Jeopolitik

Jeopolitik kelimesinin sözlük anlamı; ekonomik ve siyasal coğrafya verilerine göre dış siyasetin saptanmasıdır. Jeopolitik, bugünkü ve gelecekteki politik düzeyde güç ve amaç ilişkisini fiziki ve siyasi coğrafyayı esas alarak incelemelerini yapar. Jeopolitik kavramı ilk kez 1899 yılında İsveçli Rudolf Kjellen tarafından kullanılmıştır. Ancak daha öncesinde 1887 yılında Halford Mackinder tarafından “Kara Hâkimiyeti Teorisi” adı altında jeopolitik çalışmalarını gerçekleştirdi. Coğrafi bir organizma ya da mekândaki bir olgu olarak devletin teorisidir. Bu tanım jeopolitik kavram içinde çok önemli olan iki unsuru içermektedir. Bunlar Güç (nüfuz, politika ) ve mekan (toprak )dır. Jeopolitik bölge nüfus, stratejik yer ve doğal kaynaklarının ekonomi ve teknoloji tarafından değiştirildiği coğrafi faktörlerin devletlerarasındaki ilişkileri ve dünya hâkimiyeti mücadelesini nasıl etkilediği ile ilgilidir. Jeopolitiğin doğuşunu ve gelişmesini hazırlayan diğer bazı bilim adamı ve düşünürler: Alman Frederik Ratzel(1844-1904) İngiliz Sir Halford Mackinder (1861-1947) , Fransız Vidal de la Blanehe (1845-1918) ABD’den Alfrod Thayo Mahan (1840-1914), Nicholas J. Spykman (1893-1943) ‘dır . Jeopolitik açıdan bakıldığı zaman ülkenin coğrafyası ve tarihi gelişmesinde etki yaratır. Coğrafi mevki, saha yer şekilleri, iklim özellikleri ve suları etkiler. Coğrafi ve siyasi çalışmaların ortaya çıkardığı politika ülkenin kaderini belirler. Askeri stratejik durumlar dahi jeopolitik duruma göre şekillenir. Ülkenin jeopolitik durumunun sağlamış olduğu avantaj statüsünü sürdürebilmesi adına önemlidir.