Demir Perde
Demir Perde terimi, 1945’te İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinden itibaren 1991 yılı Soğuk Savaş’ın sonuna kadar Avrupa’yı Sovyet ve Batı olarak ikiye bölen hayali çizgiyi betimlemektedir. Demir perde terimi ilk kez Winston Churchill tarafından 5 Mart 1946 tarihli ünlü Fulton konuşması sırasında kullanılmıştır.
Kavramın Tanımı
5 Mart 1946 yılında, Amerika Birleşik Devletleri'nin Missouri eyaletinin Fulton şehrinde yaptığı konuşmada Churchill, “Baltık'taki Stettin'den Adriyatik'teki Trieste'ye kadar kıtaya demir bir perde indi” sözleriyle Sovyetler Birliği'nin Doğu Avrupa'da uyguladığı askeri, siyasi ve ekonomik etkiye atıfta bulunmuştur. Siyasi ve ideolojik etki olarak Avrupa’nın ikiye bölünmesini temsil eden “Demir Perde” kavramı hayali bir çizginin tanımlayıcısı olmakla birlikte Doğu Avrupa ülkelerinin Batı Avrupa'dan izole edilmesini anlatmak için kullanılmıştır. 1946'ların başından itibaren Doğu Bloku olarak bilinen ülkelerde “Sovyetleşme”[1] sürecinin başlamasıyla birlikte Doğu Bloku'na erişim sıkı bir şekilde kısıtlanmış ve diplomatik temaslar zayıflamıştır.
Tarihsel Arka Plan
Sovyetler Birliği ile Batı Devletleri arasında “demir perde” olarak tanımlanan ayrışma, tarihsel olarak çeşitli kökenlere sahip olmakla birlikte Soğuk Savaş’a giden süreçte yaşananlar oldukça etkilidir.
Demir Perde'nin iki tarafındaki devletler kendi uluslararası ekonomik ve askeri ittifaklarını geliştirmiştir:
• Doğu'da Sovyetler Birliği liderliğinde Karşılıklı Ekonomik Yardımlaşma Konseyi ve Varşova Paktı,
• Batı'da Amerika Birleşik Devletleri liderliğinde Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) ve Avrupa Topluluğu kurulmuştur.
Bir bütün olarak Perde'nin sembolü olan Berlin Duvarı ve Checkpoint Charlie en önemli sınır kabul edilmiştir.[2]
19. yüzyıldan beri metaforik olarak kullanılmasına karşın terim İngiliz Başbakan Winston Churchill tarafından kullanıldıktan sonra daha çok öne çıkmış olan bu kavram yirminci yüzyılın son yarısına hâkim olan iki rakip ideoloji ve sistem arasındaki bölünmenin ve bu ideolojilerin dünyaya hâkim olma rekabetinin sembolü olmuştur.
O dönem Amerika Birleşik Devletleri tarafından Radio Free Europe tasarlanmış ve Demir Perde ülkelerindeki politik amaçlara ulaşılabilmesi için kullanılmıştır. Radio Free Europe’un gücü[3], 1956 yılında meydana gelen ayaklanmalar, Berlin Duvarı'nın yıkılması, Doğu Blok'unda komünizmin yıkılması ile kendini göstermiş ve Demir Perde döneminin sona erdiği anlaşılmıştır.
Demir Perde Konuşması
5 Mart 1946'da Missouri'nin küçük Fulton kasabasındaki Westminster Koleji'nin isteği üzerine Churchill, 40.000 kişilik bir kalabalığa ünlü "Demir Perde" konuşmasını yaptı. Churchill, kolejden fahri derece almasının yanı sıra, savaş sonrası en ünlü konuşmalarından birini de yapmıştır.
Churchill’in "Baltık'taki Stettin'den Adriyatik'teki Trieste'ye demir bir perde kıtayı aştı." sözlerinin geçtiği “Sinews of Peace” adlı konuşma demir perde teriminin öne çıktığı konuşmadır.
Birçok kişi Churchill'in bu konuşma sırasında "demir perde" ifadesini icat ettiğine inanmasına rağmen, bu terim aslında onlarca yıldır kullanılıyordu (Churchill'den Truman'a daha önceki birkaç mektupta dahil).[4] Churchill'in bu ifadeyi kullanması ona daha geniş bir dolaşım sağladı ve bu ifadenin popüler bir şekilde Avrupa'nın Doğu ve Batı'ya bölünmesi olarak tanınmasını sağladı.
Pek çok insan Churchill'in “Demir Perde” konuşmasını Soğuk Savaş'ın başlangıcı olarak görmektedir.
Video Önerisi
Churchill's Iron Curtain Speech - 1946 - https://www.youtube.com/watch?v=X2FM3_h33Tg
Hazırlayan: Hatice Yağmur Kara
Kaynakça
- ↑ AYDEMİR, EMRAH. (2018). THE ROLE OF RADIO FREE EUROPE IN THE IRON CURTAIN COUNTRIES: 1956 POZNAN UPRISING AND 1956 HUNGARIAN UPRISING. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi. 6. 348-358. 10.33692/avrasyad.510045.
- ↑ Böcker, Anita (1998), Regulation of Migration: International Experiences, Het Spinhuis
- ↑ AYDEMİR, EMRAH. (2018). THE ROLE OF RADIO FREE EUROPE IN THE IRON CURTAIN COUNTRIES: 1956 POZNAN UPRISING AND 1956 HUNGARIAN UPRISING. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi. 6. 348-358. 10.33692/avrasyad.510045.
- ↑ AYDEMİR, EMRAH. (2018). THE ROLE OF RADIO FREE EUROPE IN THE IRON CURTAIN COUNTRIES: 1956 POZNAN UPRISING AND 1956 HUNGARIAN UPRISING. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi. 6. 348-358. 10.33692/avrasyad.510045.