Anasayfa/Vance-Owen Planı
2 Ocak 1993’te kamuoyuna duyurulmuş, Avrupa Topluluğu adına Lord Owen, Birleşmiş Milletler adına Cyrus Vance tarafından ortaklaşa bir şekilde hazırlanmış tasarı/plandır.[1] Bosna-Hersek Krizi’nin çözümünü amaçlayan bir plandır. Bosna-Hersek’in merkezi hükümet temeline bağlı olmayan, yürütme gücünün daha çok eyaletlerde olmasını öngören bir plandır. Plana göre, ülke on eyalete bölünecek (3’ü Hırvatların, 3’ü Sırpların, 3’ü Müslüman Boşnakların ve 1’i Saraybosna tarafsız); eyaletlerin uluslararası örgütlerle ve devletlere anlaşma yapma hakkı olmayacak; Bosna-Hersek topraklarının tümünde serbest dolaşım hakkı tanınacak; Bosna-Hersek Anayasası’nda ‘Üç Ana Etnik Toplum’ ibaresi olacak; Bosna-Hersek Avrupa Topluluğu ve Birleşmiş Milletler denetiminde silahsızlandırılacaktır.[2]Plan eyalet paylaştırması yönünden Hırvatları çok memnun etmiştir. Boşnaklara daha az toprak veren bu plan Boşnakların hoşuna gitmemesine rağmen imzalamak zorunda kalmışlardır. Sırp tarafında ise plan Sırp Parlamentosu’nun onaylaması koşuluna bağlanmış ve oylama sonucunda reddedilmiştir.[3] Plan bu şekilde başarısız olmuş ve uygulanamamıştır. Ayrıca ülkeyi üç etnik bölgeye bölerek Bosna-Hersek’in uzun vadede bölünmesine yol açabilecek bir yapısı da vardır. Hırvat ve Sırp bölgeleri fikriyle milliyetçi aşırı kesimlerin ‘Büyük Hırvatistan’, ‘Büyük Sırbistan’ emellerini körüklemiştir. Bu ayrı etnik bölgelerin ortaya atılmasıyla taraflar arasında da fiiliyatta bu konuda bir mücadele çıkmasına sebep olmuştur.