"Avrupa Parlamentosu" sayfasının sürümleri arasındaki fark

TUİÇ Sözlük sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
k
1. satır: 1. satır:
  
−
Avrupa Parlamentosu, AB kurumları içinde doğruda halk tarafından seçilen organdır. AB üyesi ülkelerin vatandaşları olan Avrupa vatandaşları beş yılda bir yapılan Avrupa Parlamentosu seçimlerinde oy kullanabilirler <ref> Türkiye Cumhuriyeti Avrupa Birliği Bakanlığı. Avrupa Parlamentosu. 23 Ocak 2018 Tarihinde https://www.ab.gov.tr/_45628.html adresinden erişilmiştir. </ref> Avrupa Parlamentosu (AP) için beş yılda bir yapılan seçimlerin sonuncusu 23-25 Mayıs 2014 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Lizbon Antlaşması’nın yürürlüğe girmesinin ardından 28 AB üyesi ülkeden seçilen 751 üyeli yeni Avrupa Parlamentosu’nda üye devletlerden gelecek parlamenter sayısı ülkelerin nüfuslarına göre tespit edilmektedir. Buna göre, Almanya gibi nüfus itibarıyla kalabalık ülkelerin AP içindeki temsilci sayısı fazla, Malta gibi küçük ülkelerin temsilci sayısı az olmaktadır. <ref> Koçak, Konur Alp. Avrupa Parlamentosu Seçimleri. 23 Ocak 2018 Tarihinde https://www.tbmm.gov.tr/eyayin/GAZETELER/WEB/MECLIS%20BULTENI/2469_2014_0000_0197_0000/0016.pdf adresinden erişilmiştir. </ref>
+
Avrupa Parlamentosu, Paris Antlaşması ile yürürlüğe giren Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu’nun Ortak Meclisi ile Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Kurumu’nu kuran Roma Antlaşması kapsamında kurulan Meclisin birleşmesi sonucu oluşmuştur. Bu meclis, ilk toplantısını 1958 yılında Strazburg'da 142 üyenin katılımıyla yaptı ve Avrupa Parlamenter Meclisi ile adı değiştirildi. 1962'de Avrupa Parlamentosu adı kabul edildi. (mic) Bu meclis, üye devletlerin ulusal parlamentolarından seçilmiş, yasama yetkisi bulunmayan 78 atanmış parlamenterden oluşan bir danışma meclisiydi. 1979'da Parlamento üyeleri ilk kez doğrudan seçildi. Lizbon Antlaşması’nın yürürlüğe girmesinin ardından 28 AB üyesi ülkeden seçilen 751 üyeli yeni Avrupa Parlamentosu’nda üye devletlerden gelecek parlamenter sayısı ülkelerin nüfuslarına göre tespit edilmektedir. Buna göre, Almanya gibi nüfus itibarıyla kalabalık ülkelerin AP içindeki temsilci sayısı fazla, Malta gibi küçük ülkelerin temsilci sayısı az olmaktadır. <ref> Koçak, Konur Alp. Avrupa Parlamentosu Seçimleri. 23 Ocak 2018 Tarihinde https://www.tbmm.gov.tr/eyayin/GAZETELER/WEB/MECLIS%20BULTENI/2469_2014_0000_0197_0000/0016.pdf adresinden erişilmiştir. </ref> Hiçbir ülkede 6'dan az veya 96'dan fazla milletvekili olamaz ve toplam sayı 705'i geçemez. Başkan, Parlamentoyu diğer AB kurumlarına ve dış dünyaya temsil eder ve AB bütçesine nihai ön onay verir. Parlamentoda 1 başkan, 750 vekil, 8 siyasi grup (1 bağımsız-7 siyasi grup), 23 komite, 44 heyet bulunur.
  
−
Avrupa Parlamentosu, üye devlet vatandaşlarının demokratik menfaatlerini ve siyasi görüşlerini temsil eden bir organdır. Bundan dolayı, Avrupa Parlamentosu'nda üyeler ülkelerine göre değil, siyasi görüşlerine göre grup oluştururlar. Parlamenterler ülkelerini değil, kendilerine oy veren Avrupa vatandaşlarının siyasi görüşlerini temsil ederler. Avrupa Parlamentosu'nda, bugün için 8 siyasi parti grubu ve bağımsız üyeler yer almaktadır.
+
Avrupa Parlamentosu Brüksel, Belçika'da bulunmaktadır; Strasbourg, Fransa; ve Lüksemburg Şehri, Lüksemburg. Parlamentonun resmi yeri, on iki ana genel kurul toplantısının yapıldığı Strazburg'dadır. Ek genel kurul toplantıları ve komite toplantıları Brüksel'de yapılır. Avrupa Parlamentosu'nun Genel Sekreterliği ve daireleri Lüksemburg'da bulunmaktadır. <ref> Jenny Gesley, "The European Parliament", (The Law Library of Congress, 2018) </ref> Parlamento Genel Kurulu kural olarak Strazburg'da toplanır, bundan dolayı bu parlamentoya 'Strazburg Parlamentosu 'da denmektedir.<ref> Mehmet Hasgüler ve Mehmet Uludağ, "Devletlerarası ve Hükümetler Dışı Uluslararası Örgütler", (İstanbul: Alfa Yayınları, 2014). </ref> Parlamento'nun siyasi grupları ve komiteleri Brüksel'de toplanır, sekretaryası ise Lüksemburg'dadır. Parlamento'ya görüşülmek üzere gelen konular öncelikle farklı görev alanlarına sahip 24 adet komiteden konuyla ilgili olanında tartışılır ve ulaşılan sonuç, bir raporla Genel Kurul'a sunulur. Genel Kurul'daki görüşmeler de bu çerçevede yapılır.
  
−
Parlamento Genel Kurulu kural olarak Strazburg'da toplanır, bundan dolayı bu parlamentoya 'Strazburg Parlamentosu 'da denmektedir.<ref> Hasgüler, Mehmet ,Uludağ,Mehmet(2014). Devletlerarası ve Hükümetler Dışı Uluslararası Örgütler , Alfa Yayınları , İstanbul. </ref>  Parlamento'nun siyasi grupları ve komiteleri Brüksel'de toplanır, sekretaryası ise Lüksemburg'dadır. Parlamento'ya görüşülmek üzere gelen konular öncelikle farklı görev alanlarına sahip 24 adet komiteden konuyla ilgili olanında tartışılır ve ulaşılan sonuç, bir raporla Genel Kurul'a sunulur. Genel Kurul'daki görüşmeler de bu çerçevede yapılır.
+
Konsey ile birlikte yasama ve bütçe işlevlerinin yanı sıra denetim ve danışma işlevlerini yerine getirir. Çoğu yasa, Avrupa Parlamentosu ve Konsey tarafından olağan yasama usulünde ortaklaşa kabul edilir. Parlamento ayrıca AB'nin yıllık bütçesinin tamamı hakkında karar verme yetkisini Konsey ile paylaşır ve bütçenin Komisyon tarafından uygulanmasını denetler. Komisyon, düzenli olarak Avrupa Parlamentosu'na rapor sunar ve Parlamento Üyelerinin sözlü ve yazılı sorularını yanıtlaması gerekir. Ayrıca, Avrupa Komisyonu Başkanını seçme hakkına sahiptir. Avrupa Konseyi, Avrupa seçimlerinin sonuçlarını dikkate alarak, Komisyon Başkanlığı için bir kişi aday gösterir. 751 oydan en az 376'sı anlamına gelen Avrupa Parlamentosu'nda nitelikli çoğunluğu elde eden aday seçilir. Avrupa Parlamentosu, AB Adalet Divanı'ndan AB kurumlarının, ofislerinin veya kurumlarının işlemlerinin yasallığını gözden geçirmesini isteyebilir.  
  
−
Avrupa Parlamentosu, Konsey ile birlikte yasama yetkisini paylaşır. Üye devletleri bağlayacak hukuki düzenlemelerin kabul edilebilmesi genel kural olarak hem Avrupa Parlamentosu ve hem de Konsey'in onayı ile mümkün olur. Bazı konularda ise sadece danışma organı niteliğindedir, görüşleri bağlayıcılık taşımaz. Bu alanların en önemlisi dış politika konularıdır. Avrupa Birliği bütçesini Konsey ile birlikte yapan Avrupa Parlamentosu'nun diğer Avrupa Birliği kurumları üzerinde siyasi denetim yetkisi vardır. Parlamento Komisyon'a sözlü ve yazılı soru sorabilir, soruşturma komiteleri kurabilir, şikayet dilekçesi kabul edebilir, Komisyonu güvensizlik oyuyla ve 2/3 çoğunlukla heyet halinde istifaya zorlayabilir. Komisyon Başkanı'nın ve heyet halinde Komisyon'un göreve atanmasında da güvenoyu aranır. Avrupa Ombudsmanı'nın atanması ve sunduğu raporlar aracılığıyla da Birliğin kurumları üzerindeki denetim yetkisini kullanabilir.
+
Parlamentonun '''3 ana rolü''' vardır: <ref> "European Parliament", https://europa.eu/european-union/about-eu/institutions-bodies/european-parliament_en </ref>
 +
'''Yasama'''
 +
 
 +
'''*''' Avrupa Komisyonu önerilerine göre, AB Konseyi ile birlikte AB yasalarını geçirmek
 +
 
 +
'''*''' Uluslararası anlaşmalara karar vermek
 +
 
 +
'''*''' Genişlemelere karar vermek
 +
 
 +
'''*''' Komisyonun çalışma programını gözden geçirmek ve ondan mevzuat önermesini istemek
 +
 
 +
'''Denetleyici'''
 +
 
 +
'''*''' Tüm AB kurumlarının demokratik incelemesi
 +
 
 +
'''*''' Komisyon Başkanını seçmek ve Komisyonu bir organ olarak onaylamak.
 +
 
 +
'''*''' İhraç etme, yani AB bütçelerinin harcanma şeklini onaylama
 +
 
 +
'''*''' Vatandaşların dilekçelerini incelemek ve soruşturma açmak
 +
 
 +
'''*''' Avrupa Merkez Bankası ile para politikasını görüşmek
 +
 
 +
'''*''' Seçim gözlemleri
 +
 
 +
'''Bütçe'''
 +
 
 +
'''*''' Konsey ile birlikte AB bütçesinin oluşturulması
 +
 
 +
'''*''' AB'nin uzun vadeli bütçesini onaylayan "Çok Yıllı Mali Çerçeve"
 +
 
 +
'''Parlamento Yapısı'''  
 +
 
 +
'''Üyeler'''
 +
 
 +
Avrupa Parlamentosunun (MEP) Üye sayısı 751 ile sınırlandırılmıştır. Üye Devlet başına asgari üye sayısı altı iken maksimum sayı doksan altı koltuk olarak belirlenmiştir. Koltuklar, her Üye Devletin nüfusuna göre tahsis edilir.
 +
 
 +
'''Siyasi Gruplar'''
 +
 
 +
Parlamento üyeleri, Üye Devletlere göre değil, siyasi bağlantılara göre gruplandırılır. Bir siyasi grup ancak Üye Devletlerin en az dörtte birini temsil eden yirmi beş üye katılırsa oluşturulabilir. Milletvekilleri birden fazla siyasi gruba üye olamaz. Şu anda Avrupa Parlamentosunda sekiz siyasi grup var. En büyük gruplar, Avrupa Halk Partisi Grubu (Hıristiyan Demokratlar) ve İlerici Sosyalistler ve Demokratlar İttifakı Grubu'dur (büyük ölçüde Avrupa Sosyalistleri Partisi üyelerinden oluşur). Avrupa için Liberaller ve Demokratlar İttifakı (Avrupa Liberal Demokrat ve Reform Partisi üyelerinin baskın olduğu) da önemli sayıda sandalyeye sahip.
 +
 
 +
'''Komiteler'''
 +
 
 +
Avrupa Parlamentosu'nun belirli bir politika alanında uzmanlaşmış yirmi daimi komitesi vardır. Belirli konularda geçici komiteler herhangi bir zamanda kurulabilir. Bu özel komitelerin, uzatma olasılığıyla birlikte on iki aylık bir yetkisi vardır. Komiteler ayda bir ya da iki kez Brüksel’de toplanır.
 +
 
 +
'''Delegasyonlar'''
 +
 
 +
Parlamento üyeleri ayrıca AB dışı ülkelerin, bölgelerin veya kuruluşların parlamentolarıyla ilişkiler geliştiren ve AB'nin değerlerini destekleyen delegasyonlara katılabilir. Üye sayısı değişiklik gösterir. Şu anda kırk dört daimi delegasyon var.
 +
 
 +
'''Avrupa Parlamentosu Başkanı'''
 +
 
 +
Avrupa Parlamentosu Başkanı, iki buçuk yıllık yenilenebilir bir dönem için seçilir. Ayrıca tüm idari, hukuki ve mali konularda ve uluslararası ilişkilerinde Avrupa Parlamentosunu temsil eder.
 +
 
 +
'''Başkanlar Konferansı'''  
 +
 
 +
Başkanlar Konferansı, Avrupa Parlamentosu Başkanı ve siyasi grupların Başkanlarından oluşur. Diğerlerinin yanı sıra, Avrupa Parlamentosu'nun çalışmalarının organizasyonundan, yasama planlamasından, AB'nin diğer kurum ve organlarıyla ilişkilerinden, Üye Devletlerin ulusal parlamentolarıyla ilişkilerinden ve üye olmayan ülkelerle olan ilişkilerinden sorumludur.  
 +
 
 +
'''Seçimler'''
 +
 
 +
1979'dan bu yana, Avrupa Parlamentosu üyeleri Üye Devletlerde doğrudan genel oyla seçilmektedir. Avrupa Parlamentosu, doğrudan seçilen tek AB kurumudur. Beş yılda bir seçimler yapılır. 2019 itibariyle dokuz seçim yapıldı. Seçimler, dört günde yapılır ve seçim sistemi üye devlet tarafından seçilir.  
 +
 
 +
{{Kaynakça}}

21.04, 10 Aralık 2020 tarihindeki hâli

Avrupa Parlamentosu, Paris Antlaşması ile yürürlüğe giren Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu’nun Ortak Meclisi ile Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Kurumu’nu kuran Roma Antlaşması kapsamında kurulan Meclisin birleşmesi sonucu oluşmuştur. Bu meclis, ilk toplantısını 1958 yılında Strazburg'da 142 üyenin katılımıyla yaptı ve Avrupa Parlamenter Meclisi ile adı değiştirildi. 1962'de Avrupa Parlamentosu adı kabul edildi. (mic) Bu meclis, üye devletlerin ulusal parlamentolarından seçilmiş, yasama yetkisi bulunmayan 78 atanmış parlamenterden oluşan bir danışma meclisiydi. 1979'da Parlamento üyeleri ilk kez doğrudan seçildi. Lizbon Antlaşması’nın yürürlüğe girmesinin ardından 28 AB üyesi ülkeden seçilen 751 üyeli yeni Avrupa Parlamentosu’nda üye devletlerden gelecek parlamenter sayısı ülkelerin nüfuslarına göre tespit edilmektedir. Buna göre, Almanya gibi nüfus itibarıyla kalabalık ülkelerin AP içindeki temsilci sayısı fazla, Malta gibi küçük ülkelerin temsilci sayısı az olmaktadır. [1] Hiçbir ülkede 6'dan az veya 96'dan fazla milletvekili olamaz ve toplam sayı 705'i geçemez. Başkan, Parlamentoyu diğer AB kurumlarına ve dış dünyaya temsil eder ve AB bütçesine nihai ön onay verir. Parlamentoda 1 başkan, 750 vekil, 8 siyasi grup (1 bağımsız-7 siyasi grup), 23 komite, 44 heyet bulunur.

Avrupa Parlamentosu Brüksel, Belçika'da bulunmaktadır; Strasbourg, Fransa; ve Lüksemburg Şehri, Lüksemburg. Parlamentonun resmi yeri, on iki ana genel kurul toplantısının yapıldığı Strazburg'dadır. Ek genel kurul toplantıları ve komite toplantıları Brüksel'de yapılır. Avrupa Parlamentosu'nun Genel Sekreterliği ve daireleri Lüksemburg'da bulunmaktadır. [2] Parlamento Genel Kurulu kural olarak Strazburg'da toplanır, bundan dolayı bu parlamentoya 'Strazburg Parlamentosu 'da denmektedir.[3] Parlamento'nun siyasi grupları ve komiteleri Brüksel'de toplanır, sekretaryası ise Lüksemburg'dadır. Parlamento'ya görüşülmek üzere gelen konular öncelikle farklı görev alanlarına sahip 24 adet komiteden konuyla ilgili olanında tartışılır ve ulaşılan sonuç, bir raporla Genel Kurul'a sunulur. Genel Kurul'daki görüşmeler de bu çerçevede yapılır.

Konsey ile birlikte yasama ve bütçe işlevlerinin yanı sıra denetim ve danışma işlevlerini yerine getirir. Çoğu yasa, Avrupa Parlamentosu ve Konsey tarafından olağan yasama usulünde ortaklaşa kabul edilir. Parlamento ayrıca AB'nin yıllık bütçesinin tamamı hakkında karar verme yetkisini Konsey ile paylaşır ve bütçenin Komisyon tarafından uygulanmasını denetler. Komisyon, düzenli olarak Avrupa Parlamentosu'na rapor sunar ve Parlamento Üyelerinin sözlü ve yazılı sorularını yanıtlaması gerekir. Ayrıca, Avrupa Komisyonu Başkanını seçme hakkına sahiptir. Avrupa Konseyi, Avrupa seçimlerinin sonuçlarını dikkate alarak, Komisyon Başkanlığı için bir kişi aday gösterir. 751 oydan en az 376'sı anlamına gelen Avrupa Parlamentosu'nda nitelikli çoğunluğu elde eden aday seçilir. Avrupa Parlamentosu, AB Adalet Divanı'ndan AB kurumlarının, ofislerinin veya kurumlarının işlemlerinin yasallığını gözden geçirmesini isteyebilir.

Parlamentonun 3 ana rolü vardır: [4] Yasama

* Avrupa Komisyonu önerilerine göre, AB Konseyi ile birlikte AB yasalarını geçirmek

* Uluslararası anlaşmalara karar vermek

* Genişlemelere karar vermek

* Komisyonun çalışma programını gözden geçirmek ve ondan mevzuat önermesini istemek

Denetleyici

* Tüm AB kurumlarının demokratik incelemesi

* Komisyon Başkanını seçmek ve Komisyonu bir organ olarak onaylamak.

* İhraç etme, yani AB bütçelerinin harcanma şeklini onaylama

* Vatandaşların dilekçelerini incelemek ve soruşturma açmak

* Avrupa Merkez Bankası ile para politikasını görüşmek

* Seçim gözlemleri

Bütçe

* Konsey ile birlikte AB bütçesinin oluşturulması

* AB'nin uzun vadeli bütçesini onaylayan "Çok Yıllı Mali Çerçeve"

Parlamento Yapısı

Üyeler

Avrupa Parlamentosunun (MEP) Üye sayısı 751 ile sınırlandırılmıştır. Üye Devlet başına asgari üye sayısı altı iken maksimum sayı doksan altı koltuk olarak belirlenmiştir. Koltuklar, her Üye Devletin nüfusuna göre tahsis edilir.

Siyasi Gruplar

Parlamento üyeleri, Üye Devletlere göre değil, siyasi bağlantılara göre gruplandırılır. Bir siyasi grup ancak Üye Devletlerin en az dörtte birini temsil eden yirmi beş üye katılırsa oluşturulabilir. Milletvekilleri birden fazla siyasi gruba üye olamaz. Şu anda Avrupa Parlamentosunda sekiz siyasi grup var. En büyük gruplar, Avrupa Halk Partisi Grubu (Hıristiyan Demokratlar) ve İlerici Sosyalistler ve Demokratlar İttifakı Grubu'dur (büyük ölçüde Avrupa Sosyalistleri Partisi üyelerinden oluşur). Avrupa için Liberaller ve Demokratlar İttifakı (Avrupa Liberal Demokrat ve Reform Partisi üyelerinin baskın olduğu) da önemli sayıda sandalyeye sahip.

Komiteler

Avrupa Parlamentosu'nun belirli bir politika alanında uzmanlaşmış yirmi daimi komitesi vardır. Belirli konularda geçici komiteler herhangi bir zamanda kurulabilir. Bu özel komitelerin, uzatma olasılığıyla birlikte on iki aylık bir yetkisi vardır. Komiteler ayda bir ya da iki kez Brüksel’de toplanır.

Delegasyonlar

Parlamento üyeleri ayrıca AB dışı ülkelerin, bölgelerin veya kuruluşların parlamentolarıyla ilişkiler geliştiren ve AB'nin değerlerini destekleyen delegasyonlara katılabilir. Üye sayısı değişiklik gösterir. Şu anda kırk dört daimi delegasyon var.

Avrupa Parlamentosu Başkanı

Avrupa Parlamentosu Başkanı, iki buçuk yıllık yenilenebilir bir dönem için seçilir. Ayrıca tüm idari, hukuki ve mali konularda ve uluslararası ilişkilerinde Avrupa Parlamentosunu temsil eder.

Başkanlar Konferansı

Başkanlar Konferansı, Avrupa Parlamentosu Başkanı ve siyasi grupların Başkanlarından oluşur. Diğerlerinin yanı sıra, Avrupa Parlamentosu'nun çalışmalarının organizasyonundan, yasama planlamasından, AB'nin diğer kurum ve organlarıyla ilişkilerinden, Üye Devletlerin ulusal parlamentolarıyla ilişkilerinden ve üye olmayan ülkelerle olan ilişkilerinden sorumludur.

Seçimler

1979'dan bu yana, Avrupa Parlamentosu üyeleri Üye Devletlerde doğrudan genel oyla seçilmektedir. Avrupa Parlamentosu, doğrudan seçilen tek AB kurumudur. Beş yılda bir seçimler yapılır. 2019 itibariyle dokuz seçim yapıldı. Seçimler, dört günde yapılır ve seçim sistemi üye devlet tarafından seçilir.


  1. ↑ Koçak, Konur Alp. Avrupa Parlamentosu Seçimleri. 23 Ocak 2018 Tarihinde https://www.tbmm.gov.tr/eyayin/GAZETELER/WEB/MECLIS%20BULTENI/2469_2014_0000_0197_0000/0016.pdf adresinden erişilmiştir.
  2. ↑ Jenny Gesley, "The European Parliament", (The Law Library of Congress, 2018)
  3. ↑ Mehmet Hasgüler ve Mehmet Uludağ, "Devletlerarası ve Hükümetler Dışı Uluslararası Örgütler", (İstanbul: Alfa Yayınları, 2014).
  4. ↑ "European Parliament", https://europa.eu/european-union/about-eu/institutions-bodies/european-parliament_en
"https://uliwiki.org/index.php?title=Avrupa_Parlamentosu&oldid=3733" adresinden alınmıştır.