzde toplumsal eşitlik alanında çalışan Sivil Toplum Kuruluşları (STK) ve çevre odaklı STK’lar sürdürülebilir kalkınma kavramının uygulama sahasında birlikte görev almaktadırlar.

Sürdürülebilir Kalkınma Kavramının Tarihsel Gelişimi

Sanayi Devrimi’nden hemen sonra insan müdahalesinin çevre üzerinde bıraktığı yıkıcı etki keşfedilmiş ve bu günümüze kadar gelen bir takım araştırma ve eylemler bütününün tetikleyicisi olmuştur. Nüfus artış hızındaki ivme, sınıflar arası eşitsizlik, büyük çaplı çevre kirliliği felaketleri ve biyo-çeşitliliğin azaldığının gözlenmesi bilim insanlarını ve yetkilileri ekonomik ve sosyal büyümenin sınırları üzerine düşünmeye itmiştir.

Ekonomik büyüme ve çevre ilişkisi ilk olarak 1972 yılında İsveç’te düzenlenen Uluslararası Çevre Konferansı’nda ele alınmış ve konferansta “Her ne kadar, bireysel bazda ekonomik ve çevresel öncelikler birbirleri ile çatışıyor gibi görünseler de aslında bir madalyonun iki yüzüdür” sonucu çıkmıştır. Daha sonra, 1987 yılında Brundtland Komisyonu tarafından yayınlanan Brundtland Raporu’nda kavramın geniş taraflarca kabul edilen ilk resmi tanımı yapılmıştır. Sürdürülebilirlik ve kalkınma üzerine yapılan bu tanım iki ana kavram çerçevesinde geliştirilmiştir. Bu kavramlar ise ihtiyaç ve limittir. İhtiyaç kavramı, dünyanın yoksul kesimlerinin temel ihtiyaçlarına öncelik verilmesi gerektiğini belirtirken limit kavramı, teknolojik ve sosyal gelişmelerin, çevrenin mevcut ve  gelecekteki ihtiyaçları karşılama yetisi üzerinde yarattığı baskıyı belirtmektedir.1992 Rio Konferansı’nda ise sürdürülebilir kalkınmanın ancak ‘sosyal’ , ‘ekonomik’ ve ‘ ekolojik’ sistemlerin entegre bir şekilde ele alınması ile gerçekleştirilebileceği belirtilmiş ve sürdürülebilir kalkınmanın ilke ve yöntemleri belirlenmiştir. 2000 yılında gerçekleşen New York Zirvesi’nde ‘Binyıl Kalkınma Hedefleri’ belirlenmiş ve kavram, açlığı yarı yarıya bitirme, temel seviyede eğitim hakkı,  çocuk ölümlerinin azaltılması ve anne sağlının iyileştirilmesi, HIV/AIDS hastalıklarının yayılmasını tersine çevirme, temiz suya ulaşım, sürdürülebilir kalkınma ilkelerinin ülke politikalarına entegrasyonu hedefleri ile birlikte anılır olmuştur. Bu hedefler büyük ölçüde gerçekleştirildikten sonra 2016 yılında yeni hedefleri de içeren ‘Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’ eylem planı yürürlüğe girmiştir.

Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA)

17 Küresel Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından 2016 yılında yürürlüğe giren ‘Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’ bir diğer adıyla ‘On Yıl Hedefleri’ 17 küresel amaçtan oluşan bir eylem çağrısıdır. Amaçları ise bunlardır: yoksulluğa son, açlığa son, sağlık ve kaliteli yaşam, nitelikli eğitim, toplumsal ve cinsiyet eşitliği, temiz su ve sanitasyon, erişilebilir ve temiz enerji, insana yakışır iş ve ekonomik büyüme, sanayi, yenilikçilik ve altyapı, eşitsizliklerin azaltılması, sürdürülebilir şehirler ve topluluklar, sorumlu üretim ve tüketim, iklim eylemi, sudaki yaşam, karasal yaşam, barış, adalet ve güçlü kurumlar, amaçlar için ortaklıklar. Hedeflenen amaçlara ulaşmak için devletler, uluslararası kuruluşlar, sivil toplum örgütleri ve özel sektörler ortak hareket etmektedir.2030 yılına kadar ulaşılması beklenen amaçlardaki ilerleme Covid-19 salgını nedeniyle tersine dönmüştür.

Hazırlayan: o-Staj Sivil Toplum Çalışmaları Stajyeri Meryem Ayhan