1911 Xinhai Devrimi

Değişik isimlerle anılan Çin devrimi 1911-1912 yıllarında Qing Hanedanlığını yıkarak modern Çin Cumhuriyet’inin kurulmasına neden olan devrimdir. Devrim Çin takviminde 1911 yılında Xinhai yılına denk geldiğinden Xinhai Devrimi olarak adlandırılmıştır. 18. Yüzyıldan itibaren Qing Hanedanı giderek güç kaybetmekteydi.Batılı devletler Çin üzerinde ayrıcalıklar elde etmiş ve zaman geçtikçe Çin üzerindeki nüfuzlarını arttırıyorlardı.Bu durum Çin’de yaşayan insanlara ekonomik sıkıntı olarak dönüyor ve toplumdaki memnuniyetsizliği arttırıyordu.Ayrıca 1911'de imparator olan Puyi bir çocuktu ve milleti yönlendirmek için beceriksizdi. Yabancı güçlerle olan başarısız yarışmalar sadece hanedanı değil, hükümet makinesini de salladı. Devrime yol açan olay zinciri, Çin'in merkezindeki Hukwang (Huguang) Demiryolundaki hatların inşaatı için dört güç bir grup yabancı bankacıyla bir anlaşma imzalanmasıyla başladı (5 Nisan 1911). İsyan, 9 Ekim'de bir bombanın kazara patlaması ile yerel polisin dikkatini Wuchang'daki Rus Yerleşimindeki bir eve çektiğinde başladı. Ev arandı ve devrimcilerin isimlerinin bir listesi bulundu. Olay planlarını ve kimliklerini ortaya çıkardığından bu yana isyancılar bir anda grev yapmaya karar verdiler. 10 Ekim'de devrimciler Wuchang şehrinde emperyal güçlere saldırdı. İsyan diğer şehirlere ve illere yayılmış ve Qing yetkilileri arasında panik yaratılmıştır. İmparatorluk evi, Batılı güçlerden yardım istemek suretiyle kendisini kurtarmayı umuyordu, fakat Batılı güçler başlarda tarafsız kalmayı seçtiler. Sun Yat-Sen cumhuriyetçilerin lideriydi ve isyan başladığı zaman Avrupa’daydı ve Londra ve Paris'de her iki ülkenin de Qing hükümetine mücadelesinde maddi ve askeri destek vermemesi için harekete geçti. O, Çin'e döndüğünde devrimciler Ming Hanedanlığı'nın eski bir başkenti olan Nanjing'i almışlardı ve illerden temsilciler ilk ulusal meclise gelmeye başlamıştı. Birlikte, Çin'de yeni ilan edilen rejimin ilk geçici cumhurbaşkanı Dr. Sun'ı seçtiler.İsyan sonucunda 2000 yıllık Çin İmparatorluğu yıkılmış,modern Çin cumhuriyeti kurulmuştur.

1-Dillon, a.g.e., s. 260-261.
2-Franklin D. Roosevelt’in Japonya’ya savaş ilanı için bkz: https://www.youtube.com/watch?v=lK8gYGg0dkE., Erişim Tarihi: 17.01.2018.
3-Editorial, Xinhai Devrimi, http://www.wikizero.info/index.php?q=aHR0cHM6Ly90ci53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvWGluaGFpX0RldnJpbWk
4-Editors, Chinese Revolution, https://www.britannica.com/event/Chinese-Revolution-1911-1912
5-Teon,Aris,(2016), The Chinese Revolution of 1911 – The Founding of the Republic of China, https://china-journal.org/2016/03/18/chinese-revolution-1911-founding-republic-of-china/