Erik Olin Wright

TUİÇ Sözlük sitesinden
Ersin Kopuz (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 15.47, 18 Ocak 2022 tarihli sürüm (→‎Hayatı)
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Erik-Olin-Wright-2010-web-768x453.jpg

Yirminci yüzyılın ikinci yarısındaki en önemli sınıf teorisyeni ve kendi zamanının en büyük Marksist sosyoloğu olan Eric Olin Wright, tüm akademik kariyeri ve gözlerini hayata yumana kadar "sınıf ve sınıf analizi" çalışmalar yapmış neo-marksist olarak değerlendirilen Ameriklalı analitik sosyologtur. Her ne kadar çoğunlukla bir “neo-Marksist” – klasik gelenekten kopuşu ifade eden bir isimlendirme – olarak tanımlansa da Erik’in sınıf kavramsallaştırması layıkıyla ortodokstur[1].

Hayatı

9 Şubat 1947'de Berkeley, Califoria'da doğan sosyolog Kansas'ta büyümüştür. Babası M. Erik Wright ve annesi Beatrice Ann (Posner) Wright'tır. Harvard, Oxford ve Berkeley'de eğitim görmüş ve ölene kadar son 35 yılını Wisconsin-Madison Üniversitesi'nde öğretmenlik yaparak geçirmiştir. Harvard'da Sosyoloji Çalışmaları lisans öğrenimi sırasında eşi Marcia Kahn ile tanışmış, 1971'de evlenmiştir. Çiftin evliliklerinden Jennifer Wright Decker ve Rebecca Wright adlarında iki kızları olmuştur. Marksist bir sosyolog olan Erik Olin Wright 23 Ocak 2019'da 71 yaşında ölmüştür[2]. Karısı Marcia Wright, ölüm sebebinin akut miyeloid lösemi olduğunu söylemiştir. Toplumsal tabakalaşma, etnografya, siyaset sosyolojisi, ekonomi sosyolojisi ve toplumsal cinsiyet sosyolojisi gibi son derece geniş bir alt alan yelpazesinde geniş kapsamlı yenilikçi araştırmalar yürüten Wright, Marksist gelenek içinde sınıfın en etkili kuramcısı olarak hatırlanacaktır[3].

Akademik Kariyeri

Erik, annesinin profosör psikolog olarak çalıştığı ve büyüdüğü yer Kansas'ta bulunan Kansas Üniversitesi'ne gitmeyi planlamıştır. Ancak bir aile dostu ondan habersiz onun adına Harvard'a başvurmuş ve Erik'in başvurusu kabul edilerek bekleme listesine alınmıştır. Bu arada 1964 Ulusal Bilim Fuarı'nda (şimdiki adıyla Intel Uluslararası Bilim ve Mühendislik Fuarı) Möbius şeritleri üzerine bir proje ile matematikte birincilik kazanmıştır[2]. Harvard'a kabul edilen Erik, burada sosyal çalışmalar lisans eğitimi almış ve 1968 yılında mezun olmuştur. Daha sonra eğitim hayatına devam eden Erik, Oxford Billial Kolojin'de tarih lisans eğitimi almış ve bu eğitimden 1970 yılında bölüm birincisi olarak dereceyle tamamlamıştır. Doktora derecesini 1976'da California Üniversitesinden alan Wright, Wisconsin - Madison Üniversitesinde Sosyoloji bölümünde kronolojik olarak; 1976-1980 Yardımcı Doçent, 1980-1983 Doçent , 1983-2019 Profesör olarak Wisconsin - Madison Üniversitesi, Sosyoloji Bölümünde dersler vermiştir. Ayrıca 1987-1988 misafir profesör olarak Kaliforniya Üniversitesi - Berkeley, Sosyoloji Bölümünde de dersler vermiştir.[4] Yayımlanan 15 kitabı ve 107 makalesi bulunan Wright 2011-2012 yıllı arasında "American Sociological Assocition'ın" başkanlığını yapmıştır[5]. Lösemi teşhisinin ilk günlerinde, 2019 yılı içinde yayınlanacak olan yeni kitabı Yirmi Birinci Yüzyılda Nasıl Bir Anti-Kapitalizm?’e son dokunuşlarını yapmaktaydı. Eğer yaşasaydı bu son kitabı olmayacaktı[1].

Ödüller ve Onurlar

  • Ulusal Bilim Fuarı-Uluslararası, biyolojik bilimlerde 4.lük, 1963
  • Ulusal Bilim Fuarı-Uluslararası, Matematikte birincilik, 1964
  • Ulusal Liyakat Bursu, 1964
  • Woodrow Wilson Bursu, 1968 (düşürüldü)
  • Fulbright Bursu, 1968 (düşürüldü)
  • İngiltere'de öğrenim için Henry Bursu, 1968
  • Yüksek Lisans, sosyal bilgiler lisans, Harvard Koleji, 1968
  • Sosyal Bilimler Araştırma Konseyi Doktora Öncesi Araştırma Eğitimi Bursu, 1969
  • Birinci Sınıf Onur, tarihte lisans, Balliol College, Oxford, 1970
  • Kaliforniya Üniversitesi Şansölyesi Bilim Bursu, 1971
  • Ulusal Bilim Vakfı Lisansüstü Bursu, 1972-1975
  • Kent Bursu, 1972 (1975'e ertelendi)
  • Alman Marshall Fonu Bursu, 1982-1983
  • Wisconsin Üniversitesi Romnes Bursu, 1983
  • C. Wright Mills Seçkin Profesör Unvanı, 1990
  • John D. MacArthur Profesörlüğü, 1993
  • Vilas Seçkin Araştırma Profesörü, 1998
  • Wisconsin Üniversitesi Üstün Öğretim Ödülü, 1998
  • Amerikan Sosyoloji Derneği Seçkin Yayınlar Ödülü: “Sınıf Sayımları” ile, 1999
  • “İşçi Sınıfı İktidarı, Kapitalist Sınıf Çıkarları ve Sınıf Uzlaşması” ile Toplumsal Tabakalaşma alanında Öne Çıkan makale ödülü, Sosyal Eşitsizlik Araştırmaları Merkezi, Cornell Üniversitesi, 2001
  • Amerikan Sosyoloji Derneği Başkanı, 2011-12
  • Fahri Doktora, Buenos Aires Üniversitesi, Kasım 2015

Mesleki Faaliyetler

  • Siyaset ve Toplum yayın kurulu üyesi, Güz 1976-2019
  • Koordinatör Editör, Siyaset ve Toplum, 1978-198l, 1988-90
  • Kapitalistate yayın kurulu üyesi, 1973-76
  • Başkaldıran Sosyolog yönetim kurulu üyesi, 1976-1978
  • Uluslararası Yayın Kurulu Üyesi, En Teoria, 1978-
  • Uluslararası Yayın Kurulu Üyesi, Stato e Marcato, 1980-
  • Yönetmen, A. E. Havens Sosyal Adalet Merkezi, Wisconsin Üniversitesi, 1983-2019
  • Amerikan Sosyoloji Derneği (ASA) Başkanı, 2011-2012
  • Amerikan Sosyoloji Derneği (ASA) Konseyi Üyesi, 2010-2013[4]

Yayımlanan Kitaplar

1.Robin Hahnel ile Kapitalizmin Alternatifi: Aslında Yeni Bir Sol Proje , 2014 kullanılabilir: http://www.newleftproject.org/index.php/site/article_comments/alternatives_to_capitalism_proposals_for_a_democratic_economy

2. Sınıfı Anlama (Londra ve New York: Verso, 2015)

3. Amerikan Toplumu: Gerçekten Nasıl Çalışır? (Joel Rogers ile), New York: W.W. Norton, 2011; ikinci baskı 2015

4. Gerçek Ütopyalar Öngörmek. Londra ve New York: Verso, 2010. Çeviri: Korece, Çince, Tayvanca, İspanyolca, Hırvatça, Yunanca, Almanca, Fransızca

5. Sınıf Analizine Yaklaşımlar, Erik Olin Wright tarafından derlendi. (Cambridge: Cambridge Üniversitesi Yayınları, 2005). Çeviriler: İspanyolca, Türkçe, Çince

6. Demokrasinin Derinleşmesi: Güçlendirilmiş Katılımcı Yönetişimde Kurumsal Yenilikler (Archon Fung ile birlikte), Londra: Verso: 2003. İspanyolca çeviri, Kolombiya Ulusal Üniversitesi Yayınları, 2003.

7. Sınıf Sayısı (Cambridge University Press, 2000)

8. Sınıf Sayımları: Sınıf Analizinde Karşılaştırmalı Çalışmalar (Cambridge University Press, 1997). Çince Çeviri, 2004

9. Eşitsizliği Sorgulama (Londra: Verso, 1994), İspanyolca çeviri: 2005

10. Marksizmi Yeniden İnşa Etmek: Açıklama ve Tarih Teorisi Üzerine Denemeler (Elliott Sober ve Andrew Levine ile birlikte), Verso, 1992 (Portekizce çeviri, 1993)

11. Sınıflar Tartışması (Londra: Verso, 1990)

12. Sınıflar (Londra: Verso, 1985). İspanyolca çeviri:1994.

13. Sınıf Yapısı ve Gelir Tayini, New York: Academic Press, 1979.

14. Sınıf, Kriz ve Devlet, Londra: Yeni Sol Kitaplar, 1978; İspanyolca, Portekizce, Japonca, Korece çevrilmiş.

15. Ceza Politikası: Amerika'daki Hapishanelerin Eleştirel Bir Analizi. New York: Harper ve Row ve Harper Colophon Books, 1973.

[6]

Hazırlayan: Suzan Küçükçallı

  1. ↑ 1,0 1,1 https://www.emekveadalet.org/ceviriler/erik-olin-wright-1947-2019/ makalenin aslı için https://jacobinmag.com/2019/01/erik-olin-wright-obituary-class-marxism
  2. ↑ 2,0 2,1 https://sociology.ku.edu/erik-olin-wright-71-dies-marxist-sociologist-pragmatic-approach
  3. ↑ https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1002/9781405165518.wbeos1716
  4. ↑ 4,0 4,1 https://www.ssc.wisc.edu/~wright/Erik%20Olin%20Wright%20Curriculum%20Vitae%20-%202013.pdf
  5. ↑ https://socialistworker.co.uk/alex-callinicos/class-was-the-key-for-erik-olin-wright/
  6. ↑ https://www.ssc.wisc.edu/~wright/selected-published-writings.htm
"https://uliwiki.org/index.php?title=Erik_Olin_Wright&oldid=6588" adresinden alınmıştır.