Avrupa Merkez Bankası

Avrupa Merkez Bankası (ECB), Euro bölgesindeki 19 Avrupa Birliği üye devletinin para politikasını yönetmekten sorumlu merkez bankasıdır. 1 Haziran 1998 tarihinde Amsterdam Antlaşması ile kurulmuştur. Merkezi Almanya'nın Frankfurt kentindedir. Banka, Euro'nun Avrupa Birliği'nin ortak para birimi olarak benimsenmesiyle ilgili geçiş sorunlarını ele almak için Ekonomik ve Parasal Birliğin (EMU) ikinci aşamasında oluşturulan Avrupa Para Enstitüsü'nün (EMI) yerini aldı. Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin (ESCB) kurulması için de hazırlanmıştır. Avrupa Merkez Bankaları Sistemi, Euro'yu kabul etmeyenler dahil olmak üzere tüm AB üye devletlerinin Avrupa Merkez Bankası ve ulusal merkez bankalarını içerir. Avrupa Merkez Bankası, Euro bölgesinin resmi para birimi olarak Euro'nun kullanılmaya başlanmasının ardından, ilk olarak 1 Ocak 1991'de tam yetkisini kullandı. Bu süre zarfında, 11 AB üye devletinin ulusal merkez bankaları, para politikası işlevlerini Avrupa Merkez Bankası'na devretti. AB içindeki diğer devletler, 2001 ile 2015 yılları arasında AB'ye katılan Yunanistan, Slovenya, Kıbrıs, Malta, Slovakya, Estonya, Letonya ve Litvanya ile daha sonra katıldılar. Genişleme, bankanın kapsamını genişletti ve AB'nin karmaşık sürecinde bir kilometre taşı oldu.

Avrupa Merkez Bankası, Avrupa Birliği'nin para politikalarını oluşturur, uygular ve döviz işlemlerini yönlendirerek ödemeler sisteminin sorunsuz işlemesini sağlar. Avrupa Merkez Bankası'nın temel görevi, Euro arzını yöneterek ve fiyat istikrarını koruyarak bölgede para politikası yürütmektir. Avrupa Merkez Bankası'nın diğer görevleri, üye ülkelerin rezervlerini korumak ve işletmek, para hacmini yönlendirmek, fiyat istikrarını sağlamak ve üye ülkelerdeki faiz oranlarını belirlemek ve ödemeler sisteminin sorunsuz çalışmasını sağlamaktır. Bu hedefler doğrultusunda üye devletlerin merkez bankaları ile işbirliği yapmaktadır. Avrupa Merkez Bankası’nın birincil hedefi fiyat istikrarını sağlamaktır. Avrupa Merkez Bankası, fiyat istikrarı hedefine halel getirmeksizin, AB'nin hedeflerine ulaşılmasına katkıda bulunmak amacıyla Avrupa Birliği'ndeki genel ekonomi politikalarını da destekler. Bu (genellikle ikincil olarak adlandırılır) hedefler, örneğin, tam istihdamı ve sosyal ilerlemeyi hedefleyen dengeli ekonomik büyüme ve oldukça rekabetçi bir sosyal piyasa ekonomisini içerir. Buna ek olarak, Avrupa Merkez Bankası, Euro bölgesinde banknotların basılmasına izin veren tek kurumdur. Üye ülkelerin hükümetleri, tamamen bağımsız çalışan Avrupa Merkez Bankası'na müdahale edemez veya etkileyemez. Buna rağmen banka, AB üye devletlerinin hükümetleri ve merkez bankaları ile yakın çalışmaktadır.

Avrupa Merkez Bankası, Eurosystem'in haftalık konsolide mali tablosunu yayınlar. Bu, önceki hafta Eurosystem'in parasal ve mali işlemlerini yansıtır. Avrupa Merkez Bankası, Avrupa Merkez Bankaları Sistemi'nin faaliyetleriyle ilgili raporları en az üç ayda bir yayınlamalıdır. Ayrıca, bu faaliyetler ve önceki ve cari yılın para politikası hakkında bir Yıllık Rapor hazırlamalı ve bunu Avrupa Parlamentosu, AB Konseyi, Avrupa Komisyonu ve Avrupa Konseyi'ne sunmalıdır. Eurosystem, fiyat istikrarını sağlamak olan birincil hedefine ulaşmak için bir dizi para politikası aracına sahiptir. Bunların amacı, piyasa faiz oranlarını etkilemek, bankacılık sistemindeki likidite durumunu yönetmek ve para politikasının genel yönüne işaret etmektir. Para politikası, Avrupa Merkez Bankası'nın Yönetim Konseyi tarafından formüle edilir.

Avrupa Merkez Bankası'nın kurumun hedeflerini üstlenmekle görevli üç karar alma organı vardır. Banka'nın karar alma organları, Yürütme Kurulu, Yönetim Konseyi ve Genel Kurul'dur. Avrupa Merkez Bankası, biri başkan olarak görev yapan altı yönetim kurulu üyesinden ve Euro bölgesi ülkelerinin ulusal merkez bankalarının 19 başkanından oluşan bir yönetim kurulu tarafından denetlenir. Yönetim kurulu üyeleri Avrupa Konseyi tarafından atanır.

Yürütme Kurulu

Yürütme Kurulu, Başkan, Başkan Yardımcısı ve Avrupa Konseyi tarafından atanan diğer dört yürütme üyesinden oluşur. Üyeler, yenilenemeyen 8 yıllık bir dönem için hizmet vermektedir. Yürütme Kurulu, Yönetim Konseyi tarafından formüle edilen para politikasını uygulamaktan sorumludur ve bu amaçla ulusal merkez bankalarına gerekli talimatları verir. Aynı zamanda Yönetim Konseyi'nin toplantılarını hazırlar ve Avrupa Merkez Bankası'nın günlük işlerini yönetir.

Yönetim Konseyi

Avrupa Merkez Bankası'nın en yüksek karar alma organı Yönetim Konseyi'dir. Yürütme Kurulu'nun altı üyesinden ve Euro bölgesinin ulusal merkez bankalarının 12 başkanından oluşur. Hem Yönetim Konseyi'ne hem de Yürütme Kurulu'na Avrupa Merkez Bankası Başkanı başkanlık eder. Yönetim Konseyi'nin temel görevi, Euro bölgesi için para politikasını formüle etmektir. Spesifik olarak, ticari bankaların kendi merkez bankalarından likidite (para) alabilecekleri faiz oranlarını belirleme gücüne sahiptir. Böylelikle Yönetim Konseyi, ticari bankaların müşterilerinden krediler için talep ettiği oranlar ve tasarruf sahiplerinin mevduatlarından kazandıkları oranlar dahil olmak üzere Euro bölgesi ekonomisindeki faiz oranlarını dolaylı olarak etkiler.

Genel Konsey

Avrupa Merkez Bankası'nın üçüncü karar alma organı Genel Konsey'dir. Avrupa Merkez Bankası'nın Başkanı ve Başkan Yardımcısı ile AB Üye Devletlerinin 15 ulusal merkez bankasının tümünün yöneticilerinden oluşur. Genel Konsey, Avrupa Merkez Bankası'nın danışma ve koordinasyon işlevlerine ve Euro bölgesinin olası genişlemesi için hazırlıklara katkıda bulunur. Avrupa Merkez Bankası'nın çalışma birimleri, Genel Müdürlükler, Müdürlükler ve Bölümler şeklinde gruplandırılmıştır. Genel Konsey, Avrupa Para Enstitüsü'nden (EMI) devralınan sorumlulukları yerine getiren bir geçiş organıdır. Genel Konsey, Euro bölgesini iyileştirmek için politikalar geliştirir ve koordine eder. Bir geçiş organı olarak Genel Konsey, Euro'yu kabul eden ülkeler için döviz kurlarını belirlemekle görevlidir. Konsey ayrıca Avrupa Merkez Bankası yıllık raporunun hazırlanmasına, Avrupa Merkez Bankası personeli için istihdam koşullarının belirlenmesine ve veri toplanmasına katkıda bulunur.

Hazırlayan: Selin Dikmen