Tanıma ve Tenfiz

Yabancı mahkeme kararlarının Türk hukukunda sonuç doğurabilmesi için yabancı mahkeme tarafından verilen kararın niteliğine göre tanınması veya tenfiz edilmesi ile mümkündür. Tanıma ve tenfiz kararlarının niteliği gereği yabancı mahkemede karar verilmesi sonrasında, kararın doğru veya yanlış verildiğinin incelemesi Türk mahkemelerinde yapılamayacaktır.  (revizyon yasağı). Yabancı mahkeme kararının Türk mahkemesince incelenebilmesi, Kanun’da sayılan şartların varlığı halinde olacaktır. Türk mahkemelerinde verilen tanıma ve tenfiz kararlarının hukuki niteliği tartışmalıdır.

Tanıma ve tenfizin birbirinden farkı; tenfize edilmesi gereken bir yabancı mahkeme kararı hakkında tanıma talebinde bulunabilmesi için, davacının buna ilişkin haklı bir menfaatinin bulunması gerekmektedir. Tenfiz kararı ile hükmün aynı zamanda icrai kabiliyeti de doğmaktadır. Tenfiz davasının açılabilmesi ise tanıma davasının şartlarından başka kanunda iki şart daha aranmaktadır: Mütekabiliyet (karşılıklılık) İlkesine uyulmuş olması gerekir. Mütekabiliyet ilkesi, MÖHUK m.54/1-a: “Türkiye Cumhuriyeti ile ilâmın verildiği devlet arasında karşılıklılık esasına dayanan bir anlaşma yahut o devlette Türk mahkemelerinden verilmiş ilâmların tenfizini mümkün kılan bir kanun hükmünün veya fiilî uygulamanın bulunması” gerekir.

Tanıma, yabancı bir mahkeme kararının sahip olduğu kesin hüküm kuvvetinin yabancı bir ülkeye teşmili yabancı bir ülkede de kabulüdür. Tanıma ayrıca, yabancı mahkeme kararlarının kesin hüküm kuvvetinin, icra kabiliyetinden bağımsız olarak göz önünde bulundurulması olarak da tarif edilmektedir.

Tanıma ve tenfizi istenen mahkeme kararının MÖHUK m.5 gereğince kamu düzenine aykırı olmaması gerekir. Yabancı mahkeme kararı verildiği devlette kamu düzenine aykırı olmasa bile iç hukukumuza göre Kamu düzenine aykırı ise tanıma ve tenfizi mümkün değildir.

Hazırlayan: o-Staj Uluslarası Hukuk Programı Stajyeri: AHMET AŞICI