Kavramlar, Modeller ve Teoriler

From TUİÇ Sözlük
Jump to navigation Jump to search

Kavramlar, modeller ve teoriler, siyasi analizin araçlarıdır. Bununla beraber, siyasetteki pek çok şey gibi, analitik aygıtlar da özenle kullanılmalıdır.

Kavram, herhangi bir şey hakkında, genellikle tek bir kelime veya kısa bir cümle ile ifade edilen genel bir fikirdir. Kavram, özel bir isimden veya bir nesnenin isminden daha fazla bir şeydir. Kavramlar, bizim onlarla düşündüğümüz, eleştirdiğimiz, tartıştığımız, açıkladığımız ve analiz ettiğimiz araçlardır. Bizim siyasetin dünyası hakkında bilgimizin, bu dünyayı anlamlandırmamıza yardımcı olan kavramların geliştirilmesi ve saflaştırılması yoluyla oluştuğu söylenebilir. Bu anlamda kavramlar, beşerî bilginin inşa edici parçalarıdır.

Modeller ve teoriler daha geniştir: Bunlar tek bir fikirden ziyade bir fikirler bütününü kapsarlar. Bir model genellikle bir şeyin daha küçük ölçüdeki temsili olarak düşünülür. Bu anlamda modelin amacı, orijinal nesneye mümkün olduğunca sadık bir benzerlik ortaya koyabilmektir. Bununla beraber, kavramsal modellerin hiçbir biçimde bir nesneye benzeme zorunluluğu yoktur. Kavramsal modeller, daha ziyade analitik araçlardır; onların değeri, kafa karıştırıcı ve dağınık bir olgular yığını olarak görülebilecek olgulara anlam yüklenmesini mümkün kılan aygıtlar olmalarından gelir. Siyasi analizdeki en etkili modellerden biri, David Easton (1979, 1981) tarafından geliştirilen siyasi sistem modelidir.

Teori ve model terimleri siyasette genellikle birbirinin yerine kullanılır. Teoriler ve modeller, siyasi analiz araçları olarak kullanılan kavramsal yapılardır. Bununla beraber, dar anlamda teori bir öneridir. Teori, ampirik veriler bütününün sistematik bir açıklamasını sunar. Buna karşılık model, sadece açıklayıcı bir aygıttır; bu yönüyle, daha çok henüz test edilmemeiş bir hipoteze benzer. Bu anlamda siyasette, teoriler için az veya çok "faydalı" denebilir. Ancak, teoriler ve modeller genellikle birbirleriyle karşılıklı olarak bağlantılıdırlar; geniş siyasi teoriler, bir dizi modeller halinde açıklanabilirler. [1]


  1. Heywood, Andrew, Siyaset, çev.: Bekir Berat Özipek, Bahattin Seçilmişoğlu, Atilla Yayla, Hasan Yücel Başdemir, Anakara: Adres Yayınları, 18. Baskı, 2017.