Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi
Klasik Dış Ticaret Teorileri’nden olan Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisinin fikir kişisi David Ricardo’dur. Serbest ticaret fikrini benimseyen günümüz ekonomistlerinin fikir kaynağının temelidir Karşılaştırmalı Üstünlükler.
Bu uluslararası iktisat teorisi David Ricardo’dan önce Robert Torrens tarafından “mukayeseli masraf teorisi” olarak ortaya atılmıştır. Torrens bu kavrama tam bir açıklama getiremediği için ilerleyen dönemlerde ise David Ricardo, E. Heckeseher ve B. Ohlin bu teoriyi geliştirmişlerdir. David Ricardo ise 1817 yılında "On the Principles of Political Economy and Taxation" adlı kitabında “Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi”ni açıklamıştır.
David Ricardo’nun bu teoriyi geliştirmesinin sebebi ise Adam Smith’in Mutlak Üstünlükler Teorisi 'nin serbest dış ticaretin nasıl yapılacağını açıklama konusunda yetersiz bulmasıdır. Ricardo’nun böyle düşünmesinin nedeni, aynı ülkenin mutlak olarak birden fazla ürünü daha az maliyetle üretmesi halinde dış ticarette sorunlar yaşanabilme ihtimalidir. [1]
David Ricardo’ya göre, Uluslararası ticaretin mutlak üstünlüklere dayandırılmasının kapsamı daraltacağını belirterek, ülkelerarasındaki üretim maliyetlerinin farkları yerine, bu farklılığın kendi aralarındaki derecesi üzerine odaklanmıştır. [2] Bu durumu daha açık bir şekilde ifade etmek gerekirse, “karşılaştırmalı üstünlükler teorisi” der ki; bir ülke tüm ürünlerinde diğer devletlerden üstün olsa da dikkatini tüm ürünlerine vermemesi gerekir. En çok üstün olduğu ürün konusunda ustalaşmalıdır, geri kalan ürünleri ise ithal etmelidir. Bu şekilde ürünün üretiminde karşılaştırmalı bir üstünlüğe sahip olacaktır.
David Ricardo’nun bu teorisi açıklanırken genelde iki ürün iki ülke örneği kullanılmaktadır:
| Ülke | Ürün | Üretim Günü |
|---|---|---|
| Portekiz | Peynir | 1 |
| İngiltere | Peynir | 3 |
| Ülke | Ürün | Üretim Günü |
|---|---|---|
| Portekiz | Şarap | 1 |
| İngiltere | Şarap | 5 |
Bu örneğe göre Portekiz, İngiltere’ye oranla şarap yapımında 5 kat verimli, peynir yapımında ise 3 kat verimlidir. Dolayısı ile Portekiz’in karşılaştırmalı üstünlük sağladığı ürün şaraptır. Teoriye göre ise Portekiz şarap, İngiltere de peynir üretimine yönelmelidir. Ülkelerinde üretemedikleri veya az ürettikleri malları ithal etmelilerdir.
Hazırlayan: Dilek Keçeci